Είκοσι και περισσότερα χρόνια από τον πόλεμο στην πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία
και δεκαπέντε από το βομβαρδισμό της Σερβίας
από τις ΗΠΑ, σε αγαστή συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ΕΟΚ στη δεκαετία του ’80,
η Βοσνία, μια από τις έξι ομόσπονδες δημοκρατίες της πάλαι ποτε Γιουγκοσλαβίας,
βρίσκεται πάλι στο προσκήνιο.
Μαθαίνουμε
λοιπόν από την ειδησεογραφία ότι στη Βοσνία το κύμα, που ξεκίνησε από την Τούζλα,
των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων εναντίον της ανεργίας, που φτάνει στα 45%, και
της εκτεταμένης διαφθοράς επεκτάθηκε και
σ’ άλλες πόλεις και προκάλεσε πολιτικές
αναταράξεις με παραιτήσεις κυβερνητών τεσσάρων καντονιών. Την ίδια στιγμή η
ύπατη εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξωτερική πολιτική και ασφάλεια,(οι
βαρύγδουποι τίτλοι πάντα είναι απαραίτητοι
για να καλύπτουν την ανυπαρξία περιεχομένου) Κάθριν Άστον συμβουλεύει τους
ηγέτες της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης ότι πρέπει να εξετάσουν τα αίτια της ανησυχίας των
πολιτών, όπως και τη συνολική οικονομική κατάσταση και να προσπαθήσουν να βρουν
λύση. Ο δε ύπατος εκπρόσωπος της διεθνούς
κοινότητας στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη, Βαλεντίν Ίντσκο διαπιστώνοντας ότι η τωρινή
κατάσταση είναι χειρότερη από τη λήξη του πολέμου, το 1995, διακριτικά απειλεί
ότι αν υπάρξει κλιμάκωση της κατάστασης
πρέπει να εξεταστεί η αποστολή δυνάμεων της ΕΕ –μιλώντας πάντα για μια υποθετική κατάσταση, σε περίπτωση βέβαια που δεν γίνει δυνατό να δοθούν διαφορετικές κατευθύνσεις στις διαμαρτυρίες.
Συγχρόνως η ΕΕ δεν παραλείπει να εκφράσει,
παρακολουθώντας την κρίση στην Ουκρανία, την έντονη ανησυχία της, με τους ΥΠΕΞ
των 28 να καλούν το Κίεβο να σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση με τρόπο που θα
«περιλαμβάνει» τα αντίπαλα στρατόπεδα, σημειώνοντας πως χρειάζονται
συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και προετοιμασία για «δίκαιες και ελεύθερες
προεδρικές εκλογές».
Και στα
πιο δικά μας, ξεκινά πάλι η διαδικασία, υπό την αιγίδα των ΗΠΑ, για επίλυση του
Κυπριακού, ξεθάβοντας, τώρα που ευνοούν οι συγκυρίες, με Ελλάδα και Κύπρο σε
πλήρη και απροκάλυπτη εξάρτηση από τα κυρίαρχα κέντρα, ανανεωμένο το σχέδιο
Αναν του 2004.
Κι
αναρωτιέται κανείς αν μεθοδεύεται κάποια ευρύτερη σύγκρουση, η οποία να ευνοεί
τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρωτοστατούντος του γερμανικού κεφαλαίου, και ΗΠΑ, που σιγά-σιγά ξεκινά, εκμεταλλευόμενη σε κράτη ή κρατικά μορφώματα εσωτερικούς συσχετισμούς, εσωτερικές
κρίσεις κι εσωτερικά αντιπαρατιθέμενα συμφέροντα.
Αναλογιζόμενοι
πώς ξεκίνησε ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, τον καθοριστικό ρόλο επέμβασης ΗΠΑ
και Γερμανίας που χρησιμοποιώντας σαν εργαλεία
για τους σκοπούς τους τους επιμέρους εθνικισμούς που απορρόφησαν τις διεκδικήσεις
των εργαζομένων όταν στο τέλος της δεκαετίας του ’80 ξεκίνησε στην Γιουγκοσλαβία η κατάρρευση του
μεταπολεμικού πολιτικού οικοδομήματος,
είμαστε αρκετά πια υποψιασμένοι για τους κινδύνους που μας απειλούν.
Όσο η
Γιουγκοσλαβία έπαιζε το ρόλο του ενδιάμεσου στις οικονομικές σχέσεις Ανατολής –Δύσης αλλά και του ανεξάρτητου απέναντι στη βούληση των Σοβιετικών είχε μια δύναμη πολύ μεγαλύτερη από την πραγματική στρατιωτική ή οικονομική
σημασία της. Στη δεκαετία του ’80, με την απευθείας οικονομική σύνδεση Ανατολικού και Δυτικού μπλοκ, παύει να έχει
σημασία ο ειδικός διαμεσολαβητικός ρόλος του Βελιγραδίου, ενώ η καπιταλιστική αναδιάρθρωση
των δυτικών κοινωνιών κάνει την οικονομία της μη ανταγωνιστική κι έτσι οξύνονται οι περιφερειακές ανισότητες στο
εσωτερικό της ίδιας της χώρας. Και βέβαια οι οικονομικοί δείχτες της χειροτερεύουν.
Ήδη από το τέλος της δεκαετίας του '80 φιλελευθεροποιείται το
σύνολο της οικονομίας της κι ενσωματώνεται ολοκληρωτικά στο διεθνή καπιταλιστικό καταμερισμό εργασίας. Τα μέτρα
λιτότητας υποβαθμίζουν το βιοτικό επίπεδο
των εργαζομένων και απειλούν τα
στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματά τους. Καταρρέει
λοιπόν ο σοσιαλιστικός μύθος με την αυτοδιαχείριση, όπως οικοδομήθηκε
μεταπολεμικά με την επικράτηση των Γιουγκοσλάβων κομμουνιστών του Τίτο, και από την άνοιξη του 1987 οι απεργίες και καταλήψεις εργοστασίων έκαναν επιτακτική μια νέα ιδεολογία για να επιβληθεί η κοινωνική ειρήνη και μάλιστα σε
συνθήκες καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης
πια. Και αρχίζουν έτσι οι εθνικισμοί να παίρνουν τα πάνω τους, προσφέροντας τη
λύση. Οι τοπικοί άρχοντες των επιμέρους δημοκρατιών παίζουν το εθνικιστικό
χαρτί προσπαθώντας να χειραγωγήσουν την λαϊκή δυσαρέσκεια και τελικά οι
διαμαρτυρίες αποκτούν όλο και περισσότερο εθνικιστικό χρώμα σε βάρος του
ταξικού χαρακτήρα που είχαν στην αρχή. Η κατάρρευση μάλιστα του μεταπολεμικού status quo με
τη διάλυση της ΕΣΣΔ, αποχαλίνωσε και τους Ευρωπαίους εταίρους με τα συμφέροντά
τους. Και ξεκίνησε η ματωμένη δεκαετία της
Γιουγκοσλαβίας με τη διάλυσή της εις τα
εξ ων συνετέθη.
Κι αυτό
το μοντέλο επέμβασης και διαμόρφωσης των συνθηκών κατά τα συμφέροντα του
καπιταλισμού με τη χρησιμοποίηση κατευθυνόμενων κινημάτων δεν σταμάτησε στη
Γιουγκοσλαβία. Ακολούθησαν στην επόμενη δεκαετία όλες εκείνες οι έγχρωμες «επαναστάσεις»
στις σοσιαλιστικές χώρες της πρώην ΕΣΣΔ μέχρι
και τη σημερινή Ουκρανία. Στο όνομα της ανασυγκρότησης μιας χώρας, με την
επίκληση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του εκδημοκρατισμού επιδιώκονται
ρυθμίσεις που να επιτρέπουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τις ΗΠΑ και την αόρατη διεθνή κοινότητα να
παρεμβαίνουν σε όλους του τομείς στις διάφορες
χώρες, από τον τρόπο διακυβέρνησης ως και κυρίως την οικονομική πολιτική, εις
βάρος πάντοτε των υποτελών τάξεων. Κι είναι μάταιο σ’ αυτό το κουβάρι αντικρουόμενων ιμπεριαλιστικών συμφερόντων να ψάχνουμε να βρούμε ποιος είναι
ο καλός και ο κακός ιμπεριαλισμός όταν το μόνο που επιδιώκεται είναι να
εξαφανιστεί κάθε ταξική διεκδίκηση και να προσδεθούν τα λαϊκά κινήματα στο άρμα
ιμπεριαλιστικών συμφερόντων.
1 σχόλιο:
Είχα επισκεφθεί γύρω στο 1990 την Γιουγκοσλαβία και μου είχε κάνει εντύπωση ο οικονομικός οργασμός που επικρατούσε στη χώρα. Στην επαρχία έβλεπες συνεχώς να κτίζονται νέα εργοστάσια, ολόκληρα χωριά από το μηδέν και συναντούσες βιομηχανικές μονάδες με τέτοιο μέγεθος που μόνο στις δυτικές βιομηχανικές χώρες μπορούσες να δεις. Νομίζω ότι για αυτό ακριβώς διέλυσαν την Γιουγκοσλαβία, δεν ήθελαν να δημιουργηθεί μια ακόμη μεγάλη οικονομική δύναμη στην Ευρώπη. Για τον ίδιο λόγο δηλαδή που θα έρθει κάποια στιγμή (ίσως και κοντινή) και η διάλυση της Τουρκίας. Οι εθνικές διαφορές (είτε πραγματικές είτε, συνήθως, πλασματικές) είναι το έδαφος που καλλιεργούν για να πατήσουν πάνω του και να εκπληρώσουν τα σχέδια τους.
Δημοσίευση σχολίου