Δευτέρα 30 Οκτωβρίου 2017

ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΠΟΥ ΣΥΝΤΑΡΑΞΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ



Κι επειδή στα εκατόχρονα της ρώσικης επανάστασης είναι εμφανής η προσπάθεια υποτίμησης και της σημασίας της παγκοσμίως –όλο και περισσότερο χαρακτηρίζεται πραξικόπημα εστιάζοντας στις μέρες του Φεβρουαρίου, παραβλέποντας και αποφεύγοντας την εξήγηση για το πώς έγινε μέσα σε οχτώ μήνες να μετατραπεί μια απλή διαμαρτυρία  για ζητήματα διατροφής σε επανάσταση παγκόσμιας εμβέλειας.  Κι επειδή αυτή η οπτική δεν επιδιώκει παρά  να δικαιώσει την αστική δημοκρατία ως την αξεπέραστη μορφή διακυβέρνησης στην αιωνιότητα, παρατίθεται   ο λόγος του ιστορικού  Ερικ Χομπσμπάουμ ως αντίλογος  για προβληματισμό και μόνο της αναγνώρισης της Οκτωβριανής επανάστασης «ως το γεγονός που συντάραξε ολόκληρο τον κόσμο».
     (…)Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, την εναλλακτική αυτή λύση εκπροσωπούσαν τα σοσιαλιστικά κόμματα που βασίζονταν στη στήριξη της αυξανόμενης εργατικής τάξης στις χώρες τους και εμπνέονταν από την πεποίθηση ότι η νίκη τους ήταν ιστορικά αναπόφευκτη. Φαινόταν πως χρειαζόταν κάποιο σήμα για να ξεσηκωθούν οι λαοί, να αντικαταστήσουν τον καπιταλισμό με το σοσιαλισμό και κατά συνέπεια να μεταβάλουν τα άνευ νοήματος δεινά των παγκοσμίων πολέμων σε κάτι πιο θετικό: οι αιματηρές ωδίνες του τοκετού και οι συσπάσεις ενός νέου κόσμου. Το σινιάλο αυτό έδωσε στον κόσμο η Ρωσική επανάσταση ή, για την ακρίβεια, η Οκτωβριανή επανάσταση των Μπολσεβίκων του 1917. Επομένως, η επανάσταση αυτή αποτέλεσε γεγονός τόσο κεντρικής σημασίας για την ιστορία του εικοστού αιώνα όσο και η Γαλλική επανάσταση του 1789 για το δέκατο ένατο.
        (…) Ωστόσο, η Οκτωβριανή επανάσταση είχε πολύ πιο βαθιές και παγκόσμιες συνέπειες από την πρόγονό της, διότι εάν οι ιδέες της Γαλλικής επανάστασης επέζησαν πέραν του Μπολσεβικισμού, όπως είναι φανερό σήμερα, οι πρακτικές συνέπειες του 1917 ήταν πολύ πιο μεγάλης έκτασης και διάρκειας απ' αυτές του 1789. Η Οκτωβριανή επανάσταση αναμφισβήτητα παρήγαγε το πιο εκπληκτικά οργανωμένο επαναστατικό κίνημα στη σύγχρονη ιστορία. Η παγκόσμια επέκτασή της δεν έχει το όμοιό της στην ιστορία από την εποχή των κατακτήσεων του Ισλάμ και μετά. Μέσα σε τριάντα με σαράντα χρόνια από την άφιξη του Λένιν στο Σταθμό της Φινλανδίας στο Πέτρογκραντ, το ένα τρίτο της ανθρωπότητας βρέθηκε να ζει υπό καθεστώτα τα οποία προέκυψαν άμεσα από τις «Δέκα Μέρες που Συγκλόνισαν τον Κόσμο» (Reed, 1919) και το οργανωτικό πρότυπο του Λένιν, το Κομμουνιστικό Κόμμα. Οι περισσότερες απ' αυτές τις χώρες ακολούθησαν την ΕΣΣΔ σ' ένα δεύτερο κύμα επαναστάσεων που αναδύθηκε από τη δεύτερη φάση του μακροχρόνιου παγκοσμίου πολέμου στην περίοδο 1914-1945.
       (…) Η Οκτωβριανή επανάσταση, μολονότι πιο πλήρης και πιο ασυμβίβαστη ακόμα και σε σχέση με τη Γαλλική επανάσταση στη Γιακωβίνικη φάση της, θεώρησε τον εαυτό της λιγότερο σαν ένα εθνικό και περισσότερο σαν ένα οικουμενικό γεγονός. Δεν έγινε για να φέρει την ελευθερία και το σοσιαλισμό στη Ρωσία, αλλά για να φέρει την παγκόσμια προλεταριακή επανάσταση. Για τον Λένιν και τους συντρόφους του, η νίκη του Μπολσεβικισμού στη Ρωσία αποτέλεσε πρωταρχικά μια μάχη στην εκστρατεία για τη νίκη του Μπολσεβικισμού σε ευρύτερη παγκόσμια κλίμακα και δύσκολα θα μπορούσε να δικαιωθεί παρά μόνο ως τέτοια.
   (…) Η παγκόσμια επανάσταση, πάνω στην οποία ο Λένιν στήριξε τη δικαίωση της απόφασής του να οδηγήσει τη Ρωσία στο σοσιαλισμό, δεν έγινε, και γι' αυτόν το λόγο η Σοβιετική Ρωσία καταδικάστηκε σε απομόνωση μέσα στην ένδεια και την καθυστέρηση. Οι επιλογές για τη μελλοντική της ανάπτυξη ήταν καθορισμένες ή τουλάχιστον περιορισμένες σε πολύ στενό πλαίσιο Κι όμως, μέσα στα επόμενα δύο χρόνια από την Επανάσταση του Οκτώβρη, ένα επαναστατικό κύμα σάρωσε τον πλανήτη και απ' αυτή την άποψη οι ελπίδες των καταπονημένων Μπολσεβίκων δεν ήταν και τόσο εξωπραγματικές.(…) «Σοβιέτ» συγκρότησαν οι καπνεργάτες στην Κούβα, όπου ελάχιστοι γνώριζαν κατά πού έπεφτε η Ρωσία. Η περίοδος 1917-1919 στην Ισπανία έμεινε γνωστή ως «η μπολσεβίκικη διετία», μολονότι η Αριστερά εκεί ήταν παθιασμένα αναρχική, δηλαδή στον αντίθετο πόλο σε σχέση με τον Λένιν. Επαναστατικά φοιτητικά κινήματα ξέσπασαν στο Πεκίνο (Beijing ) το 1919, στην Κόρντομπα (Αργεντινή) το 1918 και σύντομα εξαπλώθηκαν σ' ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, διαμορφώνοντας τοπικούς επαναστάτες μαρξιστές ηγέτες και δημιουργώντας επαναστατικά μαρξιστικά κόμματα. Στο Μεξικό, ο εθνικιστής ινδιάνος ηγέτης Μ.Ν. Roy προσχώρησε αμέσως. Εκεί η επανάσταση, που το 1917 έμπαινε στην πιο ριζοσπαστική της φάση, φυσιολογικά αποδεχόταν τη συγγένειά της με την επαναστατική Ρωσία: λάτρευαν τον Μαρξ και τον Λένιν σαν εικόνες μαζί με τον Μοκτεζούμα και τον Εμιλιάνο Ζαπάτα και διάφορους άλλους ινδιάνους ηγέτες του εργατικού κινήματος, πράγμα που μπορεί κανείς ακόμα και σήμερα να διαπιστώσει κοιτάζοντας τις μεγάλες τοιχογραφίες των επίσημων καλλιτεχνών της(…). Η Οκτωβριανή επανάσταση έβαλε αμέσως τη σφραγίδα της στην κυριότερη μαζική οργάνωση του εθνικού απελευθερωτικού κινήματος της Ινδονησίας, Sarekat Islam, με τη βοήθεια εν μέρει των εκεί ολλανδών σοσιαλιστών, όπως ο Henk Sneevliet. (…)Στις ΗΠΑ, οι Φινλανδοί, που μεταξύ των κοινοτήτων των μεταναστών πάντα είχαν τον πιο ισχυρό σοσιαλιστικό προσανατολισμό, προσχώρησαν μαζικά στον κομμουνισμό, μεταβάλλοντας τους πληκτικούς οικισμούς των ανθρακωρυχείων της Μινεσότα σε χώρο συγκεντρώσεων, «όπου η αναφορά στο όνομα του Λένιν έκανε τις καρδιές να σκιρτούν [...] μέσα σε μια κατανυκτική σιωπή, σχεδόν σε θρησκευτική έκσταση, θαυμάζαμε οτιδήποτε είχε ρωσική προέλευση» (Koivisto, 1983). Συνοπτικά, η Οκτωβριανή επανάσταση αναγνωρίστηκε καθολικά ως ένα γεγονός το οποίο συντάραξε ολόκληρο τον κόσμο.
(…)Ωστόσο, τα γεγονότα στη Ρωσία ενέπνευσαν όχι μόνο επαναστάτες αλλά, το σημαντικότερο, επαναστάσεις. Τον Ιανουάριο του 1918, εντός εβδομάδων από την κατάληψη των Χειμερινών Ανακτόρων και ενώ οι Μπολσεβίκοι προσπαθούσαν απελπισμένα να διαπραγματευθούν την ειρήνη με τον προελαύνοντα γερμανικό στρατό με κάθε τίμημα, ένα κύμα μαζικών πολιτικών απεργιών και αντιπολεμικών διαδηλώσεων σάρωσε την Κεντρική Ευρώπη, ξεκινώντας από τη Βιέννη και, διαμέσου της Βουδαπέστης και των τσεχικών περιοχών της Γερμανίας, κορυφώθηκε στην εξέγερση των ναυτών του στόλου της Αυστροουγγαρίας στην Αδριατική. Καθώς εξανεμίστηκαν και οι τελευταίες αμφιβολίες για την ήττα των Κεντρικών Δυνάμεων, ο στρατός τους λύγισε(…)
        ( «Η εποχή των άκρων, ο σύντομος εικοστός αιώνας 1914-1991»,  εκδ. Θεμέλιο, 2004)
      Κι αν η ΕΣΣΔ διαλύθηκε, δεν αναιρείται το γεγονός της ύπαρξης της πρώτης πετυχημένης επανάστασης του κομμουνισμού, της εκπληκτικής επιβίωσής της  που κατάφερε να οικοδομήσει για 74 χρόνια ένα σοσιαλιστικό κράτος με όλες τις αντιφάσεις. Τίποτε μετά από αυτήν την επανάσταση δεν είναι το ίδιο, κανένα πισωγύρισμα δεν μας φέρνει στο παρελθόν. Ξέρουμε πια πως η οικοδόμηση μιας καλύτερης εναλλακτικής κοινωνίας είναι δυνατή, αρκεί να μην ευχόμαστε απλώς την τέλεια επανάσταση επαναπαυόμενοι ότι αυτή θα συμβεί σε μια ουτοπική στιγμή στο μέλλον.

Πέμπτη 26 Οκτωβρίου 2017

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ



Κι αν, μ’ ευκαιρία το ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ,   εξαντλήθηκαν οι κριτικές για την κυβερνητική πολιτική  στα αγγλικά του Α. Τσίπρα, στην αμορφωσιά, στην πολιτική του προδοσία και άλλα τόσα σ’ αυτό το επίπεδο, είναι ακριβώς για ν' αναρωτηθούμε πάλι και πάλι για τα πρόσωπα που είναι στο προσκήνιο και ασκούν την επιβαλλόμενη πολιτική. Κι έτσι δεν  βλέπουμε πως είναι μαριονέτες  στα χέρια του μεγάλου κεφαλαίου, ακόμα κι αν οι σπάγκοι που τις κουνούν είναι μπερδεμένοι, εφόσον ο μεγάλο κεφάλαιο έχει πολλά κεφάλια που το ένα αντιμάχεται το άλλο. Όποιο όμως κι αν είναι το χέρι που τραβά το σπάγκο ο αφέντης της κυρίαρχης πολιτικής είναι το κεφάλαιο. Κι όλοι αυτοί που το υπηρετούν  σ’ αυτά τα παιχνίδια της πολιτικής, ταλαντεύονται, ποντάρουν, περιμένουν, προσπαθώντας να είναι μαζί μ’  αυτόν που θα κυριαρχήσει ένα λεπτό πριν γίνει ο πιο δυνατός.
               Κι έτσι αν μπήκε στο στόχαστρο από την Ν. Δημοκρατία, που περιμένει τη σειρά της για την εξουσία, η συμφωνία με τις ΗΠΑ για αναβάθμιση των F 16 ήταν όχι για να αμφισβητηθεί η σκοπιμότητά της, αλλά για να κριθεί η προχειρότητα της που «έχει προκαλέσει πλήρη σύγχυση, εμφανίζοντας καθημερινά αλληλοαναιρούμενες εκδοχές της συμφωνίας». Την ίδια στιγμή ο Οργανισμός Συνεργασίας για την Αμυντική Ασφάλεια ενημέρωσε εγγράφως το Κογκρέσο πως η προτεινόμενη πώληση για την αναβάθμιση του στόλου της των F-16 σε F-16 Block V ενισχύει  «την ικανότητα της ελληνικής πολεμικής Αεροπορίας να υποστηρίξει το ΝΑΤΟ και να συνεχίσει τις επιχειρήσεις της στο μέλλον, μειώνοντας την απειλή για τις ΗΠΑ και τη συμμαχία».
               Ζούμε επί δεκαετίες σ’ ένα διαρκές καθεστώς πολεμικής οικονομίας, ενώ τα οπλικά συστήματα ξεπερνιούνται και παραχωρούν τη θέση τους  σε νέα, πιο προχωρημένα, ακόμα κι αν δεν  έχουν μπει ούτε μια φορά σε μάχη. Η δύναμη της πολεμικής βιομηχανίας προκαλεί συνεχώς νέους γύρους εξοπλισμών, η καπιταλιστική ανάπτυξη μοιάζει να έχει πάρει τη μορφή καθεστώτος διαρκούς πολεμικής οικονομίας, εξάλλου ο πρόεδρος Ντ. Τραμπ δήλωσε γι’ αυτή τη συμφωνία πως «θα δώσει πολλές θέσεις εργασίας στους Αμερικανούς πολίτες» και το ίδιο υποσχέθηκε για την Ελλάδα και ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας Δημήτρης Βίτσας. Πέρα λοιπόν από την υπεροχή που εξασφαλίζει ο στρατιωτικός εξοπλισμός στις καπιταλιστικές χώρες, οι πολεμικές δαπάνες αποτελούν  και μια πολύ μεγάλη αποσυμφόρηση της κεφαλαιοαγοράς  από κεφάλαια που αν αναζητούσαν τοποθέτηση στην παραγωγή άλλων εμπορευμάτων θα συναγωνίζονταν τους άλλους καπιταλιστές για τις ίδιες ή και μικρότερες ευκαιρίες κερδοφόρων επενδύσεων. Η πολεμική βιομηχανία όμως των καπιταλιστικών χωρών εξασφαλίζει πάντα ένα μίνιμουμ παραγγελιών που αποτρέπει τις χειρότερες διακυμάνσεις, ανεξάρτητα αν η κλιμάκωση των εξοπλισμών με τη συγκέντρωση πόρων  σ’ αυτούς μπορεί να τους αφαιρέσει από επενδύσεις για παραγωγή άλλων εμπορευμάτων. Εξάλλου οι στρατιωτικοί και οικονομικοί ανταγωνισμοί ανάμεσα σε αντίπαλα καπιταλιστικά κράτη είναι που καθορίζουν την ξεχωριστή δυναμική  των εξοπλισμών. Τα επίπεδα δηλ. στα οποία αυτοί κινούνται καθορίζονται από την δυναμική  των ανταγωνισμών σε παγκόσμιο επίπεδο.
               Όσο κι αν υποστηρίζεται πως ο κεϋνσιανισμός έβγαλε τον καπιταλισμό από την κρίση στον μεσοπόλεμο, τα ιστορικά γεγονότα δείχνουν πως ουσιαστικά η ανάκαμψη ήρθε με τους εξοπλισμούς του Β παγκοσμίου πολέμου. Και μήπως δεν συνετέλεσε που η ανάκαμψη κράτησε σχεδόν τρεις δεκαετίες το γεγονός  πως ακόμα και μετά τον πόλεμο συνεχίστηκε ένα καθεστώς μόνιμης πολεμικής οικονομίας; Δεν είναι η πολεμική βιομηχανία που ανοίγει αγορές, προσφέρει ευκαιρίες για επενδύσεις και μάλιστα σε προχωρημένη τεχνολογία, και βέβαια χωρίς να υπάρχει η υποχρέωση το σύστημα να ξαναπορροφήσει τα προϊόντα του στην παραγωγή, διατηρώντας υψηλό ποσοστό κέρδους;
               Άλλωστε  πάντα υπάρχουν εθνικά συμφέροντα που η επίκλησή τους δικαιολογεί  την κινητοποίηση της εθνικής οικονομίας  σύμφωνα με τις ανάγκες των στρατιωτικών και οικονομικών ανταγωνισμών και που δικαιώνουν τις προσπάθειες της κυρίαρχης τάξης ν’ αποκτήσει  κάποιες μεγαλύτερες δυνατότητες ελέγχου πάνω στην οικονομική και στρατιωτική συγκυρία που αντιμετωπίζει. Στα χρόνια του ψυχρού πολέμου η απειλή στη χώρα μας ήταν η Βουλγαρία, στα μέσα της δεκαετίας του ’70 η Τουρκία, που ήταν και σύμμαχός μας στο ΝΑΤΟ, έγινε η νέα απειλή που βέβαια κανένας στρατιωτικός μας εξοπλισμός δεν απέτρεψε την εισβολή της στην Κύπρο.
               Σήμερα με την οικονομική κρίση τα ανταγωνιζόμενα καπιταλιστικά κράτη φορτώνονται, στις πλάτες των λαών τους,  τα βάρη της κλιμάκωσης  των εξοπλισμών ευελπιστώντας πως έτσι θα συμμετέχουν στα μελλοντικά οικονομικά οφέλη από τη διείσδυση σε περιοχές όπου διασταυρώνονται όλοι οι ανταγωνισμοί, εμπλεκόμενα σε μια δίνη αντιθέσεων που απαιτούν δυναμική στρατιωτική παρουσία, όπως Β. Αφρική, Μέση Ανατολή κλπ.
  Και η κυρίαρχη τάξη της χώρας μας μέσω της  κυβέρνησης, προσπαθεί με τις παραγγελίες ν’ αποκτήσει κάποιες διαπραγματευτικές δυνατότητες για την εξασφάλιση της απαραίτητης υποστήριξης από  τις καπιταλιστικές δυνάμεις από τις οποίες εξαρτάται. Γι’ αυτό και επαίρεται για τα εύσημα που πήρε «από τις ΗΠΑ «για τη στήριξη των ΝΑΤΟϊκών σχεδιασμών και για τη δαπάνη στο 2% του ΑΕΠ για τους ΝΑΤΟϊκούς εξοπλισμούς» ενώ όπως τονίζει η ανακοίνωση του ΚΚΕ «Είναι προφανές ότι η Ελλάδα “αναβαθμίζεται” ως ορμητήριο ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πολέμων στην ευρύτερη περιοχή κι ως σημείο αναφοράς της πολιτικής των ΗΠΑ, στον επικίνδυνο ανταγωνισμό της με άλλες δυνάμεις π.χ. Ρωσία. Αυτά εννοούν κυβέρνηση και ΗΠΑ, όταν λένε ότι η Ελλάδα είναι παράγοντας σταθερότητας και ειρήνης»

Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2017

Η ΟΧΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ



Κι ύστερα από το δημοψήφισμα για ανεξαρτησία της Καταλονίας και τη χρήση βίας από την κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης   ο πρωθυπουργός  της Κάρλες Πουιτζδεμόντ μοιάζει να εξαντλεί την πολιτική του σε  επικοινωνιακά παιχνίδια –απείλησε με ανακήρυξη της ανεξαρτησίας που τη μετέφερε από μέρα σε μέρα αφού τη μετέτρεψε από Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας σε Υπογραφή Πρόθεσης και Αναστολή Διακήρυξης- και επιστολικές απειλές για ανακήρυξη ανεξαρτησίας στην περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 155 του συντάγματος που καταλύει αυτόνομους θεσμούς αυτής της περιφέρειας, ενώ επιχειρήσεις και τράπεζες απομακρύνουν την έδρα τους από την Καταλονία.
               Και επειδή μέσα από τις συγκεκριμένες πολιτικές αναλύσεις  είτε για τα  ταξικά συμφέροντα είτε για  τα πολιτικά παιχνίδια είτε για τις αυτονομιστικές  φιλοδοξίες που εκφράζονται μέσα από δαιδαλώδεις διαδρομές σ’ αυτήν την κόντρα περιφέρειας και κέντρου στο Βασίλειο της Ισπανίας αναδεικνύεται ο τρόπος που χρησιμοποιείται η εθνική  ταυτότητα,  για να δώσει ένα συναισθηματικό βάθος στην πολιτική και να συσκοτίσει συμφέροντα, το  κείμενο του Δ. Γληνού «Η Οχτωβριανή επανάσταση και το εθνικό πρόβλημα», δημοσιευμένο το Νοέμβρη του 1943, δεν μοιάζει ανεπίκαιρο.  
«Το εθνικό πρόβλημα  καλύτερα θα τ’ ονομάζαμε πρόβλημα του εθνισμού ή πρόβλημα των εθνοτήτων. Το πρόβλημα τούτο δημιουργήθηκε  με την ανάπτυξη των αστικών παραγωγικών σχέσεων. Βέβαια η έννοια «έθνος» είνε πολύ παλαιά και παρουσιάζεται και τον Όμηρο. Μα όπως  κάθε ζωντανή  έννοια, αλλάζει περιεχόμενο με την αλλαγή  της αντικειμενικής πραγματικότητας, που εκφράζει. Και σήμερα, όταν μιλάμε για έθνος, εννοούμε τις ολότητες των ανθρώπων, που παρουσιάζουν βέβαια ορισμένα κοινά γνωρίσματα στο πνευματικό εποικοδόμημα (γλώσσα, ήθη και έθιμα, κοινή ιστορική συνείδηση, συνείδηση αιματοσυγγένειας, που δεν ανταποκρίνεται πάντα στ’  αντικειμενικά δεδομένα), προπάντων όμως παρουσιάζουν μια κοινή οικονομική διάρθρωση, που βασίζεται στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής.
               Το εθνικό ζήτημα εκδηλώθηκε με τη μορφή εθνικοαπελευθερωτικών εξεγέρσεων, επαναστάσεων, εθνικών πολέμων που γεμίζουν την ιστορία της Ευρώπης απ’ τη μεγάλη Γαλλική  Επανάσταση του 1789 ως το γαλλο-γερμανικό πόλεμο του 1870-71. Ωστόσο η αστική τάξη στάθηκε ανίκανη να λύει το εθνικό πρόβλημα και να δημιουργήσει συνθήκες ελεύτερες, αβίαστης ανάπτυξης των διαφόρων εθνοτήτων.  Γιατί η οικονομική διάρθρωση  πάνω στην οποία αναπτύσσεται το εθνικό ζήτημα μέσα στα αστικά πλαίσια έχει δυο κύρια γνωρίσματα: την αστική κυριαρχία στο εσωτερικό, τον ανταγωνισμό συμφερόντων με το εξωτερικό. Από τα γνωρίσματα αυτά και προπάντων από το δεύτερο, με την ανάπτυξη των καπιταλιστικών ανταγωνισμών, πηγάζει η εθνική αποκλειστικότητα, δηλαδή η τάση να κυριαρχήσει απόλυτα ένα έθνος μέσα στον οικονομικό χώρο που κατέχει καν ν’ απλώσει το χώρο αυτόν σε βάρος άλλων εθνών. Αποτέλεσμα της τάσης αυτής  είνε πρώτο η αδιάκοπη προσπάθεια  για κατάπνιξη, αφομοίωση ή εκτοπισμό κάθε άλλης εθνότητας μέσα στον εθνικό χώρο, η προσπάθεια να συμπέσουν οι έννοιες έθνος και κράτος αστικό και δεύτερο, οι αδιάκοποι ανταγωνισμοί και οι πόλεμοι με τα γειτονικά έθνη. Έτσι γίνεται αδύνατη η λύση του  εθνικού προβλήματος στα αστικά πλαίσια και στην ιμπεριαλιστική περίοδο.  Τα μεγάλα  και ισχυρά συγκροτήματα και καπιταλιστικά  υπερώριμα έθνη διατυπώνουν ανοιχτά την αξίωση να καταπνίξουν τις μικρές εθνότητες, απορροφώντας τις μέσα στο δικό τους «ζωτικό  χώρο». Αυτή είνε  ωμά  εκφρασμένη η πολιτική του φασισμού και του εθνικοσοσιαλισμού και αυτό εινε το νόημα της «Ευρώπης» των χιτλερικών. Ο ιμπεριαλιστικός εθνικισμός φτάνει στην αναίρεση της εθνότητας όλων των μικρότερων εθνικών συγκροτημάτων.
               Εντελώς διαφορετική από την αστική έννοια του εθνικισμού είνε η σοσιαλιστική αντίληψη της έννοιας «έθνος». Μέσα στο σοσιαλιστικό έθνος λείπει πρώτα-πρώτα η κυριαρχία  μιας τάξης απάνω στις άλλες. Το αστικό «έθνος» είνε αναπόσπαστο από την αστική κυριαρχία  απάνω στους εργάτες και αγρότες και τα φτωχά στρώματα της πόλης. Όταν ο αστός μιλάει για «πατρίδα» συνδέει την έννοιαν αυτήν αναπόσπαστα με την κυριαρχία της τάξης του. Άμα αυτή κινδυνεύει, αυτός είνε έτοιμος και αποικία ακόμα να κάμει την πατρίδα του, να την παραδώσει  σε μια οποιαδήποτε ξένη κυριαρχία, αρκεί αυτή να του εξασφαλίζει την εκμετάλλευση των ομοεθνών του εργατών, αγροτών και μικροαστών. Τέτια παραδείγματα ζούμε και τούτη τη στιγμή στη χώρα μας, όπου μέσα στις τάξεις των ελλήνων καπιταλιστών πολύ συμπαθητικά και σαν ύστατη ελπίδα γλυκειά ατενίζεται το ενδεχόμενο να μετατραπεί καλύτερα η Ελλάδα σε αποικία εγγλέζικη παρά να γίνει σοσιαλιστική.
               Η σοσιαλιστική πατρίδα και στο σοσιαλιστικό έθνος είνε εντελώς απαλλαγμένα από την αντίληψη αυτή της εσωτερικής σχέσης και εκμετάλλευσης. Μα συνάμα είνε απαλλαγμένα και από την έννοια της κυριαρχίας και εκμετάλλευσης των άλλων εθνών. Και ένα από τα μεγαλύτερα κοσμοϊστορικά κατορθώματα της Οχτωβριανής  Επανάστασης είνε το πώς εδημιούργησε στην πραγματικότητα την έννοια τούτη της σοσιαλιστικής εθνότητας και της σοσιαλιστικής πατρίδας.
               Κάτω από την φεουδαρχοαστική τυραννία της τσαρικής Ρωσίας καταπιέζονταν φριχτά όλα τα έθνη, που κατοικούσανε μέσα στο χώρο της Ρούσικης αυτοκρατορίας.(…) Τεράστιο πρόβλημα καταπιεζόμενων εθνοτήτων έβραζε κάτω από την τσαρική τυραννία. Και το πρόβλημα αυτό ήτανε φυσικό να ξεσπάσει με την Οχτωβριανή Επανάσταση. Και ήταν επίσης φυσικό κάτω από την επιβολή  των αστικών εννοιών για έθνος και πατρίδα να ξεσπάσουνε χωριστικά κινήματα. Και τα αστικά  στρώματα  των εθνών που ζούσανε κάτω από την τσαρική τυραννία να θελήσουν να παρασύρουν τα έθνη τους στο να ιδρύσουνε κράτη ανεξάρτητα με όλα τα επακόλουθα εσωτερικών και εξωτερικών ανταγωνιστών, που βλέπουμε στην άλλη αστοκρατούμενη Ευρώπη. Επειδή όμως  η Οχτωβριανή Επανάσταση ήτανε σοσιαλιστική και όχι αστική, το πρόβλημα ελύθηκε στη Σοβ. Ένωση κατά εντελώς διαφορετικό τρόπο.
               Τον τύπο για τη λύση του προβλήματος τον έδωκε από μιας αρχής η μεγαλοφυΐα του Στάλιν: «Ο σοσιαλιστικός πολιτισμός είνε εθνικός στη μορφή, σοσιαλιστικός στο περιεχόμενο». Σύμφωνα με τον τύπον αυτόν εκατόν εξήντα τόσες διαφορετικές εθνότητες, που ζούσανε μέσα στο χώρο  της Σοβ. Ένωσης κατάχτησαν αμέσως και ολοκληρωτικά, χωρίς κανένα καταναγκασμό, χωρίς κανέναν ανταγωνισμό, ολόκληρη την εθνική λευτεριά τους, ακόμα και το δικαίωμα ν’ αποσκιστούν από τη Σοβ. Ένωση και να ιδρύσουν ιδιαίτερα κράτη. Κάθε εθνότητα και η πιο μικρή και η πιο καθυστερημένη κατάχτησε το δικαίωμα  ν’ αυτοδιοικηθεί σύμφωνα με τα τοπικά ήθη και έθιμα, να καλλιεργήσει τη γλώσσα της και τον εθνικό πολιτισμό της, τα τραγούδια της, τη λογοτεχνία της, τις παραδόσεις της, τη θρησκεία της, να κρατήσει  κάθε εθνική ιδιοτυπία και ιδιομορφία. Γλώσσες που μιλιούνταν από λίγες δεκάδες χιλιάδες  ανθρώπους, που δεν είχαν ακόμα γραφτεί ποτέ, απόχτησαν με τη βοήθεια του κράτους αλφάβητο, γραφτό λόγο, βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά. Ολοι οι εθνικοί  πολιτισμοί άνθησαν εντελώς ελεύτερα.(…) Απόλυτος σεβασμός σε κάθε εθνική ιδιομορφία, που θεωρήθηκε πλουτισμός της ζωής, ενώ η καταπίεσή τους στένεμα ζωής, κανενός είδους ισοπεδωτισμός, κανενός είδους ομοιομορφία, κανενός είδους καταπίεση. Εντελώς το αντίθετο από ό τι συμβαίνει μέσα στα αστικά κράτη. Και από την άλλη μεριά η σοσιαλιστική βάση της ζωής, κατάργηση γης εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, λαού από λαό, κατάργηση της ταξικής κυριαρχίας, ενιαίος σοσιαλιστικός πολιτισμός. Και το αποτέλεσμα; Όλα τα χωριστικά κινήματα που παρουσιάστηκαν στην αρχή από τα υπόλοιπα των αστικών τάξεων έσβησαν αυτόματα.
               Όλες οι εθνότητες που ζουν μέσα στον απέραντο σοβιετικό χώρο ένοιωσαν πως η μορφή αυτή της συμβίωσης είνε η μόνη που περισώζει τον εθνισμό και μετατρέπει την ποικιλομορφία σε μιάν ανώτερη σύνθεση και δημιουργεί τεράστιες και απέραντες δυνατότητες ανάπτυξης για κάθε λαό. Έτσι όλοι οι σοβιετικοί λαοί ένοιωσαν βαθειά τη Σοβ. Ένωση  σαν την αληθινή μεγάλη πατρίδα τους, ενώθηκαν ολόψυχα συναμεταξύ τους και παρουσίασαν μπροστά στα έκθαμβα μάτια του κόσμου το θαυμαστό όραμα που βλέπουμε σήμερα. Εκατόν εξήντα και πλέον εθνότητες να μάχουνται σαν ένας άνθρωπος , ηρωικά για να σώσουν την πολύτιμη και πολυαγάπητη μητέρα, τη σοβιετική  τους πατρίδα από την ξένο και βάρβαρο καταχτητή.
               Ετσι έλυσε οριστικά το εθνικό πρόβλημα η Οχτωβριανή Επανάσταση μέσα στην περιοχή του  ενός έχτου της γης

Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2017

ΑΜΦΙΤΑΛΑΝΤΕΥΣΕΙΣ ΑΣΤΩΝ



Το νομοσχέδιο, νόμος πια, για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου υπήρξε μια καλή ευκαιρία για διεκδίκηση ευσήμων προοδευτικότητας, όπως θα είναι και η νομοθετική ρύθμιση για νομιμοποίηση της χρήσης της φαρμακευτικής κάνναβης που προτίθεται να φέρει στη Βουλή η κυβέρνηση, αλλά και κάθε παρόμοια νομοθετική πρωτοβουλία της που αναγνωρίζοντας τυπικά δικαιώματα σε ιδιαίτερες μειονότητες συμβάλλει στον θεωρητικό εξοπλισμό του συστήματος για δικαίωση  του χωρίς να αμφισβητούνται οι υλικές βάσεις του. Κι αν είναι θετική βέβαια η επέκταση τυπικών αστικών δικαιωμάτων είναι όμως και ύποπτη η σκοπιμότητά της που κατακερματίζει και τελικά ακυρώνει κάθε δυνατότητα καθολικής κοινωνικής απελευθέρωσης.
           Και οι υπόλοιποι αστοί, δοθεισών τέτοιων και άλλων ευκαιριών,  δεν κάνουν άλλο από το να δημοσιοποιούν προβληματισμούς και αμφισβητήσεις που διαφορετικά θα περιορίζονταν στους μικρόκοσμούς τους, επιδεικνύοντας πολλές φορές τον πλούτο των ιδεών τους ή ακριβέστερα το ρεπερτόριο των λέξεών τους, ενώ στην πραγματικότητα δεν έχουν να πουν και πολλά πράγματα. Ακόμα κι αν μοιάζει να μην  αδιαφορούν για τα βάσανα του κόσμου και τις προσπάθειές του φαίνεται όμως πως ελάχιστα συμμετέχουν σ’  αυτά. Γιατί απλώς  η κοινοποίηση απόψεων, ενισχυμένες με ενδιαφέρουσες θεωρίες και αναλύσεις, που αναζητούν και αναδεικνύουν ως αιτία της πολύπλευρης εξαθλίωσης της ζωής μας την καπιταλιστική οργάνωση της παραγωγής, στις περισσότερες περιπτώσεις ενισχύει μόνο την αυταπάτη της συμμετοχής σε αγώνες, όταν δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένες πράξεις και δράσεις.  Κι ίσως γι’ αυτό κι όταν συμμετέχουν στις προσπάθειες των εργαζομένων πολλοί κοιτάζουν γρήγορα να φύγουν για να ξαναγυρίσουν στην δική τους ιδιαίτερη δράση τους .
Όλα αυτά τα χρόνια, που ταυτίστηκαν με τα μνημόνια, γίνεται όλο και πιο εμφανής η ταξική διαφοροποίηση, ακόμα κι αν δεν ονομάζεται. Ένας ολόκληρος κόσμος εργαζομένων που φυτοζωεί και ένας εξίσου μεγάλος αριθμός ανέργων που καθημερινά αγωνίζεται κυριολεκτικά για τον επιούσιο μοιάζει να είναι αόρατοι ή το πολύ-πολύ σκιές που οι θεωρητικές ξιφομαχίες ή αγώνες ρητορικής ακόμα και καλοπροαίρετων αστών δεν τους αγγίζουν. Ίσως γιατί ακόμα και οι πιο μεγαλόψυχοι αστοί  έχουν τη διάθεση να δίνουν στη σκέψη τους μια προνομιακή θέση, που συνηθέστατα είναι γι’ αυτούς  ολότελα βολική. Φαίνεται πως όταν σκέφτονται κάτι, αυτό θεωρούν πως είναι  το παν. Και όσο  ευρύτερο είναι  το πεδίο της σκέψης τους, τόσο πιο ασήμαντος τους φαίνεται  ο κόσμος που δρα. Κι ακόμα κι όταν πολλοί παίρνουν  μέρος  σε αγωνιστική δράση  κοινωνικής αλληλεγγύης, μάλλον οι πιο έξυπνοι το βλέπουν σαν  ένα ακόμα είδος αντίποινα του πνεύματος εναντίον της θριαμβεύουσας βλακείας, τους νοιάζει περισσότερο  να γελάσουν κάτω από τη μύτη των άλλων.
Είναι που δεν έχουν να χάσουν και πολλά. Ανήκοντας στην τάξη των αστών με τους αντίστοιχους αστικούς τίτλους ευγενείας –πτυχία διακεκριμένων πανεπιστημίων, μεταπτυχιακά, διδακτορικά- ακόμα κι αν κάποια στιγμή φανεί πως στρέφονται εναντίον της τάξης τους, πάντα ανοιχτές είναι οι πόρτες για επιστροφή. Όπως σε κάποια αμερικάνικη ταινία της δεκαετίας του ’80, που κάποιο από τα περιφερειακά κανάλια είχε προβάλλει. Ο ήρωας της ταινίας, νεαρός αστός λευκός που παριστάνει τον νέγρο, πιθανόν για να σφετεριστεί κάποια υποτροφία, όταν αποκαλύπτεται και ο νέγρος καθηγητής του βρίσκει θετικό πως με την πλαστοπροσωπία  τουλάχιστον βίωσε και κατάλαβε τις δυσκολίες της ζωής των νέγρων παραδέχεται την αδυναμία να νιώσει τη ζωή τους, γιατί οποιαδήποτε στιγμή αν  δυσκόλευαν πολύ οι καταστάσεις θα μπορούσε να ξαναποκτήσει την πραγματική του ταυτότητα με όλα της τα προνόμια. Ε, λοιπόν ο τακτοποιημένος αστός δεν πρόκειται ποτέ να μάθει πώς είναι καμωμένοι αυτοί που αναγκάζονται να  ζουν σε συνεχή ανασφάλεια εργασίας, στέγης, ακόμα και τροφής.  Ακόμα κι αν τους γνωρίσει θα είναι πάντοτε ξένοι. Μπορεί να μάθει τι  κάνουν, τι θέλουν, τι σκέπτονται κι ακόμα τι υποφέρουν. Δεν μπορεί όμως να τα νιώσει, γιατί ακριβώς δεν βιώνει τις εκμεταλλευτικές σχέσεις παραγωγής με τον ίδιο τρόπο.
   Γι’ αυτό  ακόμα και όλες αυτές οι διανοητικές έγνοιες, οι θεωρητικές συζητήσεις που οι περισσότερες υπερίπτανται της υλικής πραγματικότητας,  όλοι αυτοί οι θόρυβοι των κούφιων σπαθιών που ξιφομαχούν –σαν τούτο το ιστολόγιο, σαν άλλα τουίτερ- δεν μοιάζουν μια απλή μελοδραματική επίδειξη; Μ’ αυτό τον τρόπο προσπαθούμε να μην καταρρεύσουμε, να δείξουμε πως είμαστε ζωντανοί, τόσο ζωντανοί που προχωρούμε πάνω σ’ αυτούς που αγωνίζονται,  αφού πρώτα τους ληστεύουμε;
Οι διανοούμενοι, που καλλιεργούν την αδιάλλακτη μισαλλοδοξία του πνεύματος, υποδουλώνοντάς το διαδοχικά σε «πιστεύω» που τρέφει τον εγωισμό τους, με τα ρουθούνια τους να οσφραίνονται τον παραβάτη που δεν δέχεται τα δικά τους πιστεύω, δεν πιστεύουν παρά μόνο με τα χείλη κι αποφεύγουν το βάρος των υποχρεώσεων. Χάσαμε την έννοια των αξιών της ζωής και οι πιο σοβαρές αξίες της ζωής κατάντησαν παιχνίδια. Κι απομένει μια προφυλαγμένη αρετή μέσα σε γραφεία και σαλόνια που δεν κινδυνεύει να πάρει θέση στην πραγματική ζωή. Κι ίσως γι’ αυτό μέσα στη μάζα αυτών που ισχυρίζονται πως είναι επαναστάτες δεν υπάρχουν παρά ελάχιστοι  που είναι έτοιμοι για δράση. Για τους περισσότερους αυτό σημαίνει  μόνο συζήτηση πάνω στη θεωρία. Και δεν πρόκειται να τελειώσουν τη συζήτηση, βρίσκοντας πως  είναι απαλλαγμένοι  από τον τομέα της δράσης εφόσον η πράξη είναι πάντοτε λίγο πολύ συμβιβασμός.
Μόνο που τα ταξικά συμφέροντα υπάρχουν αντικειμενικά, και η κατάργηση του καπιταλισμού είναι στόχος αντικειμενικός για  την εργατική τάξη, ανεξαρτήτως του επιπέδου συνειδητοποίησής, για να πάψει να είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης. Κι αν η λογική πολλών αστών ενστερνίζεται την επαναστατική θεωρία όπου θα στηριχτεί το επαναστατικό κίνημα, στο «δια ταύτα» όμως αρχίζουν οι ενστάσεις και αμφισβητήσεις. Ακόμα κι όταν γίνεται αποδεκτό ότι «το ρόλο του πρωτοπόρου αγωνιστή μπορεί να τον εκπληρώσει μόνο ένα κόμμα που καθοδηγείται από πρωτοπόρα θεωρία» η ανάπτυξη έντονης κριτικής για το ρόλο και τις θέσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος πολλές φορές έχει κανείς την εντύπωση πως γίνεται με στόχο την υπονόμευσή του. Κι αν  είναι πάντα στόχος το κομμουνιστικό κόμμα είναι που αποτελεί την πιο συγκροτημένη και οργανωμένη αντικαπιταλιστική δύναμη και επομένως και δύναμη του κοινωνικού μετασχηματισμού. Κι αν η καλής πίστης κριτική πρέπει να προβληματίζει, όταν αυτή περνά στο επίπεδο του χλευασμού δεν μπορεί παρά, το λιγότερο,  να θεωρηθεί σαν τρόπος να κρυφτεί μια παραίτηση κάτω από δικαιολογίες, με δικαιολογίες που εγκωμιάζουν κιόλας την παραίτηση.  Ένας κόσμος –ο αστός που διανοείται -γεμάτος σύγχυση που το έχει βάλει στα πόδια για να μην δράσει. Σωστή έφοδος προς την πόρτα εξόδου από πεδία ναρκοθετημένα, που απειλούν με αλλαγή τη ζωή του.