ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ

        Ημέρα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς η Κυριακή. Αρχίζει σήμερα η μεγάλη εκστρατεία του ΣΚΑΪ, των Μητροπόλεων της Ελλάδας και των συνεργαζόμενων σταθμών για τη συγκέντρωση ρούχων και κλινοσκεπασμάτων για τους συνανθρώπους μας, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του σταθμού "Όλοι Μαζί Μπορούμε"

           Πότε είναι η εκκλησία, πότε ραδιοφωνικοί σταθμοί, πότε φασιστικά κόμματα, πότε ΜΚΟ κλπ., που αναπτύσσουν  δραστηριότητες αλληλεγγύης προς αναξιοπαθούντες, οι οποίες μοιάζουν με κινήσεις χριστιανικής έμπνευσης και ουμανιστικής έκφρασης  για υποστήριξη των αναξιοπαθούντων.

           Σαν να είμαστε στο 19^ο αιώνα που πολλοί υποστήριζαν ότι το εργατικό και κοινωνικό ζήτημα  δεν θα βρεί ποτέ την αληθινή και πρακτική λύση του  με τους καθαρά πολιτικούς νόμους, αλλά η λύση θα προέλθει μόνο από τη συνείδηση. Η επιθυμία των κυρίαρχων τάξεων να  εξασθενίσουν, αφού δεν είναι δυνατό να κατασταλούν,  τα δεινά, που είναι συμφυή προς την κοινωνική θέση του προλετάριου, με μεταρρυθμίσεις, οι οποίες βέβαια  δεν θα είναι σε θέση να αμφισβητήσουν την εξουσία τους,  επιβράβευε τη φιλανθρωπία προς τους φτωχούς και ανήμπορους. Οι κυρίαρχες τάξεις έπρεπε  να  αποκτήσουν συνείδηση των καθηκόντων τους, κι ένα από αυτά ήταν και η φιλανθρωπία, αλλά και οι τάξεις των καταπιεζομένων έπρεπε να αναγνωρίσουν την ειλικρίνεια του έργου που επιτελείται υπέρ αυτών και να τους είναι ευγνώμονες, ακόμη κι αν η  έμπρακτη εκδήλωση του ενδιαφέροντός τους είχε μια δόση οίκτου.  Αυτή η φιλευσπλαχνία λοιπόν   διέπεται από την αρχή ότι η κοινωνία έχει το ηθικό χρέος να μην εγκαταλείπει τους δεινοπαθούντες χωρίς ανακούφιση, η βοήθεια όμως  δεν μπορεί  ποτέ να απαιτηθεί ως δικαίωμα από τον ενδεή, είναι απλώς προσφορά.

             Η αγάπη των βικτωριανών φιλελευθέρων για την φιλανθρωπία φαίνεται να απηχείται και από τους σημερινούς φιλελευθέρους.  Έναν αιώνα  σχεδόν μετά   ταυτίζεται η  κοινωνική αλληλεγγύη και εθελοντισμός  με τις φιλανθρωπίες που προσωρινά και παροδικά ανακουφίζουν τους αναξιοπαθούντες.  Μια ειρωνική βέβαια πλευρά της νέας φιλανθρωπίας είναι ότι την βικτωριανή εποχή ήταν τουλάχιστον τα προνομιούχα και εύπορα ιδρύματα ή μεγαλοαστοί που παρείχαν  το χρήμα για τις φιλανθρωπίες,  ενώ τώρα πέφτει στους κοινούς ανθρώπους, με εράνους και προσφορές,  να αλαφρώσουν τους πλούσιους από αυτό το βάρος.

           Με κομμένα από τον προϋπολογισμό τα χρήματα για κοινωνική στήριξη των οικονομικά ασθενέστερων είναι οικονομικά απολύτως συμφέρον να αναλάβουν το κονδύλι εθελοντικές προσπάθειες. Είναι ενδιαφέρον ότι,  πόρρω απέχοντας από το να αισθάνονται ότι απειλούνται από τέτοιες πρωτοβουλίες ή να ντρέπονται  από την ανάγκη για εθελοντική δράση τέτοιας κλίμακας, οι κυρίαρχες τάξεις  έχουν  την άνεση να τις   αγκαλιάσουν  και να  αρθρώσουν  τα αισθήματα τους,  γιατί ακριβώς  πρόκειται  για μέρος της πολιτικής τους.

              Δεν μιλούμε πια για ταξική αλληλεγγύη, συσπείρωση και στράτευση στον  κοινό σκοπό,  την αλλαγή της κοινωνικής πραγματικότητας. Αντίθετα,  διαμορφώνονται συλλογικότητες και δεσμοί αλληλεγγύης που στηρίζονται στο συναίσθημα, την καλή θέληση και  εδραιώνουν τη μοιρολατρική αποδοχή της πραγματικότητας. Οι  ταυτότητες της τάξης και της  αντίστοιχης κουλτούρας ολοένα και υποτιμούνται μέχρι εξαφανίσεως.

              Όταν οι κυρίαρχες τάξεις αναγνώριζαν τον εχθρό τους στο πρόσωπο του κομμουνισμού και τον φοβόντουσαν, επιδιώκοντας  να τον υπερφαλαγγίσουν στο ίδιο του το πεδίο, διακήρυσσαν με ζήλο τη διαπραγμάτευση της κοινωνικής πολιτικής  με τα συνδικάτα και την ταξική συμφιλίωση.  Το  μεταπολεμικό κράτος πρόνοιας,  ενώ οφειλόταν στη συλλογική έκφραση και αγωνιστική  διεκδίκηση των δικαιωμάτων των μεσοστρωμάτων που συμπορεύονταν με την εργατική τάξη εξασφαλίζοντας την ευημερία τους και διασφαλίζοντας  έτσι και την κοινωνική συνοχή, συγχρόνως δημιούργησε τις προϋποθέσεις, με την καταναλωτική ιδεολογία και τον αντίστοιχο τρόπο ζωής, για τον κοινωνικό κατακερματισμό. Ο νεοφιλελευθερισμός  αρχίζει να κατασυκοφαντεί   και να υποτιμά τις παραδοσιακές μορφές πολιτικής οργάνωσης και διεκδίκησης και εκθειάζει την ιδιώτευση. Οι μικροαστοί νιώθουν να ασφυκτιούν μέσα στις παρωχημένες συλλογικότητες κι αρχίζουν να αναζητούν με εξατομικευμένο  και μοναχικό τρόπο την ατομική ανέλιξη αρνούμενοι να πληρώσουν για τον άνεργο και αποκλεισμένο. Στο κάτω κάτω το σκεπτικό που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται θεωρούσε  ότι το να αφήνονται τα άτομα να αδρανούν μέσα σε ένα τέλμα κρατικών ενισχύσεων ήταν πιθανό να  εντείνει τον αποκλεισμό τους από την ευρύτερη κοινωνία.  Οι νέες συλλογικότητες  λοιπόν επιδίωκαν  το σπάσιμο των παλιών δεσμών και στρατεύσεων  για αλλαγή της κοινωνίας , που ήταν  επικίνδυνες για το κυρίαρχο σύστημα.

             Με τη συνεχή εξαθλίωσή μας  όμως αρχίσαμε οδυνηρά να βιώνουμε την απόλυτη μοναξιά μας και αρχίσαμε, συνεπικουρούσης και της κυρίαρχης ιδεολογίας, να ξαναγυρνάμε στην αντίληψη ότι  η εκκλησία, η οικογένεια, οι φίλοι  αποτελούν τις βασικές εστίες κοινωνικής αλληλεγγύης. Μέσα στην κοινωνική έρημο, που κατασκευάζουν οι πολιτικές των μνημονίων που ακολουθούνται, έχουμε κατακλυσθεί από οργανώσεις φιλάνθρωπων σωματείων, μη κυβερνητικών, που  όμως χρηματοδοτούνται από την κεντρική εξουσία, εκκλησιαστικών κλπ  χωρίς εμφανή ταξική προέλευση και συλλογικές προσδοκίες.

            Κι ενώ  διευρύνεται η ανασφάλεια και  καλλιεργείται ο φόβος,  η φιλανθρωπία  επιτείνει την παθητικότητα, συντηρεί τις   αγχώδεις και φοβικές καταστάσεις  οι οποίες προκύπτουν  από την κοινωνικοοικονομική αποσταθεροποίηση, που σε συνδυασμό με την αντίληψη για την ατομική ευθύνη και ενοχή  μας στρέφουν τον ένα εναντίον του άλλου και του  εαυτού μας, ώστε το πολύ πολύ η μόνη αντίδρασή μας να περιοριστεί στο να κάνουμε κακό στον εαυτό μας.    

         Οι επιπτώσεις από τη   μαζική και μόνιμη ανεργία, η αύξουσα ανισότητα στην κατανομή των αγαθών, η συγκέντρωση της οικονομικής δύναμης  σε συνεχώς μειούμενο αριθμό χεριών, επιδεινώνουν τους κοινωνικούς ανταγωνισμούς που δεν μπορεί να θεραπεύσει καμιά φιλανθρωπία.  Η αγωνιστική κινητοποίηση είναι ο μονόδρομος της εργατικής τάξης.