Τετάρτη 6 Ιουλίου 2011

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ … ΤΟΥΣ ΧΑΜΕΝΟΥΣ ΣΤΟΧΑΣΤΕΣ

     Οι επόμενες μέρες από  την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος   βρίσκει την κυβέρνηση Παπανδρέου να συνεχίζει ακάθεκτη την ρητορική για τα  οικονομικά  μέτρα  που έχει πάρει εντολή από τους γραφειοκράτες της Ευρώπης να εφαρμόσει στη χώρα, αφού έχει τρομοκρατήσει (δηλώσεις Πάγκαλου για τα τάνκς), δημαγωγήσει (διαβεβαιώσεις Παπανδρέου για το πατριωτικό καθήκον του), απειλήσει (χωρίς τα δάνεια επίκειται πλήρης εξαθλίωση της Ελλάδας) η υποσχεθεί (επιστροφή της χώρας στις αγορές το 2014, μετά από ανάκαμψη της οικονομίας,  κατά δήλωση Βενιζέλου)
        Η «εμπλοκή» που δημιουργήθηκε εδώ και  τρία χρόνια στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα προξένησε  την εμφάνιση νέων παραγόντων και συνδυασμών, τους  οποίους οι λαϊκές τάξεις, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά  και στην Ευρώπη, φαίνεται πως  ακόμα  δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν, και άρα προκαλείται  μια πτώση στο θερμόμετρο της πολιτικής τους ωριμότητας.  Όσο όμως   περνά ο καιρός μεγαλώνει η ελπίδα ότι, εξαιτίας  των οικονομικών  επιπτώσεων σε μεγάλα στρώματα της κοινωνίας, το μεγάλο άνοιγμα ανάμεσα στην εξαιρετικά περιπλεγμένη οικονομική  δομή και στη δυνατότητα των λαϊκών τάξεων να την κατανοήσουν θα τείνει να κλείσει. Όταν λοιπόν το επίπεδο της λαϊκής συνείδησης φτάσει να  ταυτίζεται με την αντικειμενική κατάσταση πραγμάτων  υπάρχει η ελπίδα να ακολουθήσει   δυναμικά   η διεκδίκηση  των δικαιωμάτων που συρρικνώνονται ή καταργούνται είτε με ειρηνικά είτε με βίαια μέσα .
     Ο φόβος είναι μήπως  η προσαρμογή των λαϊκών τάξεων, έτσι ώστε να κατανοήσουν και να αντικαταστήσουν την εικόνα του κόσμου που είχανε στο μυαλό τους με την καινούργια κατάσταση,  αποδειχθεί  ότι είναι  πολύ δύσκολη να επιτευχθεί σε ικανό  χρονικό διάστημα, πριν  μας ισοπεδώσει ο οδοστρωτήρας των αποφάσεων της κυρίαρχης ολιγαρχίας. Το μεγάλο πρόβλημα με ποιο τρόπο όλοι εμείς που  έχουμε διαμορφωθεί  από τις παρούσες συνθήκες θα γίνουμε ικανοί να τις αλλάξουμε εξακολουθεί να παραμένει. Ένα πρώτο βήμα είναι να τις κατανοήσουμε, να ανακαλύψουμε τον αιτιώδη δεσμό των κοινωνικών  φαινομένων δρώντας πάνω σ΄ αυτά.
       Μας λείπουν όμως  οι στοχαστές,  και στην Ελλάδα,  που θα συνεισφέρουν  στην ανάλυση του κοινωνικοοικονομικού  συστήματος αναδεικνύοντας τις αντιφάσεις του, χωρίς να επιζητούν να τις μετακινήσουν με φανταστικές λύσεις που θα  τους αποξενώνουν από το λαϊκό κίνημα, αλλά   θα επιδιώκουν οι ιδέες τους να  αποτελέσουν κινητήριο τροχό της λαϊκής δράσης.  Είναι αναγκαίο  οι λαϊκές τάξεις να  γνωρίσουν αυτό που κάνουν. Σε μια εποχή όπου τεράστια,  φαινομενικά ανεξάρτητα,  συστήματα και μηχανισμοί έχουν τεθεί σε κίνηση από τις ραγδαίες αναπτυσσόμενες παραγωγικές δυνάμεις, για να θυμηθούμε τον Μαρξ, η κυρίαρχη τάξη τείνει να μας κάνει να πιστέψουμε  ότι ο άνθρωπος δεν είναι τίποτε, ότι το προϊόν είναι το παν. Η κυρίαρχη αντίληψη είναι  ότι  τα συστήματα, οι δομές,  κλπ. ακολουθούν αμετάτρεπτους νόμους και κάθε προσπάθεια να τους  αντιπολεμήσει κανείς είναι μάταιη.
      Η αλλαγή των συνθηκών δεν είναι μια φυσική διαδικασία, προϋποθέτει ανθρώπους ικανούς να ξεπεράσουν τις δοσμένες συνθήκες. Στη χώρα μας όμως, αλλά και στην Ευρώπη,  ακόμα και στον αντίπαλο πολιτικό λόγο που αρθρώνεται, έχουν κυριαρχήσει ιδέες που δεν πηγαίνουν πέρα από τα όρια της δοσμένης κατάστασης, που δεν βάζουν άλλο σκοπό  από την επιβεβαίωση αυτού που υπάρχει. Αναρωτιόμαστε ποιες συγκεκριμένες ενέργειες θα μπορούσαν να γίνουν για να ανατρέψουν την υπάρχουσα κατάσταση. Ξεχνάμε την εντέκατη θέση του  Μαρξ στις «Θέσεις για τον Φόϋερμπαχ», για το έργο των φιλοσόφων  που δεν  πρέπει να περιορίζεται στην ερμηνεία του κόσμου αλλά να  επεκτείνεται και  στην αλλαγή του.
        Αναζητούμε αυτούς τους στοχαστές σε πανεπιστήμια, ιδρύματα, ανεξάρτητους οργανισμούς κλπ. και δε συναντούμε, τις περισσότερες φορές, παρά υπαλλήλους που δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να αναπαράγουν το θεσμικό λόγο της εξουσίας. Ακόμα και οι   προνομιούχοι  της εξυπνάδας απομονώνονται από την ιστορικά αναγκαία  σημερινή πάλη  μέσα σε μια αλαζονική ανεξαρτησία του πνεύματος, ενός πνεύματος αφηρημένου, αναιμικού και ξεκομμένου από τη ζωή.
        Το μεγαλύτερο μέρος της πνευματικής ελίτ του τόπου  έχοντας ενσωματωθεί πλήρως στο σύστημα αγωνίζεται  για τη διατήρησή του. Πολλοί απ’ αυτούς, που δέχτηκαν να στεγαστούν κάτω από ιδεολογικά και πολιτικά σχήματα, επειδή ακριβώς τους άνοιγαν πιο εύκολα το δρόμο, σήμερα, αντιλαμβανόμενοι τη χρεωκοπία τους, πρώτοι αυτοί σπεύδουν να τα συκοφαντήσουν. Αντιδρούν σε ιδεολογίες τη στιγμή που η χρησιμοποίησή τους θεμελίωσε  την παρουσία τους στον πνευματικό χώρο.  Αφήνουν  να αιωρείται η αντίληψη ότι ως  θεωρητικοί είναι απαλλαγμένοι από τον τομέα της δράσης μια και καθήκον τους είναι να διαφυλάξουν τη θεωρία αγνή:  Η πράξη είναι πάντοτε λίγο πολύ συμβιβασμός. Και επομένως ως άνθρωποι της θεωρίας είναι φυσικό να έχουν μια άγνοια  της ζωντανής πραγματικότητας.
       Με το νέο νομοσχέδιο της υπουργού Π.Δ.Β.Μ.Θ η πανεπιστημιακή κοινότητα φαίνεται πως  αρχίζει να αντιδρά οργανωμένα. Ακολουθώντας η υπουργός τη σταθερή μέθοδο που έχει εγκαινιάσει το ΠΑΣΟΚ από  την ανάληψη της εξουσίας από τον Οκτώβριο του 2009, διόγκωση και εστιασμός στις παθογένειες  των κοινωνικών κατηγοριών  στις οποίες  θέλει να επιβάλλει αποφάσεις του απαξιώνοντάς τες, επιδιώκει σε ελάχιστο  χρονικό διάστημα αμφισβητούμενες αλλαγές στα πανεπιστήμια. Η όποια αντίδραση των πανεπιστημίων όμως φαίνεται πως παίρνει χαρακτήρα που έχει  ασθενική σύνδεση με το συνολικό αγώνα των λαϊκών τάξεων.
       Έφτασε όμως πια ο καιρός όπου όλοι θα δοκιμαστούμε. Βέβαια, υπάρχουν πολλές αιτίες που εμποδίζουν   τον υπάλληλο μερικής απασχόλησης ή τον κατασυκοφαντημένο δημόσιο υπάλληλο να αντιδράσει, να ξεσηκωθεί αφού ολόκληρη η ζωή του συμπλέει με το φόβο και την αδυναμία κατανόησης της πραγματικότητας, και ίσως η  μόνη  δικαιολογία που  πνευματικές ελίτ τηρούν μια ένοχη σιωπή ή συνταυτίζονται με τις επιλογές της άρχουσας τάξης θα ήταν ότι δεν αντέχουν τους μεγάλους κοινωνικούς οραματισμούς…
      Όταν όμως  μεγάλες  κοινωνικές ομάδες φτάσουν στα όρια της επιβίωσης και  η αντίδραση τους μπορεί να είναι σπασμωδική και βίαιη και να μη ξεσπά πάνω σε συγκεκριμένο στόχο αλλά  να μετατρέπεται σ’ έναν μυωπικό  και, πολλές φορές, απερίσκεπτο πρακτικισμό, τότε ποιος θα καταφέρει να ξεφύγει από την οργή τους;
   Ποια θα είναι δικαιολογία των πνευματικών ανθρώπων που θεώρησαν πως  η κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας  δεν είναι   υπόθεση του ανθρώπου που δρά αλλά  μόνο του  ανθρώπου που διαλογίζεται και   δεν αλλάζει τον κόσμο, αλλά τον παρατηρεί, κάνει σκέψεις, και τον ερμηνεύει;  Πως θα αναβρύσει η σκέψη από την πράξη και θα δοκιμαστεί στην πράξη αν δεν συνεισφέρουν και οι διανοούμενοι… που αναζητούνται;

Δεν υπάρχουν σχόλια: