ΑΛΛΟΘΙ ΚΑΙ ΦΡΟΥΔΕΣ ΕΛΠΙΔΕΣ

 

Κι αφού καταδικάστηκε η βία απ’ όπου κι αν προέρχεται από την κυρίαρχη εξουσία και τους παρατρεχάμενους της, όταν πλήθαιναν οι διαμαρτυρίες για την αύξηση της αστυνομικής βίας, ακολούθησε η ενοχοποίηση των διαδηλώσεων για την αύξηση των κρουσμάτων, ακόμα κι όταν  αυτή δεν επιβεβαιωνόταν από τη γεωγραφική κατανομή. Συγχρόνως η οικονομία απαιτεί, κι ενώ δεν φαίνεται ακόμα αποκλιμάκωση της εξάπλωσης της πανδημίας, δημοσιογράφοι και υπουργοί αναφέρονται όλο και περισσότερο στις  προτάσεις για άνοιγμα δραστηριοτήτων από την επόμενη εβδομάδα, με την επισήμανση πάντα πως είναι οι ειδικοί, που θα αποφασίσουν. Δηλ.  αυτή η πολυπληθής επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας που δίνει περισσότερο την εντύπωση ότι χρησιμοποιείται με τις ανακοινώσεις της για να δίνει κύρος στις προειλημμένες αποφάσεις της κυβέρνησης, παρά που προτείνει μέτρα με επιστημονικά κριτήρια.

        Η πανδημία αποδεικνύεται η ώρα της εκτελεστικής εξουσίας. Καθώς ισχυρίζεται πως προσπαθεί να ελέγξει τον όλεθρο που προκαλείται από την πανδημία  δικαιολογεί μ΄ αυτήν όλα τα μέτρα έκτακτης ανάγκης που λαμβάνονται και τα οποία έχουν περισσότερο αστυνομικό χαρακτήρα παρά υγειονομικό. Το αυταρχικό κράτος επιστρέφει με τις μόνιμες οδηγίες εδώ και ένα χρόνο να τεθούν οι πολίτες του σε κατ’  οίκον περιορισμό. Η αστική μας δημοκρατία εμφανίζεται πολύ εύθραυστη στην πρώτη κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Με μια αδικαιολόγητη συρρίκνωση  θεμελιωδών ελευθεριών, όπως ο περιορισμός των διαδηλώσεων που ήρθε για να μείνει,  αλλά και  την ολιγωρία για την υγειονομική περίθαλψη, η εκτελεστική εξουσία ουσιαστικά  έχει την κύρια ευθύνη όχι μόνο για την πλημμελή αντιμετώπιση της πανδημίας αλλά και για μια εκκολαπτόμενη ανθρωπιστική και   κοινωνική κρίση όχι λιγότερο καταστροφική από την  COVID-19.  

Η  μεγάλη ανησυχία της κυρίαρχης εξουσίας για τη «δημόσια υγεία» αποδεικνύεται ένα πρωτοφανές προπαγανδιστικό αριστούργημα. Η πανδημία COVID-19 χρησιμοποιείται ως άλλοθι και δικαιολογεί την αυταρχική πολιτική συμπεριφορά σε όλα τα καθεστώτα της Δύσης που θεωρούνται  καθιερωμένες φιλελεύθερες δημοκρατίες με ισχυρές συνταγματικές προστασίες των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η αυταρχική διακυβέρνηση στο όνομα της παρέμβασης στη δημόσια υγεία στο παρόν πλαίσιο χαρακτηρίζεται από διαφορετικούς συνδυασμούς κυβερνητικής και διοικητικής υπέρβασης, που περιλαμβάνει  υιοθέτηση υπερβολικών και δυσανάλογων μέτρων έκτακτης ανάγκης,  παράκαμψη θεμελιωδών ελευθεριών, αποτυχία σε διαφανή λήψη αποφάσεων, συγκεχυμένη επιστημονική αιτιολόγηση στη λήψη αποφάσεων, ακόμη και αναστολή αποτελεσματικού δημοκρατικού ελέγχου.

Τα παραδείγματα αντιφατικών δηλώσεων, ατεκμηρίωτων αποφάσεων και δημαγωγικών καταγγελιών πολλά. Κατά την έναρξη του σχολικού έτους, στην  προσπάθεια του ο καθηγητής Γκ. Μαγιορκίνης να δικαιολογήσει  την πυκνότητα των μαθητών στις τάξεις που αποδέχτηκε το υπουργείο δηλώνει ότι η αύξηση τάξεων και εκπαιδευτικών αυξάνει εστίες μετάδοσης. Ο καθηγητής Β. Τσιόδρας συμβουλεύει αποφυγή του συνωστισμού γιατί δεν μπορούν να γίνουν επενδύσεις αυτή τη στιγμή σε μέσα μεταφοράς. Η καθηγήτρια Β. Παπαευαγγέλου κρίνει πως είναι μικρό το ποσοστό των ασθενών, κάπου 20% που χάνουν τη ζωή τους εκτός ΜΕΘ. Ο υπουργός Προστασίας Πολίτη Μ. Χρυσοχοΐδης τον Νοέμβριο, μετά την επέτειο του πολυτεχνείου, αποφαίνεται πως δεν μεταδίδεται ο ιός στην ατμόσφαιρα, για να δικαιολογήσει τους αμέτρητους αστυνομικούς που χωρίς μέτρα προστασίας είχαν κατακλύσει την Αθήνα, ενώ πριν από τον την επέτειο του Πολυτεχνείου απειλούσε πως «οι δρόμοι και οι διαδηλώσεις κουβαλάνε ιό και γεννάνε αρρώστια», για να δικαιολογήσει την απαγόρευση των διαδηλώσεων. Ο υπουργός επικρατείας Γ. Γεραπετρίτης για να υποστηρίξει πως οι ΜΕΘ δεν είναι λύση στο πρόβλημα της πανδημίας αποφαίνεται πως μεγαλύτερος αριθμός ΜΕΘ συνεπάγεται μεγαλύτερο αριθμό νεκρών. Ο υφυπουργός Ν. Χαρδαλιάς από τη Θεσσαλονίκη στις αρχές Φεβρουαρίου καταγγέλλει «διάφορους ασυνείδητους και αμελείς» που ενισχύουν τη διασπορά του ιού που θα εμποδιστούν σ’ αυτήν τους την προσπάθεια. Ο υπουργός Ν. Γεωργιάδης, τέλη Ιανουαρίου,  στοχοποιεί τους νεαρούς που «μπορούν να πάρουν στο λαιμό τους επιχειρήσεις των γονέων τους» για το συνωστισμό που αυξάνει την εξάπλωση της επιδημίας. Πρόσφατα, η χρήση χημικών από την αστυνομία στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας των υγειονομικών  για την  απόλυση του προέδρου του σωματείου του νοσοκομείου «Αγιος Σάββας» Κ. Καραραχιά όπως και η άρνηση του Β. Κικίλια να συναντήσει αντιπροσωπεία τους είναι συμπεριφορές της εκτελεστικής εξουσίας των  τελευταίων μηνών που επιβεβαιώνουν τον αυταρχικό της  ρόλο.   

Με λίγα λόγια, η πανδημία έχει χρησιμεύσει ως ισχυρή δικαιολογία όχι μόνο για την εφαρμογή αποτυχημένων μέτρων, αλλά και για τον αυταρχισμό της κυβέρνησης και την αύξηση της καταστολής. Η επιβολή απαγόρευσης της κυκλοφορίας, η κλιμάκωση της επιτήρησης των πολιτών ενισχύονται από απειλές ποινικής κύρωσης, από πρόστιμα έως φυλάκιση παρά τα σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα, τη βιωσιμότητα και την αναλογικότητα των εγκριθέντων μέτρων. Και η κυβέρνηση, παρόλο που οι γιατροί καταγγέλλουν την κατάρρευση του συστήματος υγείας   συνεχίζει να αρνείται να παίρνει τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας μη επιτάσσοντας τον ιδιωτικό τομέα υγείας.

           Αν και η βελτίωση της υγιεινής, η δυνατότητα για  μέτρα ταχείας αντίδρασης και οι ειδικές ιατρικές πρόοδοι έχουν δώσει στην ανθρωπότητα νέα εργαλεία για να αντισταθεί στις επιδημίες, όμως στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής αυτό που κυρίως ενδιαφέρει και καθορίζει τις δράσεις της κυρίαρχης εξουσίας είναι πάντα το κόστος της πανδημίας.

          Γι’ αυτό και οι συνέπειες της επιδημίας δεν κατανέμονται εξίσου σε ολόκληρη την οικονομία και κοινωνία. Ορισμένοι τομείς μπορεί να ωφεληθούν οικονομικά, ενώ άλλοι θα υποφέρουν δυσανάλογα. Οι φαρμακευτικές εταιρείες που παράγουν εμβόλια, αντιβιοτικά ή άλλα προϊόντα που χρειάζονται για την αντιμετώπιση της επιδημίας είναι μεγάλοι κερδισμένοι. Οι μεγάλες εταιρείες που ενισχύονται από το δημόσιο χρήμα (όπως π.χ   η κρατική ενίσχυση με τη μορφή άμεσης επιχορήγησης προς την Aegean ύψους 120 εκ. ευρώ) μπορούν να ισοσταθμίσουν τις οικονομικές απώλειες. Οι ευάλωτοι πληθυσμοί, ιδίως οι φτωχοί, υποφέρουν δυσανάλογα, καθώς ενδέχεται να έχουν λιγότερη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, να χάσουν την εργασία τους και να εξανεμιστούν και οι ελάχιστες  αποταμιεύσεις  τους για την προστασία από την οικονομική καταστροφή. Με τα κλειδώματα και τις απαγορεύσεις οι μικρές επιχειρήσεις  και μικρομαγαζάκια επιβαρύνονται με υψηλό κόστος που απειλεί τη βιωσιμότητά τους κι ας πίστευαν πολλοί απ’ αυτούς, στον καιρό της ευμάρειας, πως από τις πολυεθνικές τις χωρίζει ένα καλό σχέδιο για επέκταση και ελπίδα για δανεισμό.  

            Και ο ίδιος ο πρωθυπουργός φροντίζει να καλλιεργεί ελπίδες με δηλώσεις για το Εθνικό Σχέδιο  Ανάκαμψης, σ’  ένα άλμα στο μέλλον, αποφεύγοντας την τωρινή  πραγματικότητα που συγκρούεται με την επικοινωνιακή εικόνα την οποία κυβέρνηση και ΜΜΕ  θέλουν να επιβάλλουν. Οι αγώνες όμως των εργαζομένων δεν σταματούν με  ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και φρούδες ελπίδες.

ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

 

Η έκκληση για ενίσχυση του Ε.Σ.Υ από ιδιώτες γιατρούς την οποία  απεύθυνε ο υπουργός Υγείας Υγείας  Β. Κικίλιας είναι η πιο ξεκάθαρη παραδοχή  για τις εγκληματικές συνέπειες από τις περικοπές στις δαπάνες της ιατρικής περίθαλψης και των υπηρεσιών δημόσιας υγείας. Βέβαια, η  επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης  απαιτεί να εστιαστεί η προσοχή στην άρνηση των γιατρών για εθελοντική προσέλευση στο κάλεσμα της κυβέρνησης και όχι στην αδιαφορία της κυβέρνησης να ενισχύσει το σύστημα δημόσιας υγείας στον 12μηνο της πανδημίας. 

         Με την αποδυνάμωσή του το σύστημα υγείας δεν είναι σε θέση να συντονίσει συλλογικές παρεμβάσεις στο πρόβλημα της πανδημίας, γι’ αυτό ένα χρόνο τώρα τα μέτρα που λαμβάνονται από την κυβέρνηση απαιτούν ατομική ευθύνη από  τους ανθρώπους. Είναι η εμπορευματοποίηση  της ιατρικής και η ιεράρχηση των ιδιωτικών συμφερόντων έναντι των κοινωνικών  που επηρεάζουν πολύ αρνητικά την υγεία και την ποιότητα ζωής εκατομμυρίων  ανθρώπων, συμβάλλοντας σημαντικά στη δημιουργία συνθηκών που διευκολύνουν την επέκταση της σημερινής πανδημίας και καθιστώντας τη δυνατότητα ταχείας ανάρρωσης απ’ αυτήν πολύ πιο περίπλοκη. Η κατάρρευση των δομών υγείας είναι απότοκος αυτής της πολιτικής.

               Κι ενώ στην πράξη με την πανδημία αποκαλύφτηκε η αποτυχία του ιδιωτικού κεφαλαίου και της ιδιωτικοποιημένης ιατρικής περίθαλψης στην εξασφάλιση κατάλληλης υγειονομικής περίθαλψης για την πλειοψηφία της κοινωνίας, η κυβέρνησή μας συνεχίζει την ίδια  χρεοκοπημένη πολιτική. Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ αποδείχτηκε πως δεν ήταν προετοιμασμένες, με τη δική μας σε ακόμα χειρότερη θέση,  μετά τη δεκαετή σκληρή λιτότητα που αποστράγγισε την οικονομία της  προς χάριν των καπιταλιστικών συμφερόντων. Στους ανεπαρκώς χρηματοδοτούμενους τομείς υγείας, οι εργαζόμενοι στον τομέα της περίθαλψης ένα χρόνο τώρα έχουν επωμιστεί το βάρος των περικοπών του προϋπολογισμού, με την κυβέρνηση να αρνείται προσλήψεις ή  μισθολογικές αυξήσεις  και να αρκείται, με αρκετό κυνισμό,  σε αναγνώριση του έργου  τους με χειροκρότημα και κολακείες, όταν δεν στοχοποιεί τους γιατρούς για να αποποιηθεί τις δικές της ευθύνες. Όπως  φαίνεται π.χ από τις δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού υγείας Β. Κοντοζαμάνη  τον Ιανουάριο, ο οποίος στην προσπάθειά του να δικαιολογήσει τους θανάτους ασθενών με covid-19 εκτός ΜΕΘ, τους χρέωνε στα κριτήρια εισαγωγής που ακολουθούσαν οι γιατροί και όχι στην έλλειψη ΜΕΘ.

           Με την πανδημία αποκαλύφτηκε πως οι προσεγγίσεις για την υγεία των εργαζομένων μιμούνται, τηρουμένων των αναλογιών και της καπιταλιστικής ανάπτυξης, τη διαχείριση που ακολουθούνταν με τους σκλάβους από τα αφεντικά. Η υγεία του σκλάβου  ενδιέφερε τον αφέντη στο βαθμό που έπρεπε να παράγει έργο γι’ αυτόν, κάτι αντίστοιχο με τους εργαζόμενους στις σύγχρονες επιχειρήσεις από των οποίων την υγεία εξαρτάται το έργο που θα παραχθεί. Με τη διαφορά πως τότε η υγεία αφορούσε και έπρεπε να εξασφαλιστεί αποκλειστικά από τον αφέντη, ενώ στον αναπτυσσόμενο καπιταλισμό η υγεία των ελεύθερων  εργαζομένων έγινε ένα ξένο ζήτημα για τον εργοδότη, έγινε ταυτόχρονα ζήτημα ιδιωτικό και κόστος για την ευημερία του καπιταλιστικού κράτους. Και όσο η ανάπτυξη του καπιταλισμού χρειαζόταν εργατικά χέρια και το εργατικό κίνημα ήταν μαζικό και δυναμικό οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας και ιατρικής περίθαλψης εγγυώνταν την ευημερία του πληθυσμού. Μέχρι που η καπιταλιστική κρίση, ο αυξανόμενος εφεδρικός στρατός ανέργων και η αποδυνάμωση του εργατικού κινήματος επέτρεψε στους καπιταλιστές τη συρρίκνωση του δημόσιου αγαθού της ιατρικής περίθαλψης.

Τα προβλήματα λοιπόν υγείας  είναι  σε μεγάλο βαθμό προϊόν της κοινωνικής οργάνωσης και εάν θέλουμε να τα αντιμετωπίσουμε πραγματικά, πρέπει να επικεντρωθούμε στις κοινωνικές συνθήκες που τα επηρεάζουν. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς μαρξιστής για να αναγνωρίσει ότι μεγάλο μέρος της κακής υγείας των εργαζομένων προέρχεται  από τις υλικές βάσεις της κοινωνίας και ότι όσοι βρίσκονται στο κάτω άκρο του ταξικού συστήματος αντιμετωπίζουν υψηλότερους κινδύνους ασθένειας και πρόωρης θνησιμότητας από τους εύπορους.

Μέρος της σοβαρής  αντιμετώπισης της επιστήμης, στην προκειμένη περίπτωση της ιατρικής,  δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει ανάλυση πώς τα ταξικά συμφέροντα και οι ιδεολογίες μπορούν να επηρεάσουν τις επιστημονικές διαδικασίες και τις εφαρμογές τους. Στη συγκεκριμένη συγκυρία της πανδημίας βιώνουμε την χρησιμοποίηση της ιατρικής ως παράγοντα κοινωνικού ελέγχου, που με την εργαλειοποίηση του πανικού σε συνεργασία με τις δυνάμεις καταστολής διατηρεί και ενισχύει τις λειτουργίες κοινωνικού ελέγχου.  

Κι ενώ τα μεγάλα επιτεύγματα της επιστήμης  δημιούργησαν γι’ αυτήν μια αίσθηση του αλάθητου και για τους επιστήμονες μια σεβαστή θέση στην κοινωνία, έκτακτες καταστάσεις όπως αυτή της πανδημίας δείχνουν τη δυσκολία να διαχωριστούν μέθοδοι και αντιλήψεις των επιστημόνων από τις κοινωνικές σχέσεις και τις υλικές συνθήκες στην κοινωνία. Η προθυμία να εκφράσουν κάποιοι λοιμωξιολόγοι όπως η Ε. Γιαμαρέλου  ή Α. Λινού τη θρησκευτική τους πειθαρχία στο λόγια των εκκλησιαστικών λειτουργών σχετικά με τη θεία κοινωνία ή όπως ο Σ. Τσιόδρας την κοινωνική τους συμμόρφωση προς τα κελεύσματα της κυβέρνησης σχετικά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι ενδεικτικά παραδείγματα των πολύπλοκων σχέσεων των επιστημόνων με την κυρίαρχη εξουσία. Κι αν κάποιοι στην επιστημονική κοινότητα ήλπιζαν πως η επιστήμη όχι μόνο θα ενημέρωνε, αλλά θα καθόριζε την πολιτική αποδείχτηκε πως η επιστήμη είναι ένας από τους πολλούς παράγοντες, λιγότερο σημαντικός από τα ανταγωνιστικά συμφέροντα,  που πρέπει να σταθμίσουν οι πολιτικοί στις αποφάσεις τους.

Η πανδημία έθεσε όχι μόνο την κυβερνητική πολιτική αλλά και την επιστήμη στο μικροσκόπιο. Είναι που ποτέ τουλάχιστον στο πρόσφατο παρελθόν δεν έχει επιστημονικό ζήτημα τόσο άμεσα επηρεάσει τις ζωές όλων ταυτόχρονα. Καθώς η ταχέως  εξελισσόμενη επιστήμη που σχετίζεται με τον κορωνοϊό επικαλύπτεται με μεικτά μηνύματα από πολιτικούς ηγέτες και επιστήμονες είναι όμως η χρήση της επιστήμης ως πολιτικός μοχλός με την ανοχή των επιστημόνων που υπονομεύουν την εμπιστοσύνη προς αυτή.

ΥΠΟΡΡΗΤΕΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ

 Η έξαρση αστυνομικής βίας τους τελευταίους μήνες μοιάζει να εξαπλώνεται σε πολλές χώρες της ΕΕ, ενώ  και η κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω της υγειονομικής κρίσης  εγκαθίσταται ως μόνιμη κατάσταση. Από κοντά και η  δράση των ΜΜΕ εξασφαλίζει το περιβάλλον που βασίζεται στο φόβο, ώστε μάζες χειραγωγημένων και τρομοκρατημένων ανθρώπων σε κατάσταση φόβου και πανικού να υποτάσσονται χωρίς αντίρρηση στις αποφάσεις της κυρίαρχης εξουσίας. Μοιάζει η κυρίαρχη τάξη, συνδεδεμένη διακρατικά με κοινά συμφέροντα, να μην διεξάγει πλέον πολέμους μόνο προς τα έξω, αλλά να έχει αναγνωρίσει ξεκάθαρα τις τάξεις των εργαζομένων ως απειλή για την ισχύ της.   

      Από τον Μάρτιο του 2020, τα κέντρα εξουσίας επεκτείνουν την αστυνομοκρατία στο εσωτερικό των χωρών στο όνομα της αποτροπής  εξάπλωσης της πανδημίας. Οδηγούμαστε σε μια ιδιότυπη αναστολή λειτουργίας της δημοκρατίας, έστω και στην ανεπαρκή μορφή της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, με πρόσχημα την κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω πανδημίας, με τη διάκριση των εξουσιών να έχει καταρρεύσει σε μεγάλο βαθμό. Τα διαδοχικά  κλειδώματα  των οικονομικών δραστηριοτήτων προκαλούν την καταστροφή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, των αλυσίδων εφοδιασμού με τον αριθμό των ανέργων να εκτοξεύεται και να ζει προς το παρόν με επιδόματα με ημερομηνία λήξης. Τα κέντρα εξουσίας προσπαθούν να ιδιωτικοποιήσουν την εναπομένουσα κρατική περιουσία υπό τον έλεγχο του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος μέσω της υπερχρέωσης  των κρατών. Εταιρείες που έχουν οδηγηθεί στο χείλος της αφερεγγυότητας από την υγειονομική κρίση μπαίνουν στη συνέχεια υπό κρατικό έλεγχο, προκειμένου να υποχρεωθεί  ο φορολογούμενος να αναλάβει το κόστος της αναδιάρθρωσής τους. Το χρέος των κρατών γίνεται το μέσον υποδούλωσης των εργαζομένων, με την Ε.Ε να γίνεται κέντρο ελέγχου της αποδημοκρατικοποίησης των εθνικών κρατών. Οι κυρίαρχες οικονομικές και πολιτικές ολιγαρχίες διατηρούν την παρακμάζουσα Ε.Ε ως μέσο της εξουσίας τους, για να υπονομεύσουν πλήρως τους δημοκρατικούς θεσμούς των εθνικών κρατών και να αποδυναμώνουν περαιτέρω τα κοινοβούλια. Τα οικονομικά πακέτα που συμφωνούνται για ενίσχυση της δεινοπαθούσας οικονομίας είναι βέβαιο πως θα καταλήξουν σε τράπεζες ή μεγάλες εταιρείες για αναχρηματοδότηση παλαιών χρεών. Το έθνος κράτος καταλήγει να εξυπηρετεί αποκλειστικά την επιτήρηση και καταστολή για να κρατηθούν οι εργαζόμενοι υπό έλεγχο.

Την ίδια στιγμή, δεν φαίνεται, στην Ελλάδα και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η κυρίαρχη εξουσία να είναι διατεθειμένη να ενισχύσει τα συστήματα υγείας για να προστατευτούν οι πληθυσμοί, ώστε  να περιοριστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας.  Κεντρικό εμπόδιο στην πρόληψη και αντιμετώπιση των επιδημιών είναι ότι οι δαπάνες για την καταπολέμηση της επιδημίας και για την εξασφάλιση  των υποδομών υγείας δεν θεωρούνται ως επένδυση, αφού δεν  εξασφαλίζονται άμεσα κέρδη. Η πολιτική της δικής μας κυβέρνησης στην υγειονομική κρίση, που ούτε καν επίταξη του ιδιωτικού τομέα δεν τολμά, με τους νοσοκομειακούς γιατρούς να  έχουν φτάσει στα όρια τους και τα νοσοκομεία να αδυνατούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες από την αύξηση των κρουσμάτων είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Είναι επειδή οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, καθώς εξυπηρετούν συμφέροντα της άρχουσας τάξης, δεν ενδιαφέρονται για την ευημερία της κοινωνίας, παρά μόνο στο βαθμό που οι υποσχέσεις τους γι’ αυτήν μπορούν να χειραγωγήσουν μεγάλο τμήμα της.  Η απαίτηση της κυρίαρχης εξουσίας είναι οι εργαζόμενοι να προσαρμοστούν στο περιβάλλον που διαμορφώνεται απ’ αυτήν και προς όφελός της, χωρίς αντιδράσεις.

Οι άδειοι δρόμοι της πόλης, οι κλειστές επιχειρήσεις και οι άνθρωποι που αποφεύγουν την εγγύτητα μεταξύ τους είναι μια ζοφερή υπενθύμιση ότι ο αστικός τρόπος ζωής μας είναι εύθραυστος στα ταξικά συμφέροντα.  Γιατί περισσότερο η ευθυγράμμιση με τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, που αποτρέπει  τη χρηματοδότηση υπηρεσιών υγείας παρά ο ίδιος ο ιός είναι που προκαλεί τις ολέθριες συνέπειες στον πληθυσμό.  Οι επιπτώσεις της πανδημίας στην κοινωνική ανισότητα, την αστική ζωή, τη διαχείριση μεταναστών,  γίνονται ήδη ορατές, θα είναι πλήρως κατανοητές σε εύθετο χρόνο, ενώ θα αφήσουν βαριά σημάδια στις νέες γενιές.  Η «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» με την ασυδοσία της αστυνομίας, την περιστολή δημοκρατικών δικαιωμάτων και την επέκταση του ελέγχου στην ιδιωτική ζωή,  δεν επηρεάζει μόνο τη σωματική και ψυχολογική υγεία των πληθυσμών σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο, αλλά επηρεάζει εξίσου τον τρόπο που θα λειτουργεί εφεξής η αστική δημοκρατία.

Η αναφορά  στην πανδημία του κορωνοϊού,  στην πραγματικότητα  περιλαμβάνει  αυτόν τον  διαδεδομένο χαοτικό φόβο του ανεξέλεγκτου θανάτου που προκαλείται από έναν αόρατο εχθρό (όπως χαρακτηρίστηκε  στο πρώτο του διάγγελμα από τον Κ. Μητσοτάκη και όχι μόνο). Και ενώ οι δημοκρατίες  της δύσης επαίρονται για τον ορθολογισμό τους είναι εμφανής η αδυναμία τους να καταγράψουν αναλυτικά με επιτυχία την διαμορφούμενη πραγματικότητα, ίσως γιατί επιδιώκεται η συσκότισή της. Γι’ αυτό ίσως χρησιμοποιείται  το ίδιο μοντέλο για περιγραφή της, είτε πρόκειται για αρρώστια, ιός,  είτε για οργάνωση της παραγωγής, αγορές.  

 Ένας αόρατος εχθρός είναι ο ιός, παντοδύναμος, αν και απείρως μικρός, όπως μια άλλη  αόρατη ανίκητη δύναμη κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια, η αγορά. Ο ιός μεταλλάσσεται με ύπουλους και απρόβλεπτους τρόπους, είναι ένας και πολλαπλάσιος, από την άλλη η αγορά είναι πανταχού παρούσα σε αυτόν τον κόσμο και  όλα είναι αγορά. Και δεν μπορεί κανείς να μην σκεφτεί πως τέτοιου είδους αναλογίες δεν είναι τυχαίες, χρησιμοποιούνται για την πιο αποτελεσματική διακυβέρνηση και έλεγχο. Καλλιεργείται μια κοινή λογική στον άνθρωπο, μέσω της εκπαίδευσης και της συνεχούς  καθοδήγησης για τους παράγοντες και τις  αιτίες που διαμορφώνουν την πραγματικότητα.  Μπορεί να είναι πανταχού παρόντες, αλλά ουσιαστικά είναι αόρατοι, δεν γίνεται καμιά ουσιαστική διασύνδεση μεταξύ τους κι επομένως ξεφεύγουν από τον έλεγχο. Κι έτσι   διαπιστώνουμε μόνο τα αποτελέσματα και τις συνέπειες, ποτέ την προέλευσή τους για να αντιδράσουμε αποτελεσματικά. Το αόρατο χέρι λοιπόν της αγοράς δεν συνδέεται με τον αόρατο εχθρό την πανδημία, παρόλο που στη συγκεκριμένη συγκυρία οι δυο αυτές αόρατες δυνάμεις αλληλοεξαρτιώνται. Είναι η επιδίωξη της ξέφρενης κερδοφορίας της αγοράς που επιτρέπει την εξάπλωση του ιού εξαιτίας των αναιμικών συστημάτων υγείας. Και είναι η εξάπλωση του ιού που ενισχύει τις αγορές του καπιταλισμού, γιατί ο φόβος εξουδετερώνει τις  αντιδράσεις εκατομμυρίων ανθρώπων που εξαθλιώνονται..

Η πανδημία αποδεικνύεται ως ώρα της εκτελεστικής εξουσίας, η οποία όλο και δυσκολεύεται να βεβαιώσει την νομιμότητα του ρόλου της, καθώς πολλές κυβερνητικές ενέργειες δεν βασίζονται σε αποδεικτικά στοιχεία, αναλογικά, υπεύθυνα, αναστρέψιμα αλλά σε υπόρρητες επιδιώξεις που εξυπηρετούν τους κεφαλαιοκράτες.  Και όλα αυτά προς δόξαν του καπιταλισμού