ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΤΩΝ ΧΡΕΩΝ

Κι αποφασίστηκε σε χθεσινή σύσκεψη των υπουργών Οικονομικών Γ. Στουρνάρα και Πολιτισμού Π. Παναγιωτόπουλου με τη συμμετοχή και του προέδρου του ΟΜΜΑ Γ. Μάνου για να μη κλείσει το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το ελληνικό δημόσιο να αποπληρώσει το ανεξόφλητο υπόλοιπο των δανείων, κάπου  230 εκατομμύρια ευρώ,  που είχε συνάψει το Μέγαρο με εγγυητή το δημόσιο, και για αντιστάθμισμα θα περάσει στην κατοχή του δημοσίου παλαιό κτίριο του Μεγάρου και θα αποκτήσει το δημόσιο την πλειοψηφία στο διοικητικό συμβούλιο. Από τον υπουργό πολιτισμού επαναλήφθηκε το εκβιαστικό δίλημμα, «αν θέλουμε το Μέγαρο ανοικτό ή κλειστό» για να δικαιολογηθεί η απόφασή τους, υπαινισσόμενος  σαφώς ότι η  πολιτισμική προσφορά του οργανισμού είναι αναντικατάστατη.

               Μαθαίνοντας κανείς αυτήν την απόφαση δεν μπορεί να μη μπει στο πειρασμό να την  αντιπαραβάλλει με την προ διετίας, τέτοιες μέρες ήταν οι μεταμεσονύκτιες συνεδριάσεις των κυβερνητικών εταίρων της κυβέρνησης Παπαδήμου, απόφαση για περικοπή συντάξεων για να εξοικονομηθούν τα 300 εκατομμύρια από τα 625 που παρέμειναν ακάλυπτα. Κι ενώ χρόνια τώρα λοιδορείται ο δημόσιος τομέας και απαιτείται η συρρίκνωσή του σε τομείς όπως η υγεία και παιδεία συγχρόνως αφειδώς δίνονται εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για τη λειτουργία ενός οργανισμού που τις δράσεις του, μέχρι πριν λίγο καιρό ιδίως επί προεδρίας Λαμπράκη,  χρησιμοποιούσαν σαν παράδειγμα  για την αποτελεσματικότητα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Μόνο που ξεχνούσαν να σημειώσουν ότι αυτές οι  πρωτοβουλίες είχαν οικονομικό χορηγό το δημόσιο, που δείχνει ακριβώς τις στενές σχέσεις που διατηρούν μαζί του επιχειρήσεις και ανεξάρτητοι  οργανισμοί.

               Κάπως έτσι, με διθυράμβους για ιδιωτικούς συλλόγους ή επιχειρηματίες και  κραυγές εναντίον του αναποτελεσματικού κι αδηφάγου δημόσιου τομέα γίνονται προσπάθειες να εγχαραχθεί σε ευρύτερες μάζες λαού η αντίληψη ότι για όλα τα δεινά φταίει το κράτος που παρεμβαίνει στην οικονομία και ότι οι κυβερνώντες και οι παρατρεχάμενοί τους διακαώς  επιθυμούν  τη δραστική μείωση του ρόλου του. Η απόφαση  όμως  για το Μέγαρο Μουσικής είναι ένα μικρό παράδειγμα που αποδεικνύει  και πάλι πως  όταν γίνεται αναφορά σε κατάργηση παροχών, επιδοτήσεων κλπ. δεν εννοούνται παρά μόνο εκείνες που  αφορούν στην πλειοψηφία των εργαζομένων και όχι επιχειρηματίες ή ιδιωτικούς οργανισμούς που με το πρόσχημα πολιτιστικού έργου επιδοτούνται αφειδώς από τα δημόσια ταμεία.  Η απόφαση για το Μέγαρο Μουσικής περίτρανα αποδεικνύει ότι φταίει το κράτος μόνο όταν κάνει  μεγάλες δαπάνες για κοινωνικές παροχές, όταν  κάνει δαπάνες για την υγεία,  όταν κάνει δαπάνες για  να απορροφήσει και να απασχολήσει άνεργους που ξεβράζει η ιδιωτική παραγωγή.

               Τελικά για μια ακόμα φορά φαίνεται ότι  ο δημόσιος τομέας  τρέφει κυριολεκτικά  ευρύτατα στρώματα  της κυρίαρχης αστικής τάξης, που μάλιστα προβάλλονται και ως προσφέροντα ανιδιοτελώς εργασία, χωρίς να εξετάζεται η  σκοπιμότητα των επιλογών τους,  η εμβέλεια των πρωτοβουλιών και το νόημα των επιδιώξεών τους.  Στις αστικές μάλιστα  δημοκρατίες  το αίτημα της ελευθερίας και της αυτονομίας  των πολιτιστικών διαδικασιών κατέληξε να ταυτίζεται με ιδιωτικές πρωτοβουλίες που με τις επιλογές τους και τους ιδιαίτερους  μηχανισμούς τους μπορεί να μετατρέπουν το καλλιτεχνικό προϊόν  σε εμπόρευμα αποκομίζοντας κέρδη και σχεδόν απαιτώντας  στα δύσκολα  τη συνδρομή του κράτους, δηλ. των πολιτών, για διορθωτικές  παρεμβάσεις  χωρίς όμως να παύει  η καταγγελία για τις επεμβάσεις του.

               Αυτή λοιπόν  η απόφαση, ουσιαστικά διαγραφής των χρεών ενός οργανισμού που ανήκει στην κατηγορία ΝΠΙΔ δηλαδή λειτουργεί με ιδιωτικοοικονοιμικά κριτήρια, στηρίζεται στο έωλο επιχείρημα του ενδιαφέροντος για τον πολιτισμό. Κι αυτό το ενδιαφέρον εγγράφεται σαν πολιτικά ουδέτερο κι ανεξάρτητο από συμφέροντα. Ποιο ενδιαφέρον όμως, ακόμα και με τις καλύτερες προθέσεις, μπορεί να αναπτύσσεται ανεξάρτητα από τον  κοινωνικοοικονομικό   σχηματισμό που το διαμορφώνει; Κάθε όμως  κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός έχει το δικό του τύπο πολιτισμού. Στις ταξικές κοινωνίες ταξικός είναι κι ο πολιτισμός, γιατί η κουλτούρα της άρχουσας  τάξης προσπαθεί να  απωθήσει  σε δεύτερο πλάνο την πνευματική δραστηριότητα των μαζών, εφόσον « η τάξη που έχει στη διάθεσή  της τα μέσα της υλικής  παραγωγής, διαθέτει συνάμα και τα μέσα της πνευματικής παραγωγής και για το λόγο  αυτό οι σκέψεις  εκείνων που δεν έχουν τα  μέσα για πνευματική παραγωγή είναι γενικά εξαρτημένες από την άρχουσα τάξη». Και κάπως έτσι κι ο, τι καθημερινά ονομάζουμε  πολιτισμό συμβάλλει κι αυτός στη δημιουργία κλίματος συναίνεσης και στην  αποδοχή της κυρίαρχης ιδεολογίας και  του κυρίαρχου μοντέλου ζωής. Και τελικά   δεν γίνεται φανερό πόσο  απατηλή είναι  η πολιτισμική ενότητα της κοινωνίας που διατυμπανίζουν οι άρχουσες τάξεις. Αντιθέτως γίνεται φιλότιμη προσπάθεια από τις υποτελείς τάξεις να γίνουν κοινωνοί, από μειονεκτική θέση όμως,  των πολιτιστικών επιτευγμάτων της κυρίαρχης τάξης. Και το Μέγαρο Μουσικής σε συμβολικό και πραγματικό επίπεδο συμπύκνωνε αυτή την σχέση υποτέλειας ανάμεσα στην κυρίαρχη τάξη και τους ανερχόμενους ή κατά προσδοκίαν αστούς, έτσι που πολλοί  πίστευαν πως η παρουσία τους στις εκδηλώσεις του μεγάρου παρά το ακριβό εισιτήριο ήταν δείγμα της  ταξικής τους ανέλιξης.