ΤΙΜΗΜΕΝΑ ΓΗΡΑΤΕΙΑ

Χθες πραγματοποιήθηκε στα  Προπύλαια  το  πανελλαδικό συλλαλητήριο συνταξιούχων για το ασφαλιστικό σύστημα και τις περικοπές  στις συντάξεις από εργατικά συνδικάτα και τις συνεργαζόμενες οργανώσεις  συνταξιούχων που ήταν μαχητικό και μαζικό. Στην ειδησεογραφία  των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης καταγράφηκε με ψιλά γράμματα, υποβαθμίζοντας τη σημασία της διαμαρτυρίας,  παρόλο που όσο περνά ο καιρός σχεδόν το σύνολο της κοινωνίας βιώνει τις συνέπειες από τις περικοπές στις συντάξεις και αντιλαμβάνεται ότι πια το ασφαλιστικό πνέει τα λοίσθια. Και να σκεφτεί κανείς ότι στην μεταπολεμική  Ευρώπη  στα πλαίσια του κοινωνικού κράτους από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις των εργαζομένων ήταν η δημόσια  κοινωνική ασφάλιση και οι εγγυημένες  συντάξεις.

               Βέβαια, πολύ πριν από την όξυνση της κρίσης είχε αρχίσει να προβάλλεται εκείνη η επιχειρηματολογία που ήθελε να μας πείσει για τη μη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος όπως το ξέραμε και  η οποία στηριζόταν περισσότερο σε δημογραφικά στοιχεία. Δεν τονιζόταν τόσο η υπογεννητικότητα ούτε καν η ανεργία, όσο κυρίως η αύξηση του προσδόκιμου  ορίου της ζωής των εργαζομένων που οδηγώντας  στη βαθμιαία γήρανση του πληθυσμού απειλούσε το σύστημα με θάνατο, καθώς οι εισφορές των ασφαλισμένων δεν θα επαρκούσαν  για τις πληρωμές των συντάξεων. Τώρα με το βάθεμα της  κρίσης  οι συντάξεις  πια αντιμετωπίζονται μόνο ως κόστος που επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητα, καθόλου ως δύναμη που χρηματοδοτεί την κατανάλωση, με αποτέλεσμα όλες οι λύσεις που προτείνονταν και ήταν κοινωνικά επώδυνες, αύξηση ηλικίας συνταξιοδότησης, μείωση συντάξεων κλπ στον καιρό της κρίσης να εφαρμόζονται αδιαφορώντας για τις κοινωνικές επιπτώσεις. Η λογική αυτή είναι ίδια μ’  αυτή που επικρατεί στην αγορά εργασίας και προωθούνται μεταρρυθμίσεις οι οποίες καθιερώνουν ελαστικότατες μορφές απασχόλησης, μείωση των μισθών, αύξηση του χρόνου εργασίας κλπ. Οι μισθοί και συντάξεις αντιμετωπίζονται μόνο σαν κόστος για την κυρίαρχη τάξη που βλέποντας να περιορίζονται τα κέρδη της  θέλει να τα αντισταθμίσει με την  οικονομική αφαίμαξη των υποτελών τάξεων. Οι μεγαλεπήβολες λοιπόν λύσεις  που προτείνονται για το ασφαλιστικό  μόνο βαθύτατα κοινωνικά τραύματα προκαλούν επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο την  τεράστια εισοδηματική ανισότητα. Οι αλλεπάλληλες προσαρμογές που γίνονται στοχεύουν στην πραγματικότητα στην πλήρη κατεδάφισή του.

               Και πώς να μη θυμηθεί κανείς το αλήστου μνήμης σύνθημα του  Ανδρέα Παπανδρέου περί περήφανων νιάτων και τιμημένων γηρατειών με το οποίο αποκρυπτόταν στην ουσία η ταξική σύνθεση της κοινωνίας; Η σύνθεση τυποποιούνταν  όχι μόνο ως προς την επαγγελματικότητα αλλά  και την ηλικιακή  κατανομή κι αυτός μάλιστα ο διαχωρισμός  των ομάδων  έγινε αποδεκτός  σαν προοδευτικό φαινόμενο. ¨Ήταν κάποιος δημόσιος υπάλληλος, ταξιτζής, φοιτητής, δικηγόρος, αλλά και έφηβος, νέος, γέρος, γυναίκα, άνδρας κλπ. Στη βάση αυτών των χαρακτηριστικών  προωθούνταν διάφορες ομάδες  να συσπειρώνονται και να στρέφονται  και  προς το κράτος. Αντίστοιχα μάλιστα  με το πληθυσμιακό  και πολιτικό τους βάρος το κράτος συμπεριφέρονταν ανάλογα. Σαν κοινωνικό κράτος αυξάνοντας τις συντάξεις και τις παροχές έκανε πράξη τις διακηρύξεις γλυκανάλατων ανθρωπιστών  οι οποίοι διακήρυσσαν το δικαίωμα στη ζωή των ηλικιωμένων, ή πιο κωδικοποιημένα της τρίτης ηλικίας, και συγχρόνως  επεκτείνοντας τις ανάγκες τους διευρύνονταν η αγορά, τότε που οι συντάξεις αντιμετωπίζονταν ως αγοραστική δύναμη που χρηματοδοτούσε την κατανάλωση.  Αν αναφέρονταν σε  τιμημένα γηρατειά στο ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80,  ήταν  γιατί η τιμή και δόξα που περιέβαλε τους ηλικιωμένους ή απομάχους της ζωής, που σημαίνει  της εργασίας, προέκυπτε από το γεγονός  ότι αυτοί αποτελούν το σύμβολο της εργασίας, που το κυρίαρχο σύστημα ξέρει να τιμά.  Κι έτσι     κατά τη διάρκεια της χρησιμότητάς τους συνδέονταν με το σύστημα  με την εργασία και  με τη συνταξιοδότησή τους όμως το δικαίωναν προσφερόμενοι ως τεκμήρια για  τις άριστες επιδόσεις του κοινωνικού κράτους και  επομένως της κυρίαρχης πολιτικής. Και συνεπώς  διατηρούνταν το κύρος της εργασίας και των αμοιβών της, με τους ηλικιωμένους να ακτινοβολούν υλική ευτυχία χάρη στο κοινωνικό κράτος αν και η σοφία τους ήταν πλέον αρκετά αμφισβητούμενη.  

               Και τώρα που  κατεδαφίζεται το κοινωνικό κράτος  αυτή η ιδεολογία που στα χρόνια της ευμάρειας κυριάρχησε επιστρατεύεται για να το δικαιολογήσει. Η ταξική πάλη και όποια μορφή αμφισβήτησης ονοματίζεται πάλη των γενεών.  Επαναλαμβάνεται κατά κόρον ότι η γενιά που βρίσκεται λίγο πριν ή λίγο μετά τη συνταξιοδότηση φταίει για την κατάρρευση του ασφαλιστικού. Και ο κοινωνικός δαρβινισμός επαναλαμβάνεται σε διάφορες εκδοχές. Η ύφεση και ο σκληρός ανταγωνισμός στα χρόνια της κρίσης έδωσαν πολλά επιχειρήματα στο κυρίαρχο σύστημα να επιρρίπτει  το φταίξιμο γι’  αυτήν  στο κοινωνικό κράτος, ιδιαίτερα στις υψηλές εισφορές για κοινωνικές ασφαλίσεις, στην αύξηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, κλπ. γενικά στην άφρονα διαχείριση τη παλιότερης γενιάς.  Ένα από τα επιχειρήματα για την  ονομαζόμενη ορθολογικοποίηση  του κράτους είναι η δυνατότητά του να αξιοποιήσει τις ικανότητες νέων ανθρώπων. Σ’ αυτά τα πλαίσια δεν γίνεται προσπάθεια να δικαιολογηθεί η απόλυση δημοσίων υπαλλήλων;

¨Όσο αρνούμαστε την ταξική διάσταση της κρίσης και αποδεχόμαστε ότι οι νόμοι  της αγοράς, δηλ. οι νόμοι του καπιταλισμού έχουν εμψυχωθεί σε φυσικούς νόμους, σε αιώνια τάξη θα συνεχίζουμε να παρασυρόμαστε από  ψευδή συνθήματα και επιχειρήματα που διασπούν την ταξική αλληλεγγύη.