ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ

            Ο  πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς στο πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά του τονίζει μεταξύ άλλων  πως «Το 2013 ήταν το "έτος μηδέν". Βάλαμε τέλος στην κατρακύλα. Το 2014 θα είναι η πρώτη χρονιά της ανόδου. Που τη χτίζουμε σε στέρεες βάσεις, όχι σε παχιά λόγια, όχι σε διχαστικό λαϊκισμό, όχι σε κομματικά συνθήματα που εύχονται τα καλύτερα και που πάντα οδηγούν στα χειρότερα. Τα έχουμε πληρώσει αυτά»

              Έχουμε πνιγεί στις λέξεις, έντυπες και ηλεκτρονικές, σε εξαγγελίες και διαγγέλματα. Χρησιμοποιώντας καταχρηστικά όλα τα ΜΜΕ ο κυρίαρχος λόγος σκηνοθετεί με τα λόγια του την πραγματικότητα κατά το δοκούν, φευγαλέα κι ασήμαντα περιστατικά με διφορούμενα συμφραζόμενα παίρνουν τη θέση της ίδιας της πραγματικότητας κατασκευάζοντας έτσι ένα φανταστικό σύμπαν. Κι εμείς απομένουμε χωρίς εργαλεία, χωρίς τα μέσα  να κατανοήσουμε την  κοινωνική πραγματικότητα που ζούμε, για να την αλλάξουμε.

           Ακόμα και  οι διάφορες κριτικές  της πολιτικοκοινωνικής  κατάστασης μοιάζουν με ανήμπορη φλυαρία  όσο η πράξη δεν αναλαμβάνει την πρωτοβουλία για  ανατροπή της  και συγχρόνως δεν υπάρχει μια θεωρία που να αποτελέσει εργαλείο για την επιστημονική ανάλυση της πραγματικότητας, ασφαλής γνώμονας για την πολιτική δράση. Κι ενώ τα προηγούμενα χρόνια, μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, πολλοί είχαν βιαστεί να θάψουν την σκέψη του Μαρξ αποδεικνύεται ότι αυτή είναι αναγκαία για να γίνει αντιληπτή  η κοινωνική πραγματικότητα και με τη δράση να διευρύνει και να διορθώνει αυτήν την αντίληψη στη βάση της οποίας ενεργεί.

           Σήμερα κυριαρχεί  ένα σύστημα, ο καπιταλισμός, μια μόνο ιδεολογία, ο φιλελευθερισμός, απλωμένοι σε όλο τον κόσμο και μάλιστα χωρίς αντίπαλο. Οι συνέπειες απ’ αυτό το φαινόμενο γίνονται όλο και πιο ξεκάθαρες. Η λήξη των συγκρούσεων που έφερναν  σε αντιπαράθεση δυο κοσμοθεωρίες  δεν  σημαίνει ότι δεν υποκαταστάθηκε ο εχθρός από έναν άλλο –ο μουσουλμανικός κόσμος ή η τρομοκρατία παίρνουν αναλόγως περιστάσεων τη θέση του σοβιετικού εχθρού. Συγχρόνως έχει γίνει αποδεκτή αναντίρρητα η υποταγή στους  υποτιθέμενους νόμους της αγοράς.  Η οικονομία των  χωρών παίρνει τη μορφή πεπρωμένου και υποτάσσεται στα ανώνυμα συμφέροντα των χρηματιστικών κύκλων, των στρατοβιομηχανικών δυνάμεων κλπ. Ο θρίαμβος της νέας  παγκόσμιας τάξης πραγμάτων  αποκρύπτει υπό το μανδύα  του Δικαίου, -κράτος δικαίου,  ανθρώπινα δικαιώματα, διεθνές δίκαιο-, την ταξική διαίρεση των κοινωνιών και την εκμετάλλευση των υποτελών τάξεων.

           Η σκέψη λοιπόν του Μαρξ  είναι ζωντανή γιατί ο καπιταλισμός του οποίου διατύπωσε την ορθότερη διάγνωση  είναι ζωντανός. Αυτός ο τρόπος παραγωγής παρά τους μετασχηματισμούς του δεν άλλαξε την ουσία του, μόνο επέκτεινε σε όλο τον πλανήτη την αντίθεση εκμεταλλευτών  και εκμεταλλευομένων, την αναζήτηση χωρίς όρια του κέρδους, την ανισότητα, την καταστροφή των κοινωνικών σχέσεων, την αθλιότητα και την πείνα.

             Και είναι αλήθεια ότι από την εποχή του Μαρξ η κατάσταση χειροτέρεψε, γιατί τώρα ζούμε το παράδοξο ανάμεσα στη δυνατότητα να ικανοποιηθεί  το σύνολο των αναγκών στο σύνολο των ανθρώπων και να φτάσει στη συμφιλίωση και στην πραγματικότητα της όξυνσης της εκμετάλλευσης που δεν μπορεί παρά να γεννήσει συγκρούσεις και απελπισία. Κι είναι η σκέψη του Μαρξ που γυρεύει μια αντίληψη της πραγματικής κατάστασης όπου βρίσκονται οι άνθρωποι, που ενδιαφέρεται  για τον άρρηκτο σύνδεσμο  σκέψης και πράξης.  Αυτό που πρόκειται να συμβεί δεν αποφασίζεται από φυσικούς νόμους  ανεξάρτητα από ανθρώπους. Το μέλλον της κοινωνίας θα εξαρτηθεί από πόσο κατανοούμε την κατάσταση και από τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτήν

                       Και αν όλοι αναρωτιόμαστε, γιατί τα εργατικά στρώματα μοιάζουν να μην επιθυμούν καμιά ανατροπή και δεν αντιδρούν παρά υποτονικά στην επίθεση του κεφαλαίου,  γιατί κοντά τέσσερα χρόνια ανεχόμαστε ψεύτικες διαβεβαιώσεις και φρούδες ελπίδες  από τους  κυβερνώντες που σχεδόν αμέσως διαψεύδονται, όπως αυτές του Α. Σαμαρά,   θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι συμβαίνει γιατί δεν κατανοούμε την πραγματικότητα στην οποία ζούμε.

           Γιατί  απ’ όλες  αυτές τις   λέξεις, που δεν σταμάτησαν να μας πολιορκούν από παντού, κυρίαρχες είναι αυτές που παραποιούν, αποκρύπτουν  την πραγματικότητα και λιγότερες αυτές που την αποκαλύπτουν για να γίνει κατανοητή. Γιατί οι λέξεις, «η θεωρία γίνεται υλική δύναμη όταν κυριέψει τις μάζες». Το πρόβλημα είναι ποια θεωρία.

         Λέξεις κομμουνιστών, λέξεις ρεφορμιστών, λέξεις αντιδραστικών, λέξεις φασιστών κλπ. δεν μένουν στο επίπεδο της θεωρητικής εξέτασης της πραγματικότητας αλλά θέλουν να οδηγήσουν σε έμπρακτη δραστηριότητα. Το πρόβλημα είναι προς όφελος τίνος.  Οι λέξεις του κυρίαρχου συστήματος αναπαριστούν μια πραγματικότητα που δικαιώνει την κυρίαρχη τάξη και πειθαναγκάζουν  τη μεγάλη μάζα στην αποδοχή του. Οι λέξεις των κομμουνιστών επιτίθενται στην υπάρχουσα κοινωνία και στην ιδεολογία της που προσπαθεί να τη δικαιώσει, για να ξυπνήσει την πολιτική συνείδηση της εργατικής τάξης, για ν’ αγωνιστεί.         

         Η μετάβαση σε μια νέα εποχή αρχίζει με μια σύγκρουση λέξεων, θεωριών, ιδεών. Ο λόγος της άρχουσας τάξης και των παρατρεχάμενων  διανοουμένων της κυριαρχεί τόσο που υποσχέσεις σαν του Α. Σαμαρά στο μήνυμά του ακόμα να γίνονται πιστευτές έστω και περιορισμένα, αλλά το κυριότερο να  τολμά να αρθρώνει αυτού του είδους το λόγο.

         Κι απέναντι ο μαρξισμός,  ακόμα και παραποιημένος ή κακοχωνεμένος, δεν παύει να είναι η ανακάλυψη της κριτικής που υπάρχει μέσα στην ίδια την κοινωνία, δεν παύει να είναι η καταγγελία και όχι η δικαίωση της υπάρχουσας τάξης, δεν παύει να είναι η πίστη στη δυνατότητα εκείνων  που περισσότερο υπέφεραν από την αλλοτρίωση που επέβαλε ο καπιταλισμός να εξαγοράσουν την ελευθερία τους  μόνο ελευθερώνοντας ολόκληρη την ανθρωπότητα.