ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

               Τρία χρόνια μετά το μνημόνιο οι συγκεντρώσεις για την εργατική πρωτομαγιά δεν ήταν σε όγκο και παλμό αντίστοιχες του μεγέθους την καπιταλιστικής επίθεσης που δεχόμαστε.

            Φαίνεται  σαν η εργατική τάξη, παραιτημένη από μια  προσπάθεια χωρίς απτά αποτελέσματα, να αφήνεται να χρησιμοποιηθεί  για την αναδιάρθρωση που χρειάζεται και επιβάλλει το κυρίαρχο σύστημα. Φαίνεται σαν ο περιορισμός, σχεδόν μέχρι εξαφανίσεως,  της εργασίας  πλήρους απασχόλησης να προσδιορίζει τη φύση της  οργάνωσης, τα επίπεδα  και τη μαζικότητα της συλλογικής δράσης.   Φαίνεται σαν η ανεργία μη έχοντας ακόμα  ως συνέπεια πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές ν’ αφήνει τους καπιταλιστές σχεδόν αδιάφορους. Κι όλοι οι απελπισμένοι να γαντζώνονται από όποια σανίδα σωτηρίας τους πετά κάθε φορά το κυρίαρχο σύστημα. Κι είναι εδώ η καταλυτική συμβολή της μαρξιστκής σκέψης για γνώση της εργατικής πραγματικότητας, που ερμηνεύει  τη συμπεριφορά των τάξεων με βάση τελικά τη υλική τους υπόσταση.

    « Ο εργάτης είναι η υποκειμενική εκδήλωση του γεγονότος ότι το κεφάλαιο είναι ο άνθρωπος ολοκληρωτικά  χαμένος για τον εαυτό του, όπως το κεφάλαιο είναι η αντικειμενική εκδήλωση του γεγονότος ότι η εργασία είναι ο άνθρωπος χαμένος για τον εαυτό του. Ο εργάτης όμως έχει το μειονέκτημα  να είναι ζωντανό  κεφάλαιο, κι επομένως  κεφάλαιο με ανάγκες- κεφάλαιο που χάνει τον τόκο του, άρα και τη ζωντάνια τους, κάθε στιγμή που δεν εργάζεται. Η αξία του εργάτη σαν κεφάλαιο αυξάνεται σύμφωνα με την προσφορά  και τη ζήτηση. Ακόμα και υλικά η ύπαρξή  του, η ζωή του εθεωρείτο και θεωρείται προσφορά ενός εμπορεύματος όπως κάθε άλλου.  Ο εργάτης παράγει το κεφάλαιο, το κεφάλαιο παράγει αυτόν- κι επομένως αυτό παράγει τον εαυτό του, κι ο  άνθρωπος σαν εργάτης, σαν εμπόρευμα, είναι το προϊόν όλου αυτού του κύκλου. Για τον άνθρωπο που δεν είναι τίποτα παραπάνω από εργάτης –για τον άνθρωπο σαν εργάτη- οι ανθρώπινες ιδιότητές του υπάρχουν μόνο στο βαθμό που υπάρχουν για κεφάλαιο αλλότριο προς αυτόν. Επειδή όμως  ο άνθρωπος και το κεφάλαιο  είναι ξένα μεταξύ τους, κι έτσι διατηρούν μιαν αμοιβαία  αδιάφορη, εξωτερική και τυχαία σχέση, είναι αναπόφευκτο  ότι αυτή η αλλοτριότητα θα πρέπει επίσης να εμφανίζεται  σαν κάτι πραγματικό. Από τη στιγμή  λοιπόν που το κεφάλαιο (από ανάγκη ή  καπρίτσιο) πάψει πια να υπάρχει  για τον εργάτη, αυτός καθαυτός δεν υπάρχει πια για τον εαυτό του: δεν έχει  καμιά εργασία, άρα κανένα μισθό, και καθώς δεν υπάρχει σαν ανθρώπινο όν παρά μόνο σαν εργάτης, μπορεί να σκάψει τον τάφο του και να θάψει τον εαυτό του, να πεινάσει  μέχρι θανάτου κλπ. Ο εργάτης  υπάρχει σαν  εργάτης  μόνο όταν υπάρχει  για τον εαυτό του σαν κεφάλαιο. Και υπάρχει σαν κεφάλαιο μόνο όταν  κάποιο κεφάλαιο υπάρχει  γι’  αυτόν. Η ύπαρξη του κεφαλαίου είναι η ύπαρξή του, η ζωή του. Μια και καθορίζει το περιεχόμενο της ζωής του με τρόπο αδιάφορο σ’  αυτόν.

     Η πολιτική οικονομία λοιπόν δεν αναγνωρίζει το μη απασχολούμενο εργάτη, την εργαζόμενο, όσο αυτός τυχαίνει να βρίσκεται  έξω από τούτη την εργασιακή σχέση. Ο κλέφτης, ο απατεώνας, ο μπαγαμπόντης, ο ζητιάνος κι ο άνεργος, ο πεινασμένος, εξαθλιωμένος κι εγκληματίας εργαζόμενο- πρόκειται για μορφές που δεν υπάρχουν για την πολιτική οικονομία, αλλά μονάχα για τα μάτια του γιατρού, του δικαστή, του νεκροθάφτη, του   δικαστικού κλητήρα κλπ. οι μορφές αυτές είναι φαντάσματα έξω από το χώρο  της πολιτικής οικονομίας. Γι’  αυτήν λοιπόν, οι ανάγκες του εργάτη είναι μοναχά μια ανάγκη- να συντηρηθεί ενώ εργάζεται όσο μάλιστα είναι απαραίτητο για να εμποδιστεί η εξαφάνιση της ράτσας των εργατών. Οι μισθοί της εργασίας έχουν επομένως ακριβώς την ίδια σημασία με την διατήρηση και τη συντήρηση κάθε άλλου  παραγωγικού οργάνου ή με την κατανάλωση κεφαλαίου γενικά, που απαιτείται για την αναπαραγωγή  του με τόκο. Η με το γράσσο που λαδώνουνε τους τροχούς  για να εξακολουθούν  να γυρίζουν. Οι μισθοί επομένως ανήκουν στις αναγκαίες δαπάνες του κεφαλαίου και του καπιταλιστή κα δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα όρια αυτής της αναγκαιότητας…

 Η παραγωγή δεν παράγει απλώς τον άνθρωπο σαν εμπόρευμα, το ανθρώπινο εμπόρευμα, τον άνθρωπο στο ρόλο του εμπορεύματος. Τον παράγει προσαρμοσμένο σ’ αυτόν τον ρόλο σαν πνευματικά και φυσικά απανθρωποιημένο όν. – ανηθικότητα, παραμόρφωση και αποβλάκωση των εργατών  και των καπιταλιστών.- το προϊόν της είναι το αυτό-συνείδητο και αυτενεργό εμπόρευμα… το ανθρώπινο εμπόρευμα.

                                             (  Κ. Μαρξ: «Χειρόγραφα 1844», Διεθνής Βιβλιοθήκη)