Η ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ

 

Και κάθε φορά, σε κάθε επέτειο γίνονται εμφανείς οι προσπάθειες της κυρίαρχης τάξης να κατασκευάσει το νόημα του παρελθόντος, να το διαδώσει  και να το επιβάλλει ελέγχοντας τη συλλογική μας μνήμη. Γιατί αν η πολιτική της μνήμης έχει τις ρίζες της στο παρελθόν, όμως η επιθυμητή επικοινωνιακή επίδρασή της υποκινείται από σύγχρονες πολιτικές εκτιμήσεις,   αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι σημαντικοί παράγοντες και το σύνολο σκέφτονται και αντιδρούν σε καταστάσεις στο παρόν. 

          Και είναι οι τελετουργίες, όπως οι εθνικές επέτειοι,  οι παρελάσεις, οι τόποι μνήμης που εκπέμπουν μηνύματα για το παρελθόν και συμβάλλουν στη διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης. Τα μηνύματα της πολιτικής και πολιτειακής ηγεσίας σε κάθε επέτειο συνοψίζουν σχηματοποιώντας το νόημα κορυφαίων ιστορικών γεγονότων στο παρόν, καθοδηγώντας μας σ’ αυτό που πρέπει να θυμόμαστε. Με τα χρόνια μέσα από διάφορους τέτοιους μηχανισμούς το παρελθόν σχηματοποιείται, εξορθολογίζεται γίνεται ένα στερεότυπο, χάνει τις αμφίσημες ή και περίπλοκες διαστάσεις του και αποκτά ένα νόημα βολικό για την κυρίαρχη τάξη  που εκπέμπει το μήνυμα.   

            Και στη φετινή λοιπόν επέτειο της 28^ης Οκτωβρίου ό,τι  διασώθηκε από το ιστορικό γεγονός στα μηνύματα πρωθυπουργού και προέδρου Δημοκρατίας είχε να κάνει με τις ένοπλες δυνάμεις και την ενότητα. Ο Κ. Μητσοτάκης  με την αοριστολογία του μηνύματός του, που ούτε καν υπαινίσσονταν το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, βρήκε την ευκαιρία εμμέσως να δικαιολογήσει τις υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες και να προτρέψει συνεργασία και συναίνεση,  σημεία όπου εστίασε και  το δικό της μήνυμα  η πρόεδρος Κ. Σακελλαροπούλου. Σε αντιδιαστολή, στο μήνυμα του  ο γ.γ του ΚΚΕ Δ. Κουτσούμπας αναφέρεται στο φασισμό και ιμπεριαλισμό που συνδέει το τότε με το τώρα. Και αυτό είναι ενδεικτικό της μόνιμης και συνεχούς αντιπαράθεσης ανάμεσα στην κυρίαρχη τάξη και τις εκμεταλλευόμενες τάξεις. Η κυρίαρχη τάξη με την επίκληση της εθνικής ενότητας, αποσιωπώντας καπιταλιστικά συμφέροντα και ιμπεριαλιστικές σκοπιμότητες θέλει πάντα να παρασύρει στις δικές της επιδιώξεις τις λαϊκές τάξεις. Έτσι σφετερίζεται λαϊκούς αγώνες, ενώ η ίδια είναι πάντα απούσα.

          Μέσα λοιπόν  από τα μηνύματα της πολιτικής ηγεσίας γίνονται φανερές οι διαφορετικές εκδοχές για το παρελθόν και οι ανάγκες που καλύπτουν στο παρόν. Και αυτές οι διαφωνίες για το παρελθόν εισχωρούν και επηρεάζουν λειτουργίες επίσημων θεσμών του κράτους και διαμορφώνουν συνειδήσεις,  αποδεικνύοντας ότι  ο πόλεμος του ΄40 και η εθνική αντίσταση συνεχίζουν και διατηρούν την πολιτική τους σημασία  επηρεάζοντας τα πολιτικά πράγματα 80 χρόνια μετά.

         Κι αν το ξαναγράψιμο της ιστορίας όλο και πιο ξεκάθαρα αρθρώνει λόγο που υποτιμά την εθνική αντίσταση και τους αγώνες στα χρόνια της κατοχής, είναι γιατί καθώς έχει βιολογικά χαθεί η γενιά της αντίστασης, θα πρέπει να παροπλιστεί η μνήμη και η σύνδεση με το παρελθόν, σε μια ισοπέδωση στην ματαιότητα όλων των αγώνων. Μόνο που η εθνική  αντίσταση,  παλλαϊκή, οργανωμένη κατά βάση από το ΚΚΕ, με απούσα σε μεγάλο βαθμό ή συνεργαζόμενη με τον κατακτητή αστική τάξη,   οργάνωσε τρόπους επιβίωσης στις απάνθρωπες συνθήκες της κατοχής, σφυρηλάτησε περήφανο φρόνημα και  επιτάχυνε  κι αυτή την απελευθερωτική διαδικασία παρέχοντας σημαντική βοήθεια στους Συμμάχους και ακινητοποιώντας μεγάλες γερμανικές δυνάμεις μέσω των ενεργειών της. Η αστική μας τάξη λοιπόν, μετά  τη στομφώδη εθνικιστική, αντικομμουνιστική ρητορική της  στα μεταπολεμικά χρόνια  και την προσπάθεια μετά την πτώση της χούντας να οικειοποιηθεί αγώνες από τους οποίους ήταν απούσα, τα τελευταία χρόνια  δεν σταμάτησε την καλλιέργεια μιας ηττοπαθούς μοιρολατρίας. Η οποία, μεταμφιεσμένη σε πραγματισμό ενσωματωμένη στην κυρίαρχη ιδεολογία, αντλεί επιχειρήματα δικαίωσης από παραδείγματα λαών και χωρών στους οποίους ο φόβος για την επιβίωση και η αποδοχή της θυματοποίησής τους  δεν πυροδότησε αντιστάσεις και αγώνες, αλλά εξασφάλισαν την επιβίωση και μακροπρόθεσμα αξιοζήλευτη οικονομική εξέλιξη. Κι έτσι υποτιμώνται και απαξιώνονται οι αγώνες για αξιοπρέπεια και  ελευθερία, για να διαιωνίζεται  η ίδια τάξη πραγμάτων, αφού  οι άνθρωποι που δεν διεκδικούν, που καθησυχάζονται με δικαιολογίες για να μην αντεπιτεθούν και να νικήσουν την τρομοκρατία της εξουσίας της κυρίαρχης τάξης δεν αποτελούν απειλή γι’ αυτή.

          Απαξιώνοντας κάθε αντιστασιακή δράση, ευτελίζοντας προσδοκίες και διεκδικήσεις, ισοπεδώνοντας συμπεριφορές ο κυρίαρχος λόγος ενισχύει κι επιβραβεύει ποικιλοτρόπως την ενσωμάτωση στην καθεστηκυία τάξη. Δεν αφορά λοιπόν μόνο το παρελθόν  η δήθεν κριτική, στην πραγματικότητα απαξιωτική, αντιμετώπιση δράσεων και συμπεριφορών που αντιτίθενται στην αυταρχικότητα και αναλγησία μιας κυρίαρχης εξουσίας που χειραγωγεί και ελέγχει για να νομιμοποιείται στην συνείδηση των λαϊκών τάξεων, αλλά κυρίως το σήμερα. Για να μετατραπούν οι λαϊκές μάζες σε παθητικά θύματα εσωτερικεύοντας τις δικαιολογίες της κυρίαρχης εξουσίας, για να μην αντεπιτεθούν και νικήσουν τη νομιμοποιημένη τρομοκρατία της, να μην αγωνιστούν για το δικό τους όραμα του κόσμο.

        Όπως συνέβη με τους Εβραίους στο β παγκόσμιο πόλεμο που συμπεριφέρθηκαν σαν υποδειγματικά θύματα και γι’ αυτό οι πράξεις αντίστασης κατά της σκλαβιάς και του θανάτου κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος ήταν ελάχιστες. Και γι’ αυτό περίμεναν την γενναιοδωρία των νικητών του πολέμου να τους δικαιώσει για το Ολοκαύτωμα. Ήταν η βαναυσότητα των ναζί και όχι ο αγώνας εναντίον τους  που χάρισε στους Εβραίους ένα έδαφος για πατρίδα.  Και ίσως γι’ αυτό  το Ισραήλ τόσο εύκολα έχει μετατραπεί σε κράτος τρομοκράτης  στην περιοχή. Και γι’ αυτό  ένα χρόνο τώρα δεν έχει σταματήσει τη μεγάλη σφαγή των Παλαιστινίων, με την απαίτηση κανείς να μην του ασκεί κριτική απειλώντας τους πάντες με την κατηγορία του αντισημιτισμού. Βολεύτηκε στο ρόλο θύματος και το ίδιο του κράτος του Ισραήλ που τροφοδοτεί με δικαιολογίες τους πολίτες του για να αντιμετωπίζουν σχεδόν όλο τον κόσμο σαν αποδιοπομπαίο τράγο και σαν υπανθρώπους του Παλαιστίνιους και απαιτώντας από τη διεθνή κοινότητα της καπιταλιστικής Δύσης να το ελεήσει με όπλα και χρήματα για να σκοτώνει, επαναλαμβάνοντας το δικό του Ολοκαύτωμα στους Παλαιστίνιους.

          Όταν λοιπόν στη συλλογική μνήμη των λαών το κυριότερο σημείο αναφοράς σχετίζεται με εξέγερση και αντίσταση τότε αυτοί οι λαοί δεν παύουν να αγωνίζονται και είναι  για την κυρίαρχη εξουσία απειλή που πρέπει να εξουδετερωθεί. Γι’ αυτό και γίνεται προσπάθεια να απαξιωθεί αυτό που αποτελεί επίκεντρο και στη δική μας συλλογική μνήμη, η δυναμική των λαϊκών αγώνων.  

 

ΤΟ ΟΧΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

Κι αν η ΕΡΤ, κατά τον εορτασμό της επετείου του «ΟΧΙ» δίνει μικρόφωνο στον Η .  Κασιδιάρη, εκπρόσωπο Τύπου του κόμματος της Χρυσής Αυγής  που έχει κατηγορηθεί ως εγκληματική οργάνωση από τον Άρειο Πάγο,  για να υμνήσει το Μεταξά, συμβάλλοντας κι αυτή στην νομιμοποίηση του  φασιστικού  λόγου  με τις εθνικιστικές κορώνες και το ρατσιστικό δηλητήριο, το  κύριο άρθρο του Κ. Καραγιώργη στο Ριζοσπάστη,  ανήμερα της επετείου του ΟΧΙ ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, μοιάζει να τους απαντά από το παρελθόν.

«ΤΟ  “ΟΧΙ”  ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

Σ΄ένα λαϊκό παραμύθι ένα βασιλόπουλο βρέθηκε παρασυρμένο μέσα σ’ ένα φράχτη. Κι ο φράχτης ήταν ψηλός και τα σκυλιά άφριζαν και ούρλιαζαν τριγύρω του. Έπεσε όμως σε ύπνο βαθύ και ξύπνησε ύστερα από χρόνια. Κι όταν ξύπνησε, ο φράχτης ήταν πάλι ψηλός και απαίσιος. Και τα σκυλιά άφριζαν και ούρλιαζαν ακόμα πιο λυσσασμένα…

               Αυτές τις μέρες ο ελληνικός λαός είναι σαν το βασιλόπουλο του παραμυθιού του. Σα να είχε αποκοιμηθεί μέσα στον απαίσιο φράχτη της 4^ης Αυγούστου και της λογικής συνέχειας της κατοχής. Σα να έσβησαν από τη ζωή του τα τελευταία  χρόνια, τα γεμάτα από θυσία και αίμα, από αγώνα και δόξα. Και σαν να ξύπνησε  προχθές, χθες και σήμερα και ξαναβρέθηκε πάλι μέσα στο φράχτη, κάτω από τα ουρλιαχτά των σκυλιών.  Η επίσημη Ελλάδα  γιορτάζει την 28^η Οκτωβρίου! Τη γιορτάζει στα 1945 ή συνεχίζεται ο βραχνάς; Η αστυνομία –ή ίδια της 4^ης Αυγούστου και της κατοχής- διέταξε τον υποχρεωτικό σημαιοστολισμό. Στήνονται οι ίδιες αψίδες. Λάμπουν φωτεινές επιγραφές του “ΟΧΙ” όπου ένα μεσαίο τεράστιο “Χ” κι ένα στέμμα  από πάνω του δίνουν το σήμα κατατεθέν του επισήμου γιορτασμού. Ο “Άγνωστος στρατιώτης” δέσμιος της υποκρισίας και της δημοκοπίας βεβηλώνεται από στεφάνια δοσιλογικά και προδοτικά. Διάφοροι «πανηγυρικοί» ρήτορες της δεκάρας γελοιοποιούν με κούφιον αέρα τη μεγάλη μέρα. Τα «προσκοπάκια» με λάβαρα και πίφερα –όπως άλλοτε η ΕΟΝ- και οι εθνοφύλακες παρελαύνουν πέρα δώθε. Οι χίτες ουρλιάζουν “Σόφια-Μόσχα!”, μέσα στο Ιστορικό Στάδιο. Το Στάδιο που κράτησε χθες, έξω από μια γωνιά, όπου οδήγησαν με διαταγές τους φαντάρους και τους προσκόπους, άσπιλη τη λευκότητα των άδειων κερκίδων του.

               Είνε αυτός ο γιορτασμός της μεγάλης μέρας, της ξακουστής 28^ης Οκτωβρίου, που ο ελληνικός λαός σαν ηλεκτρισμένος παρουσίασε τη μεγαλύτερη  έξαρση της ιστορίας του; Είνε αυτός ο γιορτασμός της μεγάλης μέρας που είναι πριν απ’ όλα ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗ;

               Η 28^η Οκτωβρίου είναι βαθειά ριζωμένη μέσα στην ψυχή του λαού. Κάτω από τη μπότα του Γερμανού ο λαός τη γιόρτασε με πείσμα και με αίμα, αψηφώντας τανκς και πολυβόλα. Και σήμερα ο λαός θα τη γιορτάσει όπου μπορεί και όπως μπορεί. Αλλά τη γιορτάζει, τη μεγάλη αυτή αντιφασιστική και δημοκρατική μέρα, μακρυά από τον «επίσημο γιορτασμό», δηλαδή μακρυά από τους βέβηλους φασίστες, μακρυά από την ξαναζωντανεμένη, μέσα στο μεταδεκεμβριανό αίσχος 4^η Αυγούστου. “Από την σημερινήν εορτήν θα λείπουν ευρισκόμενοι εις τα φυλακάς ή άλλως παρηγκωνισμένοι, όσοι κυρίως ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ να συμμετάσχουν. Αφ’ ετέρου θα παρίστανται πολλοί, οι οποίοι θα έπρεπε να ευρίσκωνται εις τας φυλακάς. Και η δικτατορία θα παραμένη ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ”.-τονίζει ένας τιμημένος ανώτατος αξιωματικός, ο στρατηγός Αλέξανδρος Οθωναίος. Και υπάρχει μια ανυπέρβλητη  σε αναισχυντία αλλά και ειλικρίνεια φράση που θα μπορούσε δικαιωματικά να μπει με μεγάλα φωτεινά γράμματα κάτω από το Λυκαβητό, έξω από το Παλάτι του κ. Δαμασκηνού Παπανδρέου, μπρος στο Γενικό Επιτελείο, σν αληθινό σύμβολο του επίσημου γιορτασμού του μεταδεκεμβριανού κράτους. Είνε η φράση που μέσα στη δίκη του Λάμπου και του θηριοτροφείου της Ειδικής ούρλιαξε έξαλλος ο συνήγορός των κ. Ευστράτιος Κουλουμβάκης προς τον δυστυχισμένο πατέρα ενός κρεουργημένου νέου 19 χρονών “Η ΜΕΓΙΣΤΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΥΓΝΩΜΟΝΕΙ ΒΑΘΕΩΣ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ, ΤΑ ΤΑΓΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗΝ ΔΙΑ ΤΑ ΜΠΛΟΚΑ ΚΑΙ ΤΑΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ!”. Η φράση πέρασε στα πρακτικά της δίκης και θα μείνει στους αιώνες των αιώνων.

               Ο “επίσημος γιορτασμός” ανήκει στους φασίστες. Αλλά η 28^η Οκτωβρίου ανήκει στο λαό. Γιατί ο λαός την έκανε εναντίον του φασισμού, ιταλικού και ελληνικού. Όταν ήχησαν δαιμονισμένα οι σειρήνες εκείνη την ιστορική νύχτα δύο κατηγορίες Ελλήνων έτρεξαν προς διαφορετική κατεύθυνση. Η μια κατηγορία, η μεγάλη, η καθαρή, η αληθινά ηρωική ξεκίνησε για το μέτωπο. Ήταν γυμνή, πεινασμένη, ανοργάνωτη στρατιωτικά, αλλά ξεκίνησε με τραγούδια και με τραγούδια άρχισε  και συνέχισε τον άνισο πόλεμο. Η άλλη κατηγορία, μικρή, μετρημένη στα δάχτυλα, έτρεξε να βολευτεί στα καταφύγια της «Γκραν Μπρετάνιας». Από τα καταφύγια αυτά έκαναν τον πόλεμο, βασιλιάδες και δικτάτορες. Γενικά Επιτελεία και αρχιστράτηγοι, οι Παπαδημαίοι και Νικολούδηδες και μαζί τους τα θρεμένα λαδοπόντικα της Επιμελητείας. Η πρώτη κατηγορία ήταν ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ που βροντοφώναξε το μυριόστομο ιστορικό “ΟΧΙ”, συγκλόνισε την οικουμένη. Η δεύτερη κατηγορία, οι κιοτήδες και οι κλέφτες, άρπαξε το «ΟΧΙ» για να το βεβηλώσει και για να το στρίψει μ’ αυτό σαν κεφάλαιο δημαγωγίας σε 2-3 μέρες στο σίγουρο Κάιρο.

               Πώς μπορούσε να πει το “ΟΧΙ” ο κρονόληρος Μεταξάς, που η ψυχή του ήταν ποτισμένη με πρωσσισμό, με βαθειά ριζωμένη γερμανοφιλία; Που είχε χίλιους δεσμούς με το χιτλερισμό, που είχε παραδώσει όλα τα στρατιωτικά μυστικά σε Γερμανούς αξιωματικούς, που είχε ανοίξει τη χώρα  διάπλατα στους πράκτορες του Γκαίμπελς; Και που στην πραγματικότητα είχε  μεταβάλει όλο το καθεστώς της 4^ης Αυγούστου ΣΕ ΙΔΕΩΔΗ ΠΕΜΠΤΗ ΦΑΛΑΓΓΑ, στρατιωτική, πολιτική, διπλωματική, ιδεολογική, ηθική;  

               Αλλά πώς θα μπορούσε να πει ο Μεταξάς το “όχι” έστω και στο Μουσολίνι; Ο πρεσβευτής  της Ιταλίας Γκράτσι γράφεις στα απομνημονεύματά του: “Ο Μεταξάς αγαπούσε την Ιταλίαν, όπου είχε περάσει τα έτη της εξορίας τους, την οποίαν υπέστη δια την πίστιν του εις την δυναστείαν του Γκλύξμπουργκ. Ως ιδρυτής του ελληνικού ολοκληρωτικού (φασιστικού) συστήματος, το οποίον μετά του Βασιλέως είχεν εγκαινίασει την 4^ην Αυγούστου 1936 εις την Ελλάδα, ο Μεταξάς ήτο φυσικό να κλίνη προς καθεστώτα των οποίων το ιδικόν του ήτο μια απλή μίμησις”. Αυτή η ΜΙΜΗΣΙΣ του Ιταλικού Φάτσιου που ήταν η 4^η Αυγούστου ΕΙΧΕ ΕΓΚΡΙΝΕΙ προτήτερα την κατάληψη της Αλβανίας από το Μουσολίνι. Ο Γκράτσι τηλεγραφούσε τότε στην κυβέρνησή του στις 3 Μαΐου 1933 (ραδιογράφημα υπ’ αριθμόν 2085/468) “Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ αντέδρασε εις την παρ’ ημών κατάληψιν της Αλβανίας κατά τρόπον ΕΧΘΡΙΚΟΝ, παρ΄όλον ότι η στάσις των αρχών ΚΑΙ ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (Γκλύξμπουργκ –Μεταξά) ήτο όχι ΜΌΝΟΝ ΑΨΟΓΟΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΦΙΛΙΚΗ!” Αυτός ο Μεταξάς και Γκλύξμπουργκ μπορούσαν να πουν όχι; Αυτοί έκαναν ό,τι τους περνούσε από το χέρι για να παραδώσουν δεμένο χειροπόδαρα τον ελληνικό λαό στον ξένο φασισμό, όπως τον είχαν  παραδώσει και στον εγχώριο. Αυτοί  δεν άφησαν να ζυγώσει στο στρατό σχεδόν κανένας δημοκρατικός αξιωματικός ΟΥΤΕ ΟΤΑΝ ΑΡΧΙΣΕ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ. Αυτοί παράδωσαν το στρατό σε κλασσικά ανίκανους αξιωματικούς (αποκορύφωμα ο τενεκεδένιος “αρχιστράτηγος” Παπάγος) ή σε πεμπτοφαλαγγίτες σωματάρχες (Τσολάκογλου, Μπάκος κλπ. Κλπ). Αυτοί είχαν αφήσει  (μέσα σε ατμόσφαιρα διεθνούς πολεμικού οργασμού, που η επικειμένη ιταλική επίθεση έκανε “μπού”) το στρατό γυμνό  από ιματισμό, κουβέρτες (για πρώτη φορά ελληνικός στρατός βάδιζε στο μέτωπο με ιδιωτικές κουβέρτες), χωρίς καμμιά οργάνωση επιμελητείας. Και ΤΟ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ, χωρίς όπλα, χωρίς πυροβολικό, χωρίς μεταφορικά μέσα, χωρίς ούτε ένα σχεδόν αεροπλάνο παρά την περιβόητη  ληστρική ερανολογία για την αεροπορία, σε εσωτερικό και εξωτερικό.

               Αν έμενε η  υπόθεση στο Γεώργιο και στο Μεταξά, στους φασίστες αξιωματικούς και στα επιτελεία τους, στην ανύπαρκτη προπαρασκευή και στο γελοίο εξοπλισμό του στρατού, αλλά και στην ΠΛΗΡΗ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ, η υπόθεση  θα τελείωνε σε ελάχιστες μέρες. Θα γινόταν αυτό που είχε πει ο Μεταξάς, θα έπεφταν μερικές ντουφεκιές “για την τιμή των όπλων”. Κι οι ήρωες των καταφυγίων της “Γκραν Μπρετάνιας” θα έφευγαν, μαζί με τις λίρες του κρατικού θησαυρού για έξω.

               Αλλά η υπόθεση πέρασε στον ίδιο το λαό. Πέρασε στους φαντάρους. Πέρασε στους έφεδρους  αξιωματικούς και στους διοικητές των μικρών μονάδων “που εχρησιμοποίησαν αριστοτεχνικά την ορμή του Έλληνα στρατιώτη”, μας λέει ο στρατηγός Ν. Γρηγοριάδης. Πέρασε στις γυναίκες της Πίνδου, που με τη “ζαλίγκα” της ράχης τους  αντικατέστησαν τα ανύπαρκτα μεταφορικά μέσα. Πέρασε ΣΕ ΟΛΟ  το λαό των μετόπισθεν που συντόνισε τις προσπάθειες του και τις συγκέντρωσε σε μια κοινή προσπάθεια για την Πατρίδα και το ΄Εθνος.

               Έτσι αντί για μερικές ντουφεκιές έγινε σωστός πόλεμος. Έγινε κάτι πολύ περισσότερο. ΕΓΙΝΕ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΩΝ ΑΛΒΑΝΙΚΩΝ ΒΟΥΝΩΝ.

               Το Έπος της Αλβανίας θα ήταν αδύνατοι και ακατανόητο αν ο ελληνικός λαός δεν ήταν βαθύτατα δημοκρατικός, αθεράπευτα εχθρός του φασισμού. Η 4^η Αυγούστου, παρά την τετραετία της ως τότε, είχε ναυαγήσει κυριολεκτικά στην προσπάθειά της  να διαφθείρει φασιστικά την ψυχή  του λαού, έστω και της νεολαίας, παρά την τεράστια πραγματικά προσπάθεια. Τις πρώτες μέρες του πολέμου το ίδιο το καθεστώς είχε αναγκασθεί (για λίγες μέρες!) να χρησιμοποιήσει αντιφασιστικά συνθήματα. Και αν υπάρχει πολιτικό και πολεμικό σύνθημα, που με γρηγοράδα αστραπής απλώθηκε απάνω στη χώρα και στο μέτωπο, ήταν ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ που κήρυξε ο φυλακισμένος Αρχηγός των κομμουνιστών μέσα από το κελλί της φυλακής. Όχι το Ιησουίτικο “ΟΧΙ” του πεμπτοφαλαγγίτη Μεταξά, αλλά το στεντόρειο “ΟΧΙ” του Ζαχαριάδη ήταν αυτό που ενσάρκωσε και ζωντάνεψε την παλλαϊκή θέληση του ελληνικού έθνους. Και μέσα στο “ΟΧΙ” του φυλακισμένου Ζαχαριάδη βρίσκονται οι ρίζες του κατοπινού αγώνα του έθνους στα χρόνια της σκλαβιάς, στα βουνά και στις πόλεις, στο Ελ Αλαμέιν και στην αεροπορία, στον πολεμικό και στον εμπορικό στόλο. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΕΙΝΕ ΜΙΑ ΚΑΙ  ΑΔΙΑΙΡΕΤΗ. Αρχίζει στις 28 Οκτωβρίου 1940  συνεχίσθηκε αδιάκοπη στα χρόνια της κατοχής στο εσωτερικό και εξωτερικό, πέρασε σε άλλη φάση το Δεκέμβρη του 44 και δεν έκλεισε ακόμα τον ιστορικό της κύκλο…

               Η 28^η Οκτωβρίου είνε μια μεγάλη μέρα. Η αληθινή της σημασία βρίσκεται ολότελα έξω από το βούρκο των σημερινών  επίσημων “εορταστών” της. Και η επίδραση της πάνω στα πεπρωμένα του ελληνικού  έθνους είνε τεράστια. Γιατί μέσα στο λουτρό του εθνικού συναγερμού της άρχισε να βαφτίζεται η ΠΑΛΛΑΪΚΗ αντιφασιστική συνείδηση του ελληνικού έθνους. Η 28^η ήταν μια μεγαλειώδης αρχή. Η πραγματοποίηση της αληθινά ανεξάρτητης Λαϊκής Δημοκρατίας θα είνε η ολοκλήρωσή της».

                                                                Ριζοσπάστης, Κυριακή 28 του Οκτώβρη 1945

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

 Μια ακόμη επέτειος του ιστορικού ΟΧΙ που γιορτάστηκε στέκεται αφορμή για να αντιληφθούμε πόσο σημαντικός είναι ο τρόπος που μια κοινωνία ξαναβλέπει το παρελθόν της, επειδή ακριβώς το παρόν είναι αποτέλεσμα διαδικασιών του παρελθόντος  και αφετηρία των εξελίξεων του μέλλοντος, ενώ η έκβαση  του αύριο  εξαρτάται από τη δική μας συνειδητή και υπεύθυνη δράση. Γιατί μόνο έτσι θα ανακαλύψουμε τις πολιτικές σκοπιμότητες που εξυπηρετούνται από την χρησιμοποίηση συμβόλων που εκκενώνονται από την ουσία τους, για να θεμελιώσουν την ασκούμενη πολιτική σ’ ένα ιδεολογικό φανταστικό νομιμοποιώντας την στη συνείδησή μας (π.χ. επίσκεψη του πρωθυπουργού Α. Τσίπρα στον Αη Στράτη) ή να  συνειδητοποιήσουμε τους μύθους που οικοδομούνται πάνω στην εθνική ενότητα και λειτουργούν ακόμα συσπειρώνοντας κοινωνικές τάξεις με διαφορετικά συμφέροντα (π.χ. σύγκριση της συγκέντρωση χιλιάδων κόσμου στη στρατιωτική παρέλαση κι αυτών σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας) Το θέμα λοιπόν το τι συνέβηκε τότε συνεχίζει να είναι καυτό κι όχι αρχειακό. 

               Τι πραγματικά συνέβηκε στην Ελλάδα στα 1941-44; Ένας εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας κατά των γερμανοϊταλών; Ένας αντιφασιστικός αγώνας για την υπεράσπιση της αστικής δημοκρατίας;  Μια εμπλοκή της χώρας σ’ ένα παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό πόλεμο που ο αληθινός του χαρακτήρας αποκρύπτεται στις επίσημες ερμηνείες; Ο ελληνικός λαός  σύρθηκε και αυτός στο σφαγείο χωρίς η πάλη  του να οδηγήσει στην πραγματική απελευθέρωση που η απατηλή ιδεολογία τού υποσχόταν με τα εθνικά της προστάγματα; Η κατάληξη ήταν  να μην είναι, παρά τα φαινόμενα, ο φασισμός, ο πραγματικός ηττημένος του β παγκοσμίου πολέμου;

               Δεν είναι λοιπόν τυχαίος ούτε αθώος ο πολιτικός διάλογος και κυρίως αυτός που βαφτίζεται επιστημονικός για τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής,  που μοιάζει μάλλον να λειτουργεί συσκοτιστικά με τις μόνιμες επικαλύψεις και τα αναφυόμενα ψευδοπροβλήματα του. Η αναθεώρηση της ιστορίας που επιχειρείται, εν ονόματι μιας αμφισβητούμενης αντικειμενικότητας, κατά βάθος μοιάζει αν όχι να δικαιώνει, ακόμα, πάντως να δικαιολογεί την άλλη πλευρά, των ναζιστών, δοσιλόγων, εφησυχαζόντων. Κι έτσι π.χ αμφισβητείται  η όποια συμβολή των ανταρτών στην στρατιωτική νίκη των συμμάχων, ή θεωρούνται αιτία των ανήκουστων εγκλημάτων των ναζιστών οι πράξεις αντίστασης των ανταρτών που  τα προκαλούσαν ως αντίποινα κλπ.

        Κι από την άλλη αδυνατώντας να διαμορφωθούν σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους τα  πλαίσια  ανάπτυξης λαϊκών αγώνων στις μέρες μας,  είναι δύσκολο να κατανοηθεί πώς ένα κόμμα ταξικό και διεθνιστικό, το ΚΚΕ, πήρε την πρωτοβουλία για έναν εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο κερδίζοντας την εμπιστοσύνη όχι μόνο της εργατικής τάξης αλλά και της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού εκείνα τα χρόνια.

            Ο β’ παγκόσμιος πόλεμος είναι σίγουρα ιμπεριαλιστικός για την Αγγλία και Γαλλία και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, των οποίων η άρχουσα τάξη πολεμούσε για να υπερασπιστεί την πολιτική της κυριαρχία και τα ιμπεριαλιστικά-αποικιοκρατικά συμφέροντα και όχι από αντίθεση στα φασιστικά καθεστώτα. Άλλωστε  η Αγγλία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ ενίσχυσαν τη Γερμανία του Χίτλερ να αναπτυχθεί και αδιαφορούσαν με προσχήματα στις επανειλημμένες προτάσεις της ΕΣΣΔ για σύναψη αντιχιτλερικού αμυντικού συμφώνου. Μόνο που ακολουθώντας  μια αφηρημένη απλουστευτική λογική δεν μπορεί να ταυτίζονται χώρες με κάποια πλαίσια δημοκρατικών δικαιωμάτων  κι ελευθεριών με το ναζιστικό και φασιστικό καθεστώς. Ο φασισμός δεν είναι απλώς μια άλλη μορφή της καπιταλιστικής εξουσίας, είναι  αλλαγή στη μορφή ταξικής κυριαρχίας του κεφαλαίου. Με το φασισμό στην εξουσία δε μένει ούτε ίχνος από τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που έχουν κατακτήσει ιστορικά η εργατική τάξη και οι λαοί απογυμνώνονται από κάθε ανθρώπινο δικαίωμα. Γι’ αυτό και η αναζήτηση αντιχιτλερικών συμμάχων ανεξάρτητα από την ταξική τους τοποθέτηση στις δοσμένες συνθήκες ήταν αναγκαία για τα κομμουνιστικά κόμματα, γνωρίζοντας βέβαια τα όρια αυτών των συμμαχιών.  Ο αγώνας για τις δημοκρατικές ελευθερίες και την υπεράσπιση της αστικής δημοκρατίας από την απειλή του φασισμού, στις συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες, συγκεντρώνει και συσπειρώνει  κοινωνικές  και πολιτικές δυνάμεις εναντίον του φασισμού, με προοπτική όμως  ένα μεταβατικό λαϊκό Μέτωπο, που θα επιδιώξει όχι φυσικά την αποκατάσταση της αστικής δημοκρατίας, αλλά μια μεταβατική λαϊκή εξουσία, με την εργατική τάξη ηγετική δύναμη. 

     Κι επειδή στα χρόνια της κατοχής η εθνική ενότητα του ΕΑΜ ήταν ενότητα επιβολής του συνασπισμού εργατών και αγροτών πάνω στην ελληνική κοινωνία και την αστική τάξη, τα εθνικά και ταξικά στοιχεία στην πολιτική του ΚΚΕ  δε βρίσκονταν σε δυσαρμονία. Η προσπάθεια όμως του ΚΚΕ να διαμορφώσει τους καλύτερους δυνατούς όρους, ώστε μετά την απελευθέρωση να κυβερνήσει στα πλαίσια ενός προωθημένου αστικού καθεστώτος και να εφαρμόσει τη Λαοκρατία ή Λαϊκή δημοκρατία ή έστω να είναι ισχυρή πολιτική δύναμη και να επηρεάζει σημαντικά τις εξελίξεις, βρίσκει σθεναρά αντίθετη όχι απλώς την ελληνική αστική τάξη που τόχε βάλει στα πόδια τα δύσκολα χρόνια αλλά  την βρετανική διπλωματία με την οποία συμπράττει. Είναι που  Αγγλία και οι ΗΠΑ, ιμπεριαλιστικές χώρες αλλά με αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία, που πολεμούσαν τον Άξονα, επειδή μετά την απελευθέρωση επεδίωκαν φυσικά  να συνεχίσει να υπάρχει και να λειτουργεί το σύστημα του καπιταλισμού και στην Ελλάδα, η ταξική σύσταση του ΕΑΜ τους φόβιζε, γιατί το έβλεπαν σαν απειλή για το αστικό καθεστώς σε περίπτωση που επικρατούσε το ΕΑΜ πολιτικά μετά την απελευθέρωση.

 Και γενικά,  επειδή η  νίκη επί του φασισμού είναι νίκη των λαών που απέβλεπαν με τον αγώνα τους σε κοινωνικές και πολιτικές μεταβολές, σε συνδυασμό με την αύξηση της δύναμης και του γοήτρου της ΕΣΣΔ, η κυρίαρχη τάξη σφόδρα ανησύχησε  και προσπάθησε μεταπολεμικά να ενισχύσει τις πιο συντηρητικές κι αυταρχικές τάσεις καταπνίγοντας το λαϊκό  κίνημα

         Κι αν τώρα η εξαθλίωση μας δεν έχει όρια είναι γιατί δίνουμε την εντύπωση μιας θεληματικής υποταγής στις αποφάσεις της άρχουσας τάξης και γι’  αυτό ακριβώς δεν φοβούνται να ενισχύονται οι πιο αντιδραστικές δυνάμεις του φασισμού. Γι’ αυτό κι εκείνη η περίοδος του αντιφασιστικού αγώνα  πρέπει να γίνεται σημείο αναφοράς κάθε φορά που οι περιστάσεις μας παρακινούν να συγκεντρωθούμε και να καθορίσουμε τον προσανατολισμό μας και την πορεία που θ’ ακολουθήσουμε, γιατί τότε ο λαός –εργάτες κι αγρότες κυρίως- δεν δίστασε και δεν φοβήθηκε   να αγωνιστεί.