ΚΟΥΡΕΛΙΑ ΚΑΙ ΜΠΑΛΩΜΑΤΑ

Από τη μια η δικαιοσύνη, το εφετείο Θεσσαλονίκης που καταδικάζει τον ευρωβουλευτή του ΚΚΕ Σ. Ζαριανόπουλο, γιατί το 2012 αποκάλεσε νοσταλγούς του Χίτλερ τους φασίστες της Χρυσής Αυγής. Από την άλλη η κοινή γνώμη, όπως εκφράζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που βρήκε ευκαιρία, με τη δήλωση του Π. Κωστόπουλου πως «ξεβλάχεψε» ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού που έψαχνε την Ευρώπη, να  εκφράσει ειρωνεία, χλευασμό με εξυπνακιαδίστικες ατάκες. Κι είναι δυο περιστατικά που αν μοιάζουν ανόμοια και χωρίς σχέση μεταξύ τους είναι όμως στην πραγματικότητα απότοκα του ίδιου αξιακού συστήματος και πολιτικής αντίληψης που ευνοεί, αν δεν κατευθύνει,  τη συνύπαρξη του ηδονικού ατομικισμού του lifestyle  με την αναθεώρηση της ιστορίας και την απαξίωση του αγωνιστικού φρονήματος.

Στα χρόνια της ευμάρειας οι μηχανισμοί αφομοίωσης μέσω του θεάματος και του καταναλωτισμού λειτουργούσαν αποτελεσματικά ως βαλβίδες ασφαλείας, και τα περιοδικά  του κάθε Κωστόπουλου μέρος των μηχανισμών αυτών  ήταν, συντελώντας στη διαμόρφωση των μικροαστών των στερημένων από ορίζοντα πιο μακρινό από τη Μύκονο,  χωρίς πολιτική και ταξική συνείδηση, που κάθε ενδιαφέρον τους  εξαντλούνταν στη σφαίρα του ιδιωτικού, ταυτίζοντας φαντασιώσεις με την πραγματική τους κατάσταση. Παράλληλα η ιστορική μνήμη έμοιαζε να εξαφανίζεται όλο και περισσότερο με την επιστράτευση μεθόδων νόθευσης και παραποίησης της ιστορίας, με έναν δημόσιο λόγο που αρθρώνεται, έχεις την εντύπωση, με την πρόθεση να μην είναι κατανοητός για  να ματαιώνει κάθε απόπειρα κατανόησης των κοινωνικοπολιτικών διαδικασιών μέσα από αγωνιστικές αντιθέσεις.   

Κι αν μοιάζει τώρα να αποστασιοποιείται ένα τμήμα του πληθυσμού από τον «εναλλακτικό» τρόπο ζωής της νύχτας, του κλάμπιγκ, των μίντια, της νεοπλουτίστικης συμπεριφοράς κλπ.  που ο Π. Κωστόπουλος προέβαλε στα περιοδικά του  είναι περισσότερο από αδυναμία ν’ ανταποκριθεί σ’ αυτό το πρότυπο ζωής παρά από απόρριψή του. Γι’ αυτό και η  υποχώρηση των αναστολών σ΄ ένα τμήμα  του πληθυσμού για αποδοχή ή  και υπερψήφιση ακροδεξιών και φασιστικών κομμάτων δεν είναι μια στιγμιαία αντίδραση, αλλά το αποτέλεσμα μιας μακράς πορείας του, που όταν απελπίστηκε πως οδηγεί, όπως ήλπιζε, στο φαντασιακό κόσμο του κάθε Κωστόπουλου, ανακάλυψε τη σαγήνη της βίας, της υπεροχής και της δύναμης στα φασιστικά κόμματα. Συγχρόνως, η αστική μας εξοικείωση με μια ψευδεπίγραφη λαϊκή ενότητα που καταξίωνε την αστική δημοκρατία καταδίκασε εκ των προτέρων κάθε πράξη αντίστασης, αλλά και τις αιτίες σύγκρουσης με το αστικό καθεστώς από το β΄ παγκόσμιο πόλεμο μέχρι τη δικτατορία, εξισώνοντας κάθε πράξη αντίδρασης και επιδιώκοντας για  όλους την αμνημοσύνη. Και είναι γι’ αυτό που τώρα,  σ’ αυτή την κοινωνία της ανέχειας και εξαθλίωσης, δικαστήρια μπορούν ν’ αναπτύσσουν επιχειρηματολογία που αθωώνει έναν μητροπολίτη όταν επιτίθεται φραστικά  βρίζοντας τους  ομοφυλόφιλους,  ενώ καταδικάζει «για εξύβριση και ηθική βλάβη»  έναν κομμουνιστή που χαρακτηρίζει τους φασίστες νοσταλγούς του Χίτλερ, πολιτικούς απόγονους  των ντόπιων συνεργατών του που  βρωμίζουν τον τόπο.
         Και ξαναβλέπουμε να έρχονται στο προσκήνιο ίδιοι άνθρωποι, ίδιοι θεσμοί που ιστορικά γνωρίσαμε να προσβάλλουν αστικά θέσφατα που δήθεν υπεράσπιζαν και  να κυριαρχούν και μέρος του πληθυσμού  να το αποδέχεται. Η εκκλησία, ο στρατός, η αστυνομία μοιάζει να ανακτούν  ένα κύρος με  την ωραιοποίηση ενός παρελθόντος που επιβιώνει στο παρόν μέσα από  επιλεκτικές αναμνήσεις οι οποίες απορροφούν ιδεολογίες παραμορφώνοντάς τες για να τους μοιάζουν. Και πώς να αντισταθεί, να αμυνθεί ή και να διαφυλάξει τις αρχές του κάποιος όταν ο αντίπαλός του μιλά την ίδια γλώσσα μ’ αυτόν, μιμούμενος θαυμάσια τη δική του άρθρωση;
        Μισός αιώνας από τη δικτατορία των συνταγματαρχών, την οποία η μεταπολίτευση έθεσε σε παρένθεση θεωρώντας τη ξένο σώμα της ελληνικής κοινωνίας, κι η σημερινή κατάσταση μοιάζει με είδωλό της, τουλάχιστον στο είδος της νομιμότητας που συνωθεί  στα περιθώριά της κάθε διεκδίκηση οσάκις παρεκκλίνει  από τις δικές της συντεταγμένες. Άλλωστε και η ίδια η λέξη μεταπολίτευση δεν αναφέρεται σε άλλη πολιτεία, αλλά στη συνέχεια εκείνης που έχει προηγηθεί –της δικτατορίας- που με τη σειρά της ήταν συνέχεια της προηγούμενης –του μετεμφυλιακού κράτους- ως εκεί που φτάνει η μνήμη για τη ρήξη –στους κομμουνιστές που αγωνίζονταν ενάντια στους ναζί, ενάντια στους ιμπεριαλιστές στη δεκαετία του ’40. Σχεδόν εβδομήντα χρόνια η ελληνική μας  «πολιτεία»  επιβιώνει με το ένα μπάλωμα πάνω στο άλλο, μοιάζει να έχει καταλήξει μια κουρελαρία στις μέρες μας χωρίς στολίδια και διακοσμητικά. ¨Όμως, παροπλισμένη η μνήμη μας βραχυκυκλώνει  την επανεκκίνηση των ηρωικών ανακλαστικών  που δραστηριοποιεί τις λαϊκές μάζες.

                Κοντά μισό αιώνα τώρα η άρχουσα τάξη  έχει  αρπάξει  κουρέλια από παλιές αγωνιστικές σημαίες και τα χρησιμοποιεί  για πολύ πρακτικές της  ανάγκες ή για περιστασιακή  δική μας  εκτόνωση, ενώ  η βαθύτερη γνώση και το αληθινό ενδιαφέρον για την ιστορική εποχή  που σήκωσε αυτές τις σημαίες και για τα χέρια που τις κράτησαν ουσιαστικά όχι μόνο απουσιάζει αλλά έχει κατασυκοφαντηθεί.

ΕΡΓΑΛΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΗΡΩΙΣΜΟΥ

Ο πατέρας του ενός από τους στρατιωτικούς που κρατούνται στην Αδριανούπολη τις πρώτες μέρες της σύλληψής τους, όταν αναφέρθηκε στου γιό του τον χαρακτήρισε ήρωα γιατί «εκεί βρίσκεται για την πατρίδα». Ο υπουργός Άμυνας Π. Καμμένος που με αλαζονεία και   προχειρότητα ανακοίνωσε στο λογαριασμό του στο twitter τον θάνατο του πιλότου από την πτώση του αεροσκάφους του στ’ ανοιχτά της Σκύρου έγραψε  ανάμεσα στ’ άλλα  «Ένας Έλληνας πιλότος στο πάνθεον των Ηρώων. Έπεσε υπέρ πίστεως και Πατρίδος μαχόμενος».

               Οι  δυο περιπτώσεις στις οποίες  έγινε η χρήση της λέξης ήρωας, αν και περιορισμένα στην πρώτη περίπτωση,  είναι  ενδεικτικές για το εύρος της σημασίας που έχει αποκτήσει η λέξη αυτή, για τη σημασία  της έννοιας του ηρωισμού,  ώστε να καλύπτεται ένα πλήθος συμπεριφορές και δράσεις. Η χρήση της λέξης μεταβάλλεται  με τα χρόνια, κι αφού οι έννοιες ορίζονται με τις λέξεις, η αλλαγή στη σημασία της λέξης δείχνει την αλλαγή του περιεχομένου της έννοιας. Όταν  η λέξη αλλάζει σημασία αρχίζει να σημαίνει κι άλλη έννοια. Γι’ αυτό και η χρήση της λέξης ήρωας στις μέρες μας σηματοδοτεί διαφορετικά την έννοια του ηρωισμού και  δίνει αφορμή να σκεφτούμε πάνω στα ηρωικά πρότυπα που μας επιτρέπουν να ανιχνεύσουμε ηθικές αξίες, πεποιθήσεις και απόψεις ενός μεγάλου τμήματος της κοινωνίας για το τι αποτελεί θετική κοινωνική συμπεριφορά.

               Κι αν η σημασία της λέξης είχε αλληλοδιαδόχους αυξομειώσεις του πλάτους της σημασίας της σε διάφορες εποχές –αυτός που διακρίνεται στην καταγωγή ή υπερέχει σε δύναμη και ανδρεία ή είναι ατρόμητος κι άφοβος- αυτό δεν δείχνει παρά πως η αλλαγή της κοινωνίας αναδιαμορφώνει σε ένα βαθμό και την ιδέα του ήρωα. Γιατί και το ηρωικό πρότυπο κάθε φορά αναφέρεται σε ένα σύστημα αξιολόγησης των ανθρωπίνων πράξεων, δηλ. τι είναι καλό και τι κακό χρήσιμο ή όχι, αποδεκτό ή κατακριτέο, ηθικό ή ανήθικο που συντελεί να καταλαβαίνουμε και να αξιολογούμε ηθικά και τη δική μας συμπεριφορά, αλλά και των άλλων  κι επομένως να διαμορφώνουμε  και τη δική μας συμπεριφορά, ώστε να είναι συμβατή με τις απαιτήσεις της κοινωνίας.

 Κι αν   η αναφορά μας σε ήρωες και ηρωικές συμπεριφορές έχει  να κάνει  με δράσεις που υπερβαίνουν το ατομικό συμφέρον, με γενναιότητα που αυτοβούλως και σθεναρά αντιστέκεται σε αδικία, με συμπεριφορές που συντελούν σε κοινωνική αλλαγή, συνδέεται όμως  και με την προσαρμοστικότητα του καθημερινού ανθρώπου να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες της ζωής με μικρές αποφασιστικές πράξεις. Διατηρείται κάποια διαχρονικότητα της  έννοιας του ήρωα, όσο κι αν έμοιαζε περιθωριοποιημένη,  σ’ εκείνη την εκδοχή  που   ταυτίζεται με το γενναίο πολεμιστή, αν και στον κυρίαρχο λόγο περιορίζεται υπέρ πατρίδος, που  προς τιμή και δόξα του αναγείρονται αναμνηστικά μνημεία, τα ηρώα των παλιότερων δεκαετιών. Κι αν  τώρα μοιάζει να γίνεται προσπάθεια και από τον κυρίαρχο λόγο να κυριαρχήσει  αυτή η στενή σημασία, αυτό είναι ενδεικτικό πως επιδιώκεται η αναβίωση προτύπων ηθικής συμπεριφοράς που σχετίζονται με πόλεμο και υπεράσπιση πατρίδας για να ταυτιστούμε μ’ αυτά. Κι έτσι κοντά στον ηρωισμό της προσωπικής ζωής που αναζητείται στο κουράγιο συνανθρώπων σε επώδυνες καταστάσεις, όπως αρρώστια, αναδύεται στο προσκήνιο ο ηρωισμός των νεκρών πολεμιστών ή  δυνάμει πολεμιστών.  

Στην περίπτωση λοιπόν του άτυχου πιλότου ήταν ο θάνατος εν ώρα υπηρεσίας, σε μια εργασία που από τη φύση της έχει να κάνει με στρατιωτική δράση άμεσα συνδεόμενη με την πατρίδα, που δικαιολόγησε τον χαρακτηρισμό του ως ήρωα. Ο ηρωισμός της καθημερινότητας, στα όρια της προσωπικής ζωής,  και ο ηρωισμός της αυτοθυσίας για την πατρίδα μοιάζει να είναι τα πλαίσια στα οποία κινείται ο κυρίαρχος λόγος. Στον κυρίαρχο λόγο, ως ένα σημείο, δίνεται η δυνατότητα εργαλειοποίησης του ηρωισμού  ως μοχλού για τη νομιμοποίηση της κυρίαρχης πολιτικής.  Ο ηρωισμός που μπορεί να αποκαλύπτεται σε  ανθρώπους  που αντέχουν και κάνουν κουράγιο  για να μη συντριβούν από τη φτώχεια, σ’ αυτούς που βοηθούν ανήμπορους ή  που υπομένουν την  αρρώστια  τους κλπ. εστιάζει στον καθημερινό  άνθρωπο σ’ έναν εκδημοκρατισμό του ηρωισμού και προκαλεί θαυμασμό και σεβασμό προς αυτόν,  αφήνοντας όμως πάντα στο συσκοτισμένο βάθος το δοσμένο  κοινωνικό  περιβάλλον που δημιουργεί αυτούς τους ήρωες. Και ο θάνατος, σε καιρό ειρήνης μάλιστα,  στον οποίο αναγνωρίζεται ο υπέρτατος ηρωισμός, δικαιώνεται ως  θυσία υπέρ πατρίδας, επικαλύπτοντας συμφέροντα και  σκοπιμότητες που ευθύνονται.

Εν ολίγοις, επειδή οι προσπάθειες για ορισμό της έννοιας του ήρωα εμπεριέχουν πάντα αναφορά σε κοινωνικές αξίες και στο ρόλο του ήρωα στην κοινωνία οι κυρίαρχες αντιλήψεις για την καταξίωση και κοινωνική αναγνώριση συντελούν στη διαμόρφωση των ηρωικών προτύπων που ο κυρίαρχος λόγος μπορεί να μετατρέψει σε χρήσιμο εργαλείο του. Κι επειδή  ο άνθρωπος στον οποίο αναγνωρίζεται γενναιότητα και ηρωισμός μπορεί να λειτουργήσει ως εμπνευστής και καθοδηγητής για άτομα και κοινωνία, γι’ αυτό και η δημιουργία ηρώων κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση των κάθε φορά αξιών της κυρίαρχης τάξης είναι επιδιωκόμενη, για αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των συμφερόντων της.

ΑΠΕΙΛΕΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΩΝ

Κατά το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ήταν αεροσκάφη της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας που έκαναν την επίθεση εναντίον του συριακού στρατιωτικού αεροδρομίου στη Χόμς, με 14 τουλάχιστον νεκρούς, από το έδαφος του Λιβάνου, ενώ ο ισραηλινός στρατός αρνείται να κάνει οποιαδήποτε σχόλιο. Καταγγελίες για χρήση χημικών στη πόλη Ντούμα της Συρίας δίνουν την αφορμή, πριν επιβεβαιωθούν μάλιστα αυτές οι αναφορές που το ρώσικο υπουργείο εξωτερικών θεωρεί κατασκευασμένες, για να κατηγορηθούν γι’ αυτό οι κυβερνητικές δυνάμεις του Άσσαντ και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ να διαβεβαιώνει πως θα πληρώσουν το τίμημα  οι υπαίτιοι,  απειλώντας με χτύπημα στο συριακό έδαφος  και δίνοντας την εντύπωση πως μπαίνει σε τροχιά άμεσης σύγκρουσης με τη Ρωσία.  Και ενώ  οι ισραηλινοί δεν διστάζουν και πάλι  να βάψουν στο αίμα τις κινητοποιήσεις, στα σύνορα Γάζας με Ισραήλ, των παλαιστινίων διαδηλωτών που γίνονται με αφορμή τη Μέρα της Γής,-αφιερωμένης στον αγώνα των παλαιστινίων για επιστροφή  των προσφύγων στις εστίες τους- χρησιμοποιώντας τηλεκατευθυνόμενα ελικόπτερα για ρίξιμο δακρυγόνων και πυροβολώντας άοπλους. Και συγχρόνως, για όλες αυτές τις πολεμικές ενέργειες, στη Δύση του πλουραλισμού της πληροφόρησης κάθε φορά στήνεται και το  σχετικό προπαγανδιστικό οικοδόμημα πάνω στα πτώματα των αμάχων με τις αντίστοιχες κραυγές για ανθρώπινα δικαιώματα και εγκλήματα πολέμου που θα δικαιολογούν της επιλογές του ιμπεριαλισμού. 

               Και κάθε νέο επεισόδιο σύγκρουσης στο μεταλλασσόμενο εδώ και δεκαετίες μεσανατολικό γρίφο ενισχύει την εικόνα κινούμενης άμμου που καταπίνει τους λαούς της περιοχής. Επτά χρόνια τώρα στη Συρία πλήθος στρατοί πολεμούν για λογαριασμό μικρών και μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων  σ’ έναν ψευδεπίγραφο εμφύλιο πόλεμο με στόχο να επιβληθεί η ιμπεριαλιστική πολιτική  που απαιτεί να συνθλιβεί η Συρία σε κομμάτια.

               Κι αν κάτι στις συμμαχίες, κάτι στο τρόπο διεξαγωγής των πολεμικών συγκρούσεων αλλάζει, αυτό όμως που στη Μ. Ανατολή δεκαετίες τώρα δεν αλλάζει, ακόμα κι αν δεν βρίσκεται στο προσκήνιο της ενημέρωσης,  είναι ο  αγώνας των παλαιστινίων που έμαθαν και επιμένουν να δίνουν τη μάχη τους με γυμνά χέρια  με αντίτιμο το θάνατο ή τη φυλακή. Ο παλαιστινιακός λαός αντιμετωπίζει με πέτρες την πολεμική μηχανή του Ισραήλ, αποδεικνύοντας μ’ αυτόν τον τρόπο την ύπαρξή του και στηριζόμενος πρώτα απ’ όλα στις δικές του δυνάμεις. Εβδομήντα χρόνια ισραηλινής ηγεμονίας δεν μείωσαν τη θέληση του παλαιστινιακού λαού για ελευθερία και ανεξαρτησία, αν και το εχθρικό μέτωπο, λαμβανομένων υπόψη των γενοκτονιών  και των σκληρών πολέμων των οποίων υπήρξε θύμα του, πίστευε πως θα εξαφανισθεί και οι εξεγέρσεις του θ’ ακολουθούσαν  έναν δρόμο εσωτερικών διαφωνιών και αποδυνάμωσης. Και κάθε φορά οι εξεγέρσεις του έρχονται να ανατρέψουν αυτές τις προσδοκίες των εχθρών του και να θυμίσουν ότι ο παλαιστινιακός λαός είναι ζωντανός κα συνεχίζει τον αγώνα, παρά τους ποταμούς αίματος  που, με την ανοχή της δύσης, προκαλεί το Ισραήλ και την πολιτική εγκατάλειψης που εφαρμόζουν αραβικές χώρες χτυπώντας τον πισώπλατα.

               Και τώρα που αραβικά κράτη, όπως με τη ευγενή χορηγία του ιμπεριαλισμού δημιουργήθηκαν,  με πρόσχημα τη δημοκρατία και ασφάλεια   διαλύονται, με το Ισραήλ να συνεχίζει να σκοτώνει άοπλους, να φυλακίζει εφήβους,  όλο και λιγότερο αναζητείται η πραγματική αιτία των συγκρούσεων στον παρατεταμένο πόλεμο στη Μ. Ανατολή. Δημοσιογράφοι και αναλυτές καταπίνουν και αναπαράγουν την προπαγάνδα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους και  προχωρώντας, στην καλύτερη  και πιο σπάνια περίπτωση, σε μια απονευρωμένη καταγραφή των προοπτικών  της αντίστασης προς τον επεκτατισμό του Ισραήλ και στο ρόλο του ιμπεριαλισμού φτάνουν στη σκόπιμη πια σύγχυση του θύτη με το θύμα ή και στην αντιστροφή θύτη –θύματος κα συγκάλυψη της ιστορίας.

               Και οι δυτικές κοινωνίες δια των ΜΜΕ διαπαιδαγωγούνται εχθρικά προς τους μελαψούς άραβες που σκοτώνονται στη χώρα τους, αποσιωπώντας τον ακριβή ρόλο των  ιμπεριαλιστικών δυνάμεων,  και πλημμυρίζουν τις δικές μας σαν πρόσφυγες. Στο προπαγανδιστικό μάλιστα τμήμα των πολέμων κεντρική θέση κατέχει το θέμα των αμάχων και μάλιστα των παιδιών με τη χρήση τους στη μάχη των εντυπώσεων, για να δικαιώνονται επιλογές των ιμπεριαλιστών που κραδαίνουν λάβαρα δημοκρατίας και ανθρώπινων δικαιωμάτων καθώς ρημάζουν χώρες και λαούς που τους στέκονται εμπόδιο.

               Στη χώρα μας, με τη μονιμοποίηση της οικονομικής κρίσης, βυθισμένοι ο καθένας στο οικονομικό τέλμα του, και την  υπαγωγή μας  ως κράτος στην αλήθεια και τις εκδοχές των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ σχετικά με τα προβλήματα στην περιοχή της Μ. Ανατολής, κάνει να μοιάζει απόμακρο το σκηνικό πολέμου κι ίσως πως δεν μας αφορά. Εθελοτυφλούμε βεβαίως. γιατί η εμπλοκή της χώρας μας δεν περιορίζεται στη συμμαχική σχέση μας με το Ισραήλ αλλά και στη χρησιμοποίηση  των αμερικανικών βάσεων της χώρας μας.  

               Κι ενώ αναμένεται στη Συρία το χτύπημα των ΗΠΑ, στο λεκτικό πιγκ πόγκ ανάμεσα σε Ρωσία και ΗΠΑ μοιάζει περισσότερο να θέλει ο κάθε εμπόλεμος αντίπαλος να πείσει πως διαθέτει τα μέσα που θα του  εξασφαλίσει την υπεροχή. Από τη μια οι ΗΠΑ  επαίρονται πως διαθέτουν επαρκή μέσα για ένα καίριο πρώτο πλήγμα κι από την άλλη η Ρωσία   πως  αν τις αφήνει την πρωτοβουλία των κινήσεων είναι περισσότερο για να εκτεθεί και να αναδείξει τη δική της ικανότητα να απαντήσει επιτυχώς.

               Και όσο οι  ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί κλιμακώνονται ο φόβος μήπως  η  εμπλοκή όλο και περισσότερων χωρών   σε πολεμικές συγκρούσεις που τις ρημάζουν  τεθεί εκτός ελέγχου γίνεται υπαρκτός. Κι αν δεν είναι αυτή τη φορά τίποτε δεν εγγυάται πως δεν θα είναι η επόμενη.

ΜΕΡΕΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ…

Μέρες που είναι, Μ. Εβδομάδα των Παθών του Ιησού Χριστού κατά τον ορθόδοξο χριστιανισμό, σε μια χώρα που συνταγματικώς ορίζεται πως «επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού», το μεταφυσικό στοιχείο εισβάλλει στη ζωή μας με όλα του τα σύμβολα, τελετουργίες και μύθους. Κι αν μοιάζει κάποιες φορές εύκολο για τη βερμπαλιστική επαναστατικότητα να χλευάζει τη θρησκευτική πίστη, τις περισσότερες όμως φορές είναι δύσκολη η απαγκίστρωση, ζώντας σ’ ένα περιβάλλον εμποτισμένο σ’ αυτήν και σε συνθήκες που ευνοούν την εκκόλαψή της,  όταν η πολεμική κατευθύνεται σε τελετουργίες και σύμβολα χωρίς να επιχειρείται η  θεωρητική ανασκευή της.

               Οι θρησκευτικές μας αυταπάτες και ιδεοληψίες, που δίνουν παρηγοριά σε ένα αβάσταχτο παρόν κι ένα μέλλον απειλητικό,  δεν καταλήγουν παρά στη δικαίωση της ύπαρξης του κυρίαρχου   κοινωνικού συστήματος, γίνονται μέρος του συστήματος  υλικών και πνευματικών δεσμών που στηρίζεται σε καταπιεστικούς θεσμούς και εξαρτάται από τις ανάγκες και τους τρόπους παραγωγής εκείνους που ταυτίζονται με τις  αστικές κοινωνικές δυνάμεις.  Κι όταν κηρύττεται πως η σωτηρία για το χριστιανό περνά από την καταφρόνηση του υλικού κόσμου, πως  η μετά θάνατον κρίση του θεού γίνεται η μοναδική αλήθεια, πως η αντίσταση στην αδικία είναι αμάρτημα, τότε σαν φυσική συνέπεια απομένει στο χριστιανό  εγκαρτέρηση και η υποταγή. Η αρνητική λοιπόν αξία  του χριστιανισμού βρίσκεται ακριβώς στο ότι οι αντιλήψεις του σχετικά  με τη ζωή όχι μονάχα επέτρεψαν τη διατήρηση αλλά το αντίθετο, ενίσχυσαν τους θεσμούς εκείνους που διατηρούν την ανθρώπινη καταπίεση. Ακόμα και η χριστιανική αγάπη και ισότητα, άσαρκες και ιδεαλιστικές,  που δεν θεμελιώνονται σε υλικά βάθρα χάνουν κάθε ουσία, καταντούν έννοιες στείρες, αφηρημένες, όταν  δεν γίνονται όργανο απάτης στα χέρια των δυνατών.

                 Γιατί αν σε θρησκείες και φιλοσοφίες δεν σπανίζουν  ουμανιστικές ιδέες ή και οράματα σοσιαλιστικά η υπόσχεση για  εκπλήρωσή  τους όμως περιορίζεται στο χώρο του πνεύματος. Και τα ηθικά παραγγέλματα του χριστιανισμού δεν κάνουν τίποτε άλλο, παραμένοντας αφηρημένα σύμβολα,  από το να σταθεροποιήσουν  τη θέση των εκμεταλλευτών. Κι έτσι  χρησιμοποιώντας τα η κυρίαρχη τάξη αλυσοδένει τους εκμεταλλευόμενους στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων της. Κι έτσι λόγια και πράξεις εκπροσώπων της εκκλησίας, όπως πχ. του μητροπολίτου Καλαβρύτων και Αιγιαλείας  Αμβροσίου με τον απαράδεκτο λόγο του εναντίον ομοφυλοφίλων,  ακόμα κι αν  ουσιαστικά συγκρούονται με βασικές αρχές της χριστιανικής πίστης παίρνοντας τη μορφή ενάρετων κηρυγμάτων γίνονται αποδεκτά.

               Κι αν   η καταφυγή στη θρησκεία λειτουργεί σαν  μεταφυσικό βάλσαμο για τις πίκρες που γευόμαστε, δεν υπολείπεται σ’ αυτό και η δικαιοσύνη, που η προσφυγή σ’ αυτήν προσλαμβάνει  στην κοινωνία μας θαυματουργικές ιδιότητες για  μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Και μέρες που είναι, με την αίτηση αναίρεσης της αθωωτικής απόφασης του Α’ Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών  για τον Τάσο Θεοφίλου από τον αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ιωάννη Αγγελή,  όπως και πριν λίγο καιρό με την υπόθεση της Ηριάννας και την καταδίκη της με στοιχείο το χαμηλής ποσότητας και κακής ποιότητας δείγμα DNA, έρχονται στο προσκήνιο οι τρόποι που λειτουργούν  τα πράγματα ώστε να εξυπηρετούνται τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης. Κάτι τέτοιες δικαστικές  αποφάσεις, όπου προέχει ο παραδειγματικός τους χαρακτήρας για να αποτραπεί κάθε απόπειρα αμφισβήτησης της κυρίαρχης εξουσίας, φέρνουν στο προσκήνιο τον πραγματικό χαρακτήρα των κοινωνικών και πολιτικών αξιών και των θεσμικών πρακτικών.  Και υπάρχει πάντα η δυνατότητα όταν απειλείται το άτρωτο του κύρους δομών και θεσμών,   όπως και με τη θρησκεία, να επιχειρείται να δικαιολογηθούν ενέργειες εξουσιαστικών φορέων που φανερώνουν ξεκάθαρα ταξική μεροληπτικότητα υπέρ των συμφερόντων της κυρίαρχης τάξης,  πως απορρέουν από ατομικές προθέσεις ή επιδιώξεις. Μ’ αυτόν τον τρόπο, οι διατυπωμένες αρχές που διακηρύττεται πως  προσδιορίζουν τον τρόπο άσκησης της εξουσίας στην αστική κοινωνία και πως δεν ευνοούν συγκεκριμένα συμφέροντα διασώζονται μέν αλλά όπως και στη θρησκεία σ’ ένα …υπερβατικό περιβάλλον.

               Θρησκεία και δικαιοσύνη γίνονται ιδεολογικά συγκοινωνούντα δοχεία. Και καθώς παραβλέπεται ο ιστορικός τους χαρακτήρας που καθορίζεται από τις συνθήκες της  ζωής των ανθρώπων, η απαίτησή μας για έναν αδέκαστο κριτή στρέφει από τη μια  τις ενέργειές μας στη συνεχή αναζήτησή του στις αίθουσες δικαστηρίων, χρεώνοντας την αποτυχία ανεύρεσής του σε συγκεκριμένες συμπεριφορές, και από την άλλη την απελπισία μας στη θρησκεία και την ουράνια δικαιοσύνη. Η μεταφυσική εγκαθίσταται στη ζωή μας.