ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΙ;

     Τόσα λόγια, πολυπληθείς διαμαρτυρίες, ανέξοδες απειλές  και τίποτε που να υπονομεύει το  ίδιο το πολιτικοκοινωνικό σύστημα για να ανοιχτεί μια διέξοδος.

       Δυο βδομάδες τώρα πλήθη πάνε κι έρχονται στις πλατείες, οργανώσεις με υπέργηρους αρχηγούς μαλώνουν για τις πλατείες… κι όλα αυτά για να επιβεβαιωθεί πάλι και πάλι  πόσο η κυρίαρχη ιδεολογία ελέγχει τα πάντα, πόση σύγχυση ιδεών και ολοκληρωτική αντιστροφή των αξιών  έχει επιφέρει. Πλήθη κόσμου, και κυρίως νέοι, πιστεύουν, κι ίσως καλοπροαίρετα ότι, επειδή μετέφεραν τον καναπέ τους από το σαλόνι στις πλατείες,  γράφουν ιστορία, όπως οι ίδιοι αυτάρεσκα δηλώνουν. Κι αναρωτιέται κανείς πόσο εύκολα  μπορεί να εξουδετερωθεί η δυναμική του πλήθους  από το σύστημα, χωρίς αυτό μάλιστα να κουνήσει το δαχτυλάκι του. Βεβαιότητες που γεννήθηκαν  στο πέρασμα των χρόνων, για τη δυναμική που αναπτύσσουν τα πλήθη, που μόνο με την παρουσία τους  μπορούν να ανατρέψουν τα πάντα, μάλλον διαψεύδονται και είναι όλο αυτό το πλέγμα εξουσίας που υπάρχει κίνδυνος να θριαμβεύσει και πάλι.

        Πως έχουμε φτάσει στο σημείο να είμαστε πέρα για πέρα πρόθυμοι να ανατρέψουμε μια κοινωνική κατάσταση  μόνο αν η ανατροπή της έχει πιθανότητες επιτυχίας, χωρίς να υποστούμε οι ίδιοι κάποια ζημιά;

        Τόσοι νέοι στις πλατείες και καταναλώνουν τόση ενέργεια, για να διαφυλάξουν το «ακηδεμόνευτο» των εκδηλώσεων και δεν καταλαβαίνουν ότι  με το να αρνούνται την  πολιτική οργάνωση, τις ταξικές αντιπαραθέσεις, ό τι έχει  έστω και ελάχιστο από άρωμα  κάποιας ιδεολογίας,  αποδεικνύουν  πόσο ρίζωσαν μέσα  στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ακόμη και στους πιο νέους, οι πεποιθήσεις της κυρίαρχης τάξης  που έχουν μεταλλαχτεί  πια  σε αδιαμφισβήτητες αλήθειες; Τι άλλο επεδίωκε όλο το σύστημα την τελευταία εικοσαετία από το να αποδεχτούμε  την  απολιτικοποίηση, τον ατομισμό, την επιδίωξη του κέρδους, την κατά περίσταση προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη φιλανθρωπία για πρόσκαιρη ανακούφιση κάποιων δεινών;

      Φαίνεται ότι οι περισσότεροι  στις πλατείες, πέρα από έναν ομιχλώδη πολιτικό συγκρητισμό, που ακούει στο όνομα «άμεση δημοκρατία»,  αποδέχονται στην πραγματικότητα και  όλες τις φιλοσοφικές, οικονομικές και πολιτικές προϋποθέσεις που υπαγορεύουν  επιλογές σχεδόν καθολικά αποδεκτές, αν και ταξικές,  όπως  τον εμπορικό ορθολογισμό, την σχετική αδιαφορία απέναντι στα κοινωνικά ζητήματα, την  ενίσχυση  της καπιταλιστικής λογικής, το αυτονόητο της επικράτησης για κριτήριο των πάντων το κέρδος.

    Τήκονται οι μεγάλες μάζες στις πλατείες, φθείρονται, ξοδεύονται σε μάταιες φιλονικίες, καταστρέφουν και απαξιώνουν  τις  σιωπηρές και επίμονες πειθαρχημένες πράξεις που προπαρασκευάζουν  την αληθινά οργανωμένη δράση.

   Μήπως   αυτό που απαξιώθηκε,  το κόμμα οδηγητής, είναι πια και το  ζητούμενο;

  Ο κίνδυνος  η πλατεία να γίνει καθρέφτης της κυρίαρχης ελληνικής σκηνής φαίνεται υπαρκτός.  Καθώς αναζητείται   μια ενοποιητική βάση όλου αυτού του ετερόκλητου πλήθους, που προς το παρόν η σύνδεσή του είναι σε βάση συναισθηματική,   έννοιες όπως έθνος, πατριωτικό καθήκον  μπορεί   να παίξουν αυτό το ρόλο. Κι εδώ ελλοχεύει ο κίνδυνος να στραφούν σε λάθος κατεύθυνση οι όποιες αγωνιστικές διεκδικήσεις

     Τη θέση των «δογμάτων», που πολλοί από τους  συγκεντρωμένους  της πλατείας δεν παραδέχονται,  την  έχουν  αναπληρώσει με μια κοινωνική ηθική,  που με το να της λείπει η βάση και η βεβαιότητα δεν  σημαίνει  ότι είναι λιγότερο στενή  και δογματική.  Συγκινητική  η φροντίδα για το περιβάλλον, για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, για την οργάνωση επιτροπών κλπ. Όλα αποσπασματικά, αποκομμένα από  το πολιτικοοικονομικό περιβάλλον. Σχεδόν εμμονή έχει γίνει η αυτονομία και ανεξαρτησία από οργανωμένες συλλογικότητες.  Η άρνηση   των  παλιών  ιδεολογικών, ταξικών αντιπαραθέσεων γίνεται   προς όφελος, στην πραγματικότητα, του αδιαφοροποίητου, τυχαίου και μη ελεγχόμενου.

      Έναν ολόκληρο χρόνο καθυστέρησε για να διαμαρτυρηθεί η σιωπηλή πλειοψηφία. Η μαζικότητα της αντίδρασης γέννησε βάσιμες ελπίδες για έναρξη  μαζικών πράξεων αντίδρασης και  αγώνων… που όμως  ακόμα κυοφορούνται. Πολλοί δουλεύουν  γι’ αυτό  νυχθημερόν και επιμένουν. Κι ίσως αυτή η επιμονή είναι που κρατά ζωντανή την ελπίδα για μετάλλαξη  όλων αυτών που συμβαίνουν στις πλατείες.  

       Είναι απογοητευτικό να υποψιάζεται κανείς πως κινδυνεύει στις πλατείες  να αποδειχτεί το ανίκητο του   συστήματος, που αναδεικνύεται σαν  ένας μηχανισμός έντεχνης  μα απόλυτης καταστολής, μέσα από την εσωτερίκευση πεποιθήσεων, οι οποίες  γίνονται αποδεκτές ως αναντίρρητες και προφανείς.

    Οι  πλατείες έδωσαν την ελπίδα.  Ακολουθώντας όμως  όρους και κανόνες της κυρίαρχης εξουσίας, πιστεύοντας μάλιστα για το αντίθετο, και αρνούμενοι  την οργανωμένη  συλλογικότητα και τη στοχευμένη δράση,  υπάρχει κίνδυνος στο τέλος να δικαιολογηθεί  μια γενικευμένη μοιρολατρική στάση.

Και μετά τι;

ΧΑΜΕΝΟΙ ... ΣΤΙΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ

      Εννιά  μέρες τώρα πλημμυρίζουν οι πλατείες, έτσι χωρίς πρόγραμμα, οδηγό,  ισως ακόμα και συγκεκριμένο σκοπό. Και η πλειοψηφία όλων αυτών που δίνουν ραντεβού σ’ αυτές, εννιά  απογεύματα τώρα, είναι νέοι  που δείχνουν, εκ πρώτης όψεως,  να μην ξέρουν τι ακριβώς επιδιώκουν πέρα από το γενικόλογο, «να φύγουν όλοι». Δείχνουν πολλές φορές μια απροθυμία να παρακολουθήσουν, αν και «ευγενικά», πολιτικές σκέψεις,  μια αμηχανία  για τον τρόπο οργάνωσής τους, αηδία για  την εκμετάλλευση, από τις υπάρχουσες  πολιτικές ηγεσίες, θεσμών και ιδεών και μια εμμονή  στην ηθική- συχνές αναφορές στην ανεκτικότητα, στην αναζήτηση του εαυτού μας κλπ.

         Η πλειοψηφία αυτών που συμμετέχουν, και γι' αυτό είναι σημαντικό,    είναι οι μάζες που, από τα κόμματα, θεωρούνταν ανήλικες,  ότι δεν είχαν δικό τους μυαλό και δεν μπορούσαν μόνες  να αποφασίσουν. Είναι αυτές οι μάζες που τα κόμματα, ιδίως τα δύο κόμματα εξουσίας, θεωρούσαν  ότι είναι ικανοποιημένες με το δικαίωμά τους να μην ξέρουν τίποτε και να μην αναλαμβάνουν την ευθύνη παρά κάθε τετραετία, θεωρώντας ως μοναδική τους υποχρέωση να κάνουν από καιρό σε καιρό  κάποιες χλιαρές διαμαρτυρίες. Θεωρούσαν αυτό το πλήθος μια χειραγωγημένη μάζα, που στερείται την πολιτική υποκειμενικότητα κι επομένως την ελευθερία και  την υπευθυνότητα.    Όσο το  σύστημα μπορούσε να αξιοποιεί  τις ικανότητες , τα πάθη και τα συμφέροντα  όλου αυτού του κόσμου, που ήταν απαραίτητα για τη λειτουργία του, δημιουργώντας του την ψεύτικη συνείδηση  ότι συμμετέχει  κι αυτό ….σαν εταίρος, η μεγάλη πλειοψηφία παρέμενε σιωπηλή.

      Από την προηγούμενη Τετάρτη η σιωπηλή πλειοψηφία άρχισε να ψελλίζει τις πρώτες φράσεις διαμαρτυρίας, που όσο περνούν οι μέρες δημιουργούνται βάσιμες ελπίδες για μετατροπή τους σε πολιτικό λόγο.

      Βέβαια, είναι ευκολότερο να χάσουμε τις αυταπάτες μας για τους άλλους παρά να απελευθερωθούμε από τις αυταπάτες για τον εαυτό μας. Για να απελευθερωθούμε από τις  αυταπάτες μας είναι αναγκαίο ν’ αφήσουμε το πεδίο των απλών διαθέσεων και να φτάσουμε στη γνώση. Δεν είναι τυχαίο που οι συγκεντρωμένοι στις πλατείες αυτοχαρακτηρίζονται με επίθετο που περιγράφει ψυχολογική κατάσταση – αγανακτισμένοι. Αυτός ο χαρακτηρισμός είναι κι ένα οδόσημο  για την αφετηρία και ίσως  την πορεία αυτής της διαμαρτυρίας. Σαν η πολιτική και η οικονομία να έχουν εξοστρακιστεί από τις πλατείες.

    Το πρώτο βήμα όμως  για να εξελιχθεί όλη αυτή η διαμαρτυρία  είναι να διερευνήσουμε το περιεχόμενο αυτής της διάθεσης. Αν και εμφανίζεται, δεν είναι μια ατομική κατάσταση της ψυχής ή υποκειμενικό βίωμα. Σ’ αυτήν τη διάθεση εμφανίζεται και  δρα με έναν ορισμένο τρόπο η κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα,  γι΄ αυτό και η κυρίαρχη αυτή διάθεση γίνεται κοινωνικοπολιτικό γεγονός μεγάλης σημασίας.

    Αυτή η διαμαρτυρία    πιάνει  σχεδόν όλα  τα στρώματα της κοινωνίας και  η έκβασή της θα εξαρτηθεί από  την πορεία δυο διαδικασιών. Κατ’ αρχάς  το συναισθηματικό  σοκ  μπορεί η ν΄  ανοίξει τα μάτια ορισμένων κοινωνικών στρωμάτων για βαθύτερη και ουσιαστικότερη γνώση η να  τα ενισχύσει στις παλιές προκαταλήψεις και να τυφλώσει  την ικανότητα τους εκτίμησης με νέες αυταπάτες.  Κι εδώ μπαίνει ο κίνδυνος της αύξησης της επιρροής των ακραίων δεξιών δημαγωγών η φασιστών.  Σ΄ ένα δεύτερο στάδιο, η αποκτηθείσα γνώση μπορεί να απελευθερώσει σε ορισμένα κοινωνικά στρώματα νέα ενέργεια, κριτικό ενθουσιασμό και νέα δραστηριότητα ή να προκαλέσει κατάπτωση και να τα ρίξει στην παθητικότητα και στην αναμονή.

     Η σημερινή κρίση είναι κρίση όλων των στρωμάτων και τάξεων  της κοινωνίας και συγχρόνως είναι κρίση των αμοιβαίων σχέσεών τους. Στις υπαίθριες συνελεύσεις από πολλούς ομιλητές φαίνεται να αναπαράγονται  οι βασικές  κατευθύνσεις της κυρίαρχης ιδεολογίας, όπως   η  δυσπιστία  προς  τους δημόσιους υπαλλήλους, η αντιπαράθεση γενεών, η απαξίωση γενικά του συνδικαλισμού, σχεδόν  αποδοκιμασία για τα σωματεία, (συγχέοντας  τους γραφειοκράτες   εργατοπατέρες με τα απλά μέλη τους).

      Οι διεργασίες που πρέπει να γίνουν θα είναι  για να αποκτήσει όλο αυτό το πλήθος των πλατειών συνειδητό πολιτικό ρόλο με δημιουργική δύναμη. Σαν να φοβάται  όμως μεγάλο μέρος  από το πλήθος της πλατείας  τις ιδιαίτερες οπτικές, και μάλιστα πολιτικού χαρακτήρα,  από τα διαφορετικά κοινωνικά στρώματα και τάξεις και επιμένει να διατηρηθεί η  νεφελώδης πολιτική  ομοιομορφία  κι έτσι να χαθεί η ευκαιρία για να δημιουργηθούν   και να πραγματοποιηθούν  νέες πολιτικές, νέες κοινωνικές σχέσεις και νέες μορφές πολιτικής συσπείρωσης.

      Και πάντα πιστεύουμε, ο μεσσιανισμός είναι και  στήριγμα,  ότι η ποιοτική διαφορά, σαν αποτέλεσμα ποσοτικών μεταβολών, είναι δυνατή. Και το πλήθος στις πλατείες αυξάνει και επιμένει. Στο κάτω κάτω  πάντα είναι δυνατό να προκληθούν μεταβολές που δεν συντελούνται βαθμιαία αλλά με μορφή εκρήξεων…

ΣΤΙΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ

        Προσπαθεί κανείς να καταλάβει  την ταυτότητα των ανθρώπων που πλημμυρίζουν τις πλατείες τρεις μέρες τώρα. Αναμφισβήτητα, η πλειοψηφία τους είναι  νέοι, πολλοί περισσότεροι από ό,τι σε άλλες,  οργανωμένες από κόμματα και οργανώσεις,   κινητοποιήσεις.  Ακούγοντάς κανείς τους συγκεντρωμένους να αναπτύσσουν προβληματισμούς στις ανοιχτές συζητήσεις (συνελεύσεις δεν θα μπορούσες να τις πεις)  σχηματίζει την εντύπωση ότι η πλειοψηφία τους  είναι όλοι αυτοί που μέχρι τώρα φαίνονταν  αδιάφοροι για τις πολιτικές υποθέσεις και  όλα θεωρούσαν ότι ήταν τερτίπια της πολιτικής, χωρίς ιδιαίτερες επιπτώσεις στην προσωπική τους ζωή.  Περίμεναν να καταλήξουν  τα πολιτικά  πράγματα  σε αδιέξοδο που τους  άγγιξε,  για να διαπιστώσουν  την καθολική τους απάτη και να την  διακηρύξουν.   Κοινό σημείο της πλειοψηφίας είναι  η  πεποίθησή τους  στην ειρηνική διαμαρτυρία,  που εκφράζεται   με την απλή  παρουσία  και μάλλον θεωρείται από τους περισσότερους  ότι αυτό προς το παρόν αρκεί. Δεν ξέρει κανείς αν αυτή η αντίληψη προέρχεται από εμπιστοσύνη  στη δυναμική του κινήματος   η  από υπεραισιοδοξία για την αποτελεσματικότητά του.  Οι χαλαροί δεσμοί που συνδέουν τους συγκεντρωμένους βασίζονται κυρίως σε  συναισθήματα που συμβατικά τους δένουν αυτή την στιγμή  και είναι αμφίβολο αν τους συγκρατήσουν δεμένους σε πιο αποφασιστικές στιγμές. Σίγουρα πάντως  έχουν αρχίσει διεργασίες για επανάκτηση του πνεύματος της κοινότητας, ιδιαίτερα από τους νέους,  αν και δε φαίνεται ακόμα στον ορίζοντα κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα συλλογικής δράσης.

        Τονίζεται  βέβαια τόσο έντονα ότι όλοι όσοι συγκεντρώνονται στις πλατείες είναι  ακομμάτιστοι που στο τέλος αρχίζει να καταντά ύποπτο. Ποιον ενοχλεί αν  νοσταλγοί  των συλλογικών αξιών και των χθεσινών  βεβαιοτήτων,, οι  πιστοί των ιδεολογιών και οι απογοητευμένοι από την κρίση μπορούσαν να συγκροτήσουν μια αντικειμενική συμμαχία; Και είναι εύλογο να   αναρωτιέται κανείς πως είναι δυνατό αν δεν δοθείς  σε κάποιο συγκεκριμένο σκοπό, στην υπηρεσία  κάποιας οργανωμένης δράσης, αν συνεχίσεις να ανήκεις μόνο στον εαυτό σου,  τότε πώς να υπολογίζεις στους άλλους;

      Το να σκεφτόμαστε  πως οι άλλοι, ακόμα κι αυτοί που δεν ανήκουν στην ίδια τάξη με μας, μπορούν  να συμφωνήσουν πάνω σε μια δράση ευκαιριακή, ανήκοντας όμως ο καθένας μας αποκλειστικά και μόνο στον εαυτό του,  χωρίς να μπούμε  εθελοντικά κάτω  από την ομπρέλα της οργανωμένης δράσης, ίσως είναι  η πιο χιμαιρική  απ΄ όλες τις ελπίδες. Και τα πιο μαζικά   συλλογικά ξεκινήματα χωρίς οργάνωση καταλήγουν  παροδικά. Η ίδια η χαλαρότητά τους  τα εξαντλεί. Αν δεν τα συγκρατεί   ένας στόχος σαν μια σταθερή πυγμή, χαλαρώνουν πολύ πριν φτάσουν να ωριμάσουν.

      Στις πλατείες, ενώ   μιλούμε για πόλεμο δείχνουμε ότι  έχουμε χάσει κάθε πρακτικό πνεύμα δράσης. Έχουμε αποστροφή προς τους κανόνες της μάχης.  Κάθε τι που μπορεί να  θυμίζει  στρατώνα γίνεται  μισητό και δεν το δεχόμαστε.    Και τελικά  λείπει η δράση που ανακουφίζει. Σε περίπτωση όμως που θα μπορούσαμε να δράσουμε, οι συγκεντρωμένοι στις πλατείες θα ξέραμε να συγκατατεθούμε, να κάνουμε παραχωρήσεις, που θα ήταν  απαραίτητες  για να συντονίσουμε τη δράση μας;  Μόνο δάσκαλοι στα λόγια υπάρχουν. Μιλούμε τη δράση που δεν κάνουμε, που δεν μπορούμε να κάνουμε και υπάρχει ο κίνδυνος να  βγούμε  τελικά  από τις συζητήσεις  αποκαμωμένοι κι αηδιασμένοι.

      Τελικά μήπως και στις πλατείες μια  απίστευτη δειλία μας παραλύει και μας αφαιρεί πίστη και ενεργητικότητα, μένοντας  δεμένοι από μια ανόητη φροντίδα  απόλυτης νομιμότητας,  που οι αντίπαλοι, πιο εξελιγμένοι, δεν την υπολογίζουν καθόλου; Οι  κυβερνώντες χρησιμοποιούν τις αρχές και θεσμούς όταν και όπως τους  εξυπηρετούν και τις παραβιάζουν όταν τους στενοχωρούν.

      Βαδίζουμε στα σκοτεινά. Οι αλήθειες και οι ελευθερίες είναι πιο πολλές και από τους συγκεντρωμένους, ενώ συνεχίζει το ατομικό να αποδεσμεύεται από το συλλογικό. Ισως γι’  αυτό δεν υπάρχει το πάθος που συνενώνει,  η ένταση που παρασέρνει.  Φαίνονται σαν ξόδεμα ενέργειας  οι  μάταιες απειλές από τους συγκεντρωμένους,  τα σηκωμένα χέρια, οι παλληκαριές στα λόγια, οι  προσωπικές εξιστορήσεις, η άκριτη ανεκτικότητά.

      Όλα είναι στην αρχή. Όλοι ελπίζουν, σχεδόν μαγικά, πως θα αλλάξουν. Γίνεται  προσπάθεια να πάρει σχήμα αυτή η διαμαρτυρία, πολλοί δραστηριοποιούνται γι’  αυτό. Το βλέπεις. Είναι όμως σαν να μαθαίνουν από την αρχή την αλφαβήτα. Και αναρωτιέται κανείς αν θα προλάβει αυτό το κίνημα να μάθει ανάγνωση πριν να πεθάνουμε σαν χώρα.

ΚΑΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ. ΤΙ ΟΜΩΣ;

      Όλοι είμαστε γεμάτοι από βεβαιότητες.  Βεβαιότητες  διαφορετικές και  αντίθετες  του ενός από του άλλου, βεβαιότητες  ξετρελαμένες για  νόμους της ισότητας,   της πατρίδας και   της θρησκείας, για την επιστήμη, την οικολογία, την πολιτική   η γενικά για  την ελευθερία και τα όρια  όπου εξαντλείται η  οργανωμένη ζωή μας. Πως όλες αυτές θα συγκλίνουν σ’  ένα ποτάμι που θα παρασύρει τη βεβαιότητα των κυρίαρχων και προς τα πού θα κυλήσει; 

     Το σενάριο της αντίδρασης στην άγρια  επίθεση στην τάξη των εργαζομένων δίνει την εντύπωση ότι   γράφεται σιγά σιγά,   με τον αυτοσχεδιασμό των θελήσεων που  κατευθύνουν την έφοδο χωρίς  ακόμα συγκεκριμένο στόχο.

      Ο στραγγαλιστικός βρόγχος του  κυρίαρχου τρόπου  σκέψης και συμπεριφοράς, που θέλει να συνεχίσει να  στηρίζει τη ρυπαρή  καλοζωία παγκοσμίως   μιας δράκας ανθρώπων,  μακιγιαρισμένης  με ψεύτικους  ιδεαλισμούς σφίγγεται όλο και  περισσότερο και αλυσοδένει ιδιαίτερα τα νιάτα. Όμως η  νεολαία δεν έχει   καμιά όρεξη  ν’  αυτοκτονήσει και το ζωικό της ένστικτο  υπάρχει πάντα κίνδυνος  να βρεί  μόνο  μια διέξοδο, την  καταστροφή. Αν μέσα της  κυριαρχήσει μόνο η  λύσσα να γκρεμίζει  και σε κάθε ερείπιο αρχίσει να βρίσκει περισσότερο  χώρο για να συνεχίσει αυτήν την καταστροφή, με ποιο τρόπο θα μπορέσει  η κυρίαρχη τάξη  να την τιθασεύσει;

     Στα είκοσι- τριάντα  χρόνια τους οι άνθρωποι μιλούν πολύ για δράση,  αλλά δρουν κυρίως δια πληρεξουσίων. Και δεν είναι πια εύκολο να διαλέξει κανείς πληρεξούσιους, είτε είναι ιδέες είτε προσωπικότητες. Ποια προσωπικότητα, ποια ιδέα θα μπορούσε να τους ανοίξει το δρόμο ενός σκοπού;  Χρειάζονται κάτι  που να μπορούν να το πιστέψουν κάποιους  που να βλέπουν  καθαρά. Πρέπει  να συνθηκολογήσουν  μεταξύ τους  τις διαφωνίες  τους και τις  αντιπάθειές τους, για να συνενώσουν τις αδυναμίες τους και τις δυνάμεις τους, όχι σαν φίλοι αλλά σαν σύμμαχοι. Συμμαχία όμως με ποιο στόχο;

      Οι χιλιάδες του κόσμου που κατέκλυσαν τις πλατείες πολλών πόλεων έχουν  κοινό σημείο την έντονη δυσαρέσκεια για τις τελευταίες πολιτικές επιλογές των κυβερνώντων. Μετά  από αυτό τι;

    Χιλιάδες κόσμου  δηλώνουν πανηγυρικά την προσήλωσή τους στις μεγάλες  αρχές της δημοκρατίας, ειρήνης, την εμμονή τους  στην ειρηνική αντίδραση, βλέποντας στις κυρίαρχες επιλογές των τελευταίων μηνών περισσότερο μια εκτροπή, σχεδόν ηθικού χαρακτήρα, κάποιων διεφθαρμένων πολιτικών κι ίσως είναι αυτό που ενώνει όλο αυτό το ετερόκλητο πλήθος. Η αθλιότητα της πολιτικής μας ζωής φαίνεται για το μεγαλύτερο μέρος του λαού  ότι  δεν είναι ενδεικτική μιας γενικότερης κατάστασης του ίδιου του συστήματος. Σχεδόν τείνει να ταυτιστεί και να περιοριστεί σε  συγκεκριμένες περιπτώσεις.

      Οι πολιτικές επιλογές που εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα οδηγούν σε αδιέξοδο. Στις δημοκρατίες, και μάλιστα τις ελεγχόμενες, διακηρύττεται ότι  δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Και η έξοδος προετοιμάζεται. Υπάρχει φόβος  ακόμα και αυτές τις  αντιδράσεις να τις εντάξουν στο  σκηνικό  που αρχίζει να  προετοιμάζεται για την αλλαγή στην πολιτική σκηνή, ώστε να περάσουν όλες οι πολιτικές επιλογές εκ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον.

     Πολλά λέγονται για τον τρόπο οργάνωσης αυτών των εκδηλώσεων και το ρόλο του διαδικτύου, λες και το μέσο δίνει και το περιεχόμενο ή το στόχο των δράσεων.  Κι ενώ στις φυσικές κοινότητες τα άτομα μοιράζονται ένα ή περισσότερα στοιχεία και  η κοινότητα δημιουργείται γύρω από το κοινό στοιχείο το οποίο περιβάλλει τα μέλη της, χωρίς απαραίτητα να τα προσδιορίζει, στις εικονικές κοινότητες μια ομάδα όχι μόνο δημιουργείται γύρω από ένα κοινό στοιχείο αλλά και προσδιορίζεται από αυτό με κίνδυνο να λειτουργεί ουσιαστικά σε ένα κοινωνικό κενό. Όταν ο στόχος είναι τόσο γενικός και αόριστος, όταν τα άτομα κατεβαίνουν στις πλατείες ουσιαστικά  αποδεσμευμένα από συλλογικές ταυτότητες, όταν η διαμαρτυρία μπορεί να καταλήξει σε happening η group therapy, όταν οι αντιδράσεις μας είναι συμβολικές το σύστημα, που  δεν είναι ούτε η δικτατορία των συνταγματαρχών ούτε τα καθεστώτα της Β. Αφρικής μπορεί εύκολα να  τα απορροφήσει και να  τα εκμεταλλευτεί.

     Ο  κόσμος βγήκε στις πλατείες. Είναι μια αρχή.

    Φτάνει μόνο οι εκδηλώσεις  χωρίς σχέδιο, χωρίς ηγεσία, χωρίς ίσως συνέχεια, να μην είναι  απλώς μια ήρεμη  βόλτα του μαντρωμένου ζώου που δεν μπορεί να σπάσει τα σίδερά του. Να μη χρησιμέψει αυτή η  εκδήλωση σε   τίποτε  άλλο παρά μόνο να  κατασκοτώσει και τις τελευταίες ελπίδες για αντίδραση.

      Πρέπει να δούμε πιο καθαρά πιο μακρυά, πρέπει να βρεθεί  οδηγός. Οι συγκεντρώσεις δείχνουν ότι  υπάρχει  ένας λαός έτοιμος να ακολουθήσει  τον πρώτο αφιλόκερδο   οδηγό –ιδέα, οργάνωση, κόμμα κλπ.  Ολοι όμως δείχνουν ότι δεν φοβούνται  τίποτε τόσο πολύ  όσο το να ακολουθούν ή να τους ακολουθεί ένα στρατός αποφασισμένος, που θα τους έσπρωχνε και θα τους εξέθετε.  Ο φόβος όλων μας  για την ανάληψη ευθυνών μεγαλώνει. Συμφωνούμε ίσως   πως δεν πρέπει να  αγνοούμε  την πολιτική δράση,  λίγοι όμως καταφέρνουμε να οργανωθούμε σ’  ένα μινιμαλιστικό σχέδιο και στόχο. Για πολλούς πάλι η δράση περιορίζεται σε συζήτηση πάνω στη θεωρία η στην ανάλυση των συναισθημάτων τους. Αυτοί δεν φαίνεται να πρόκειται  να τελειώσουν τη συζήτηση. Ισως μάλιστα και να μη σκοπεύουν να την τελειώσουν, πιστεύοντας ότι αυτό αρκεί.

     Η πρώτη πράξη είναι η κινητοποίηση- υπάρχει η ελπίδα ότι αυτή ξεκίνησε. Στην κοινωνία μας όμως προσφέρονται  όλες οι μορφές χειραγώγησής της από πολλούς -  από το ΜΜΕ, παραδοσιακά και ηλεκτρονικά, που πληρώνονται πλουσιοπάροχα με διάφορους τρόπους για να δηλητηριάζουν με τις κατασκευασμένες αλήθειες τους το μεγάλο κοινό, ως τους μεγάλους θεωρητικούς πανεπιστημίων, οργανισμών, ιδρυμάτων, που μπορούν να  διοχετεύσουν  με τέχνη το μίασμα της θεληματικής υποδούλωσης. Το σιωπηρό έργο τους  είναι  κατά κανόνα ν’  αποτραβούν τον κόσμο από τη δράση. Και γι  αυτό το σκοπό όλα είναι  καλά. Ακόμα και η σκέψη. Ακόμα και η ίδια η δράση. Αρκεί να βγουν  από τη φυσική τους κοίτη οι δυνάμεις που έχουν  την  ορμή χειμάρρων και θα μπορούσαν μόνο με μια σπρωξιά να γκρεμίσουν όλη την κοινωνική καταπίεση.

      Πάντα όμως υπάρχει η ελπίδα ότι ο  ίδιος ο λαός έχει τη δύναμη και τη δυναμική να βρει και να χαράξει τη δική του πορεία. Θα το μπορέσει;