ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ ΣΤΟ ΠΕΡΑΜΑ

       Το Σάββατο στη Μακρόνησο, που έχει ανακηρυχθεί ιστορικός τόπος από το Υπουργείου Πολιτισμού,  παρουσιάστηκε η παράσταση Μίκης Θεοδωράκης  «Ποιος τη ζωή μου…», που παρακολούθησαν περισσότεροι από 5.000 θεατές.  

           Δυο μέρες πριν στο Πέραμα είχε γίνει και η επίθεση με λοστούς και καδρόνια από μέλη της Χρυσής Αυγής σε μέλη του ΚΚΕ που έκαναν αφισοκόλληση.

         Δυο επεισόδια, χαρακτηριστικά για την υποβόσκουσα πολιτική που  διαμορφώνεται, και ενώ  διατηρεί κάποια γνωρίσματα της μεταπολίτευσης  ακόμα δεν έχει πλήρως εκδηλώσει όλα τα χαρακτηριστικά της στην εποχή της καπιταλιστικής κρίσης.

       Το ένα, η εκδήλωση στη Μακρόνησο, είναι ένα από τα επεισόδια της εθνικής συμφιλίωσης  της μεταπολίτευσης, όπου για να επιτευχθεί με όρους των νικητών  χρειάστηκε η επιστράτευση  μιας επιλεκτικής μνήμης  και ξαναγράψιμο της ιστορίας της ματωμένης δεκαετίας του ’40 όχι άμεσα από τους νικητές  ή τους ηττημένους  του εμφυλίου αλλά από τους νικητές της μεταπολίτευσης, την υβριδική πολιτική του ΠΑΣΟΚ- αριστερός λόγος με εκσυγχρονισμένη καπιταλιστική πολιτική.

          Το άλλο, οι κλιμακούμενης βίας  επιθέσεις της Χ.Α, από μετανάστες μέχρι κομμουνιστές, συμβάλλουν στην επικράτηση του φόβου, εξοικείωση με τη βιαιότητα  και ενίσχυση της υποστήριξης  της θεωρίας των δυο άκρων που συγκροτεί τη νέα πολιτική στα χρόνια της κρίσης.  

          Αυτά τα δυο περιστατικά, η  εκδήλωση στη Μακρόνησο και η  επίθεση της Χ.Α σχηματικά περιγράφουν το προσκήνιο και παρασκήνιο της πολιτικοκοινωνικής μας σκηνής.

            Στο προσκήνιο, η δημοκρατία της συναίνεσης στη μεταπολίτευση που στηρίχτηκε στην εθνική συμφιλίωση, την οποία ξεκίνησε το ΠΑΣΟΚ με την αναγνώριση της εθνικής αντίστασης και προσχώρησε και η Νέα Δημοκρατία με το κάψιμο των φακέλων.  Κι έτσι ένιωθε δικαιωμένος και ο αριστερός λόγος απλώς και μόνο γιατί μετά τη δικτατορία εγκαταλείφθηκε ο θεσμοθετημένος αντικομμουνισμός. Γιατί κανένας άλλος αγώνας εκτός απ’ αυτόν που ήταν  απέναντι στην ήττα και τις σκληρές συνέπειές της δεν δικαιώθηκε με τη μεταπολίτευση. Και σε εκδηλώσεις σαν  αυτές στη Μακρόνησο αυτό που ανακαλείται στη μνήμη είναι ο αγώνας ενάντια στο  μετεμφυλιοπολεμικό κράτος της εξορίας και της καταδίωξης των αγωνιστών και όχι ο αγώνας με τα οράματά της αντίστασης. Γι’ αυτό κι αυτές οι γιορτές αποχρωματισμένες  και αποστεωμένες  ιδεολογικά καθίστανται ακίνδυνες, γιατί έχει εκμηδενιστεί    κάθε αντιστασιακό πνεύμα.

             Σε συμφωνία με το δημοκρατικό  πνεύμα της μεταπολίτευσης είναι και οι δηλώσεις εκπροσώπων των συγκυβερνώντων σχετικά με τις επιθέσεις της Χρυσής Αυγής. Του γραμματέα της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ Π. Ρήγας που ζητά να αναληφθούν δράσεις για την προστασία του πολιτεύματος και του Κοινοβουλίου «από τις εγκληματικές δράσεις της Χρυσής Αυγής», και του  κυβερνητικού  εκπρόσωπου Σ. Κεδίκογλου που προτρέπει ««οι απόπειρες δημιουργίας εμφυλιοπολεμικών καταστάσεων πρέπει να μας βρουν όλους απέναντι».

             Οι κυβερνώντες στον επίσημο λόγο τους αντιτίθενται στις πρακτικές και μεθόδους του φασιστικού μορφώματος, αλλά πέραν τούτου ουδέν. Μάλιστα με την επαναφορά όλο και πιο συχνά  της θεωρίας  των δυο άκρων, γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο  ότι αυτό το φασιστικό μόρφωμα δίνει στους κυβερνώντες την ευκαιρία να περιλάβουν, όταν χρειαστεί,  στην καταδίκη των ενεργειών των φασιστών και καταδίκη ενεργειών αριστερών, και δη κομμουνιστών σαν παράπλευρη …προσθήκη. Είναι η χρυσή ευκαιρία για την κυρίαρχη τάξη να εξουδετερώσει μια και καλή, και όχι μόνο σε ιδεολογικό επίπεδο, τις αντιδράσεις της πολιτικής της. Γιατί στο παρασκήνιο ποτέ ο κόσμος των νικητών που πριν εξήντα χρόνια κινδύνεψε και διασώθηκε με την τρομοκρατία δεν  έπαψε να επαγρυπνεί, όσο η δική μας βουλιμία για  ευμάρεια επεκτεινόταν προς πάσαν κατεύθυνση.

              Η Χρυσή Αυγή λοιπόν  δεν έχει έρθει από το πουθενά.  Κατάφερε μέσα σε ελάχιστο χρόνο να περάσει  στο προσκήνιο της κεντρικής πολιτικής σκηνής  με τον τραμπούκικο λόγο της που στηρίζεται σε μια παραφθαρμένη εικόνα της ελληνικής πραγματικότητας, αναμοχλεύοντας ζητήματα που  ανησυχούν τη μεγάλη μάζα εργαζομένων κι ερμηνεύοντας  προβλήματα ανασφάλειας, μεταναστών, εγκληματικότητας, κρίσης, ανεργίας κλπ μέσα από ένα ρατσιστικό και φασιστικό λόγο. Κολυμπά στα βαθειά νερά ιδεολογικών ρευμάτων που διαπερνούν το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας και συναντούν ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού κατεστημένου. Κι αυτή είναι και η δύναμή της.   

          Συγχρόνως  ενσπείροντας το φόβο ανοίγει το δρόμο για την επιβολή, με το πρόσχημα της νομιμότητας, της κυρίαρχης  πολιτικής προς κάθε πλευρά που αντιδρά και γίνεται επικίνδυνη. Κι ενώ μοιάζει οι δράσεις της να υπερβαίνουν  την υπάρχουσα κατάσταση και να επιδιώκουν την αλλαγή της, στην πραγματικότητα όλα γίνονται για χάρη της διατήρησης αυτής της κατάστασης ακόμα και με πρόληψη αυτών των παραγόντων που θα την έβλαπταν –γι’ αυτό και η επίθεση εναντίον μελών του ΚΚΕ. Η σταθεροποίηση κι ενίσχυση του συστήματος για κατοχύρωση των συμφερόντων της κυρίαρχης τάξης είναι ο πραγματικός στόχος της πολιτικής δραστηριότητας της Χ.Α, ενώ η μεταβολή του, φαινομενική στην πραγματικότητα,  στην οποία ισχυρίζεται πως αποβλέπει μπορεί να θεωρηθεί σαν το μέσο για να το επιτύχει.

            Με τη  Χ.Α είναι η ευκαιρία που δίνεται στον  αντικομμουνισμό ως …ιδεολογία να ξαναγίνει εμπόρευμα  εκτεθειμένο στο πάγκο, για τους παλαιάς κοπής, της εθνικοφροσύνης, για τους εκσυγχρονισμένους, της ανάπτυξης και ελεύθερης οικονομίας. Ένα  καταναλώσιμο προϊόν για αφελείς που αναζητούν εχθρούς συγκεκριμένους για να αποδοθεί κάπου η εξαθλίωσή τους,   που προσφέρεται ιδιοτελώς χάριν κερδών προσωρινών η και μακροπρόθεσμων, που ευδοκιμούν σε εποχές πολιτικής ανωμαλίας και πολιτικής αποδιοργάνωσης, ετοιμάζοντας το περιβάλλον εκείνο όπου ο πολιτικός   πια  αντικαθίστανται χωρίς προσχήματα από δυνάμεις της τάξης. 

Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ

         Όπου βρεθούν κι όπου σταθούν , πρωθυπουργός  και υπουργοί,  διακηρύττουν την αδιαφορία τους για το πολιτικό κόστος, αρκεί να εξασφαλίσουν τη σωτηρία της χώρας, ενώ οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης μιλούν για τιμωρία των οικονομικά απείθαρχων κρατών, χρησιμοποιώντας θρησκευτική ορολογία.

        Όλο το σύστημα σε παράκρουση φαίνεται να   αντιφάσκει με τον εαυτό του –  από τη μια η στράτευση της λογικής στην υπηρεσία της μεγιστοποίησης της παραγωγής και αποϊδεολογικοποίηση κάθε τομέα και  από την άλλη  χρήση μεσσιανικής ιδεολογίας  και θρησκευτικής ορολογίας.

        Η πανουργία της κυρίαρχης ιδεολογίας όλα αυτά τα χρόνια ήταν η απόπειρά της να  θεσπίσει ουδέτερους τομείς, μη πολιτικοποιημένους, χωρίς διασύνδεση με τον  τρόπο παραγωγής και τις ταξικές σχέσεις, οι οποίες όμως εξηγούν την ύπαρξή τους. Ετσι έφτασε στο σημείο η οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας να  αποδίδεται σε τεμπελιά, ανικανότητα κλπ. των ελλήνων, δικαιολογώντας μ’ αυτόν τον τρόπο τις υψηλές κορώνες των εγχώριων κυβερνώντων για σωτηρία της χώρας με την πρωτότυπη μέθοδο της συνθλίψεων των κατοίκων της, οι οποίοι  θα πρέπει να τιμωρηθούν για τη …ραστώνη τους και την ανηθικότητά τους (μη ξεχνάμε ότι κατηγορείται συλλήβδην  όλος ο λαός για διαφθορά). Ο πρωθυπουργός,   σε ρόλο πατέρα και παιδαγωγού, μαθαίνει  το λαό του ποιο είναι το καλό του (τα οικονομικά μέτρα), διακινδυνεύοντας να μην τον   αγαπά ο λαός (πολιτικό κόστος), επειδή σαν  μικρό  παιδί  δεν είναι σε θέση να καταλάβει.   Έχοντας μάλιστα οι  εγχώριοι κυβερνώντες αναγάγει σε επιστήμη την τέχνη να δημιουργούν  καινούργιο από το παλιό προσδίδουν  σωτηριολογικό χαρακτήρα στην πολιτική τους, την ίδια στιγμή που ομνύουν στην δημοκρατία, ενώ με τις ενέργειές τους δείχνουν ότι αντιμετωπίζουν τους πολίτες  ως ανίκανους να «βουλεύονται»

         Οι πολιτικές επιλογές των κρατούντων  παίρνουν τη μορφή ηθικών αιτημάτων που τα παντρεύουν, και μάλιστα με επιτυχία, με τον έμπρακτο κερδοσκοπισμό χωρίς αναστολές, αναγορεύοντας αυτόν τον πραγματισμό σε γενικό  κανόνα λειτουργίας  της κοινωνίας, προς όφελος δικό τους.

        Μόνο που όλα αυτά δεν είναι καινούργια. Είναι απλώς ένας μετασχηματισμός της πιο αντιδραστικής ιδεολογίας,   που  επιδιώκει την διασφάλιση των  ταξικών συμφερόντων των κρατούντων,  την αποδυνάμωση των διεκδικήσεων των εργαζομένων και την μεταλλαγή των μεγάλων ιδεών της αριστεράς, που μπορεί να πυροδοτήσουν αντιδράσεις.

          Οι τέτοιου τύπου δηλώσεις των κυβερνώντων για σωτηρία  της χώρας μοιάζουν σαν ηχώ από την  εφιαλτική πρώτη μεταπολεμική δεκαετία. Τότε που ο ακαδημαϊκός  Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ως υπουργός κυβερνήσεως, αναγνώριζε την Μακρόνησο «το υπέροχον αυτό σχολείον εθνικής μετάνοιας και αναβαπτίσεως των ασώτων υιών της Ελλάδος» και  ο φιλόσοφος υπουργός Παιδείας Κ. Τσάτσος υπογράμμιζε ότι η Μακρόνησος είναι «ένα μεγάλο εκπαιδευτήριο και γυρεύει να στηριχθεί εις τον ορθόν λόγον». Οι απώτατες συνέπειες αυτού το ορθού λόγου δημιούργησαν την δικτατορία του  ΄67 που φανέρωσε  το πραγματικό μέγεθος και τη σημασία τέτοιων συμπεριφορών, όπως του Κανελλόπουλου και του Τσάτσου.

        Όταν μια κοινωνία σειέται από τα θεμέλια, έρχεται η  στιγμή που  τα μέλη της θα υποχρεωθούν από τα γεγονότα ν’  αποκαλυφτούν. Η έλλειψη ψυχικού σθένους και γενναιότητας, η αδυναμία πνεύματος όσες δικαιολογίες κι αν σοφιστούν θα είναι αδύνατο να συγκαλυφτούν. Και τότε και τώρα οι κοινωνικές καταστάσεις είναι οριακές. Τότε δυο από τα εξέχοντα μέλη της  άφησαν το πνεύμα τους να λυγίσει και να προσαρμοστεί στις περιστάσεις. Και οι δυο στην μεταπολίτευση  τιμήθηκαν, απόδειξη ότι  η μεταπολιτευτική κοινωνία δεν έκοψε ποτέ τον ομφάλιο λώρο που την έδενε με την ιδεολογία που εκφράζανε οι δυο ακαδημαϊκοί. Ένα παρακλάδι της μας έδωσε την δικτατορία ένα άλλο τώρα μας οδηγεί στον πλήρη οικονομικό και πολιτικό αφανισμό. Γι΄ αυτό και ο βασικός κορμός της επιχειρηματολογίας και τότε και τώρα είναι σωτηριολογικός και ηθικός,  που επιστρατεύεται για να καλύψει τις υλικές  αιτίες των κοινωνικών συγκρούσεων, αποκοιμίζοντάς μας.

       Οι προνομιούχες τάξεις πάντα αναζητούν καινούργια μέσα δύναμης κάθε φορά που τους αφαιρούνται τα παλιά. Για την αναμόρφωσή μας δεν χρειάζεται πια να υπάρχουν πρωτοβουλίες για να οργανωθεί  μια Μακρόνησος, «το υπέροχον αυτό σχολείον εθνικής μετάνοιας και αναβαπτίσεως των ασώτων υιών της Ελλάδος». Τα μέσα χειραγώγησης της σκέψης μας που χρησιμοποιεί η εξουσία είναι πολύ πιο αποτελεσματικά, σε σημείο που φτάνουμε να συναινούμε στον εξευτελισμό της ζωής μας.

     Σοφιζόμαστε δικαιολογίες για όλα, που δεν απεργούμε, που στρεφόμαστε ο ένας εναντίον του άλλου, που είμαστε θεατές στις διαμαρτυρίες κλπ. ακόμα και για κείνα που μας αηδιάζουν και μας τρομάζουν.  Η δύναμή  του καθενός μόνη λυγίζει, δεν μπορεί ο καθένα μόνος του να υπερασπιστεί ούτε τα συμφέροντά του.  Η πλειοψηφία των εργαζομένων δεν ανταποκρινόμαστε στην ανάγκη των καιρών. Ούτε το πιο απλό δεν τολμάμε, που ακόμα μπορούμε σχετικά ανώδυνα: να συμμετέχουμε μαζικά σε μια πορεία.

 Η Μακρόνησος εγκαταστάθηκε μέσα μας ανεπαισθήτως… πότε;