« … Η πορεία ολοκλήρωσης της Ευρώπης αναπαράγει ένα στοιχείο της Διαλεκτικής του Διαφωτισμού, όπως την εξέθεσαν οι Horkheimer και Adorno: της αυτοσυντήρησης μέσω αυταπάρνησης. Οι λαοί της Ευρώπης καλούνται σήμερα να αυταπαρνηθούν τον εαυτό τους, προκειμένου να αυτοσυντηρηθούν στο νέο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης…
Η ιδέα της ολοκλήρωσης είναι ένα ενδογενές στοιχείο της ευρωπαϊκής Ορθολογικότητας: της διαλεκτικής του εν και πολλά. Ο ευρωπαϊκός Ορθός Λόγος αφορά σ’ αυτή τη διαλεκτική του Ενός και των Πολλών σε λογικο-οντολογικό και ηθικο-πολιτικό επίπεδο. Η λογική οργάνωση της σκέψης και η πολιτική οργάνωση της κοινωνίας βασίζονται πάνω στην ιδέα της ολοκλήρωσης, της αναγωγής της πολλότητας σε ενότητα η της κατασκευής της ενότητας από τον πολλότητα: ex pluribus unum…
Αναπτύσσεται ένα είδος έμμεσης διαλεκτικής: Πρώτα βάζουμε στόχο την πολιτική κατασκευή της «ελεύθερης» Αγοράς.(Πρώτη παραδοξία: η ελεύθερη οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς «πολιτικό ντοπάρισμα»). Μετά διαπιστώνουμε ότι η πολιτική αυτή «κατασκευή» της ενιαίας Αγοράς κι ενιαίου νομίσματος δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την εξάλειψη την «ιδιαιτεροτήτων» των εθνικών πολιτικών, που αναδεικνύονται ως «δυσλειτουργικά» στοιχεία της ελεύθερης Οικονομίας. (Δεύτερη παραδοξολογία: για να κατασκευάσεις «ελεύθερη» αγορά, νόμισμα και οικονομία γενικά, πρέπει να προχωρήσεις σε εναρμόνιση, πολιτική ομοιογενοποίηση της κοινωνικής πολιτικής, της εκπαιδευτικής πολιτικής, της πολιτιστικής πολιτικής κ.ο.κ)
Ετσι, με μόνη ιδέα την οικονομική ενοποίηση ή ολοκλήρωση της Ευρώπης, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί, ή καλύτερα η «επιτροπική Δικτατορία» της Κομισιόν προχωρά στην ομοιογενοποίηση (ή εξευρωπαϊσμό) και άλλων «πεδίων πολιτικής» των κρατών μελών της. Αναπτύσσεται έτσι μια «εσωτερική δυναμική» της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπου η «ανάγκη του πράγματος» οδηγεί την πολιτική σε στόχους που δεν τους αναστοχάστηκαν πολιτικά με το λαό τους, αλλά τους επέβαλε η ίδια η πορεία ολοκλήρωσης…
… Η πολιτική κατασκευή της Ευρώπης, με τη βοήθεια της Τεχνοκρατίας των ειδημόνων της Κομισιόν και του Συμβουλίου Υπουργών και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δημιουργεί στο αμέτοχο κοινό των λαών της Ευρώπης την εντύπωση ότι εδωπέρα κατασκευάζεται ένα τέρας, ενας γίγαντας, που δεν έχει καμιά βιωσιμότητα, αφού δεν ενέχει καμιά «εντελέχεια» μέσα του, αλλά είναι ένα αυθαίρετο κατασκεύασμα!
… Η ελεύθερη οικονομία της αγοράς αποτέλεσε, και τον «ιδρυτικό» Μύθο της ενοποίησης της Ευρώπης. Η οικονομική θεωρία του Φιλελευθερισμού προσέδωσε στο μύθο αυτό το κύρος της επιστημονικότητας· η αποτυχία της σχεδιασμένης «σοσιαλιστικής» οικονομίας της Ανατολικής Ευρώπης της προσέδωσε εμπειρική έμμεση επιβεβαίωση· η εκμετάλλευση του Μύθου αυτού στον αγώνα επικράτησης μεταξύ Δύσης και Ανατολής της προσέδωσε, τέλος, και μια πολιτική επιβεβαίωση.
…. Η οικονομική κοσμοαντίληψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσδιορίστηκε ως τώρα κυρίως από τον Οικονομικό Φιλελευθερισμό· η Κομισιόν και οι επίτροποι της λειτουργούν ως εκτελεσταί της εγκαθίδρυσης της «ελεύθερης οικονομίας» της αγοράς. Τα δε κράτη-μέλη προσπαθούν να «διασώσουν» στοιχεία κοινωνικής, δηλαδή αντι-οικονομικής πολιτικής…
Η ελεύθερη οικονομία της αγοράς λειτουργεί έτσι ως ύψιστη κανονιστική αρχή του πολιτικού πράττειν: όλα τα κράτη υποχρεώνονται όχι μόνον πολιτικά, αλλά και νομικά να υλοποιήσουν αυτό το ιδανικό της ελεύθερης οικονομίας της αγοράς και να απαλείψουν όλα αυτά τα «δυσλειτουργικά» στοιχεία της «κοινωνικής» τους πολιτικής, που εμποδίζουν διαστροφικά την υλοποίηση αυτού του ύψιστου ιδανικού…
Έτσι τελικά φαίνεται παραδόξως ότι η οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης περνά μέσα από την αποπολιτικοποίηση των κρατών-μελών της. Εδώ επικεντρώνεται η «εστιακή» παραδοξία της οικονομικής ολοκλήρωσης.
Ο κώδικας της πολιτικής επικοινωνίας είναι η πολιτική δύναμη ως λήψη δεσμευτικών για όλους αποφάσεων μια δεύτερη κωδικοποίηση υψώνει το ΚΟΙΝΟΝ ΑΓΑΘΟΝ ως τελεολογικόν μέσον της πολιτικής επικοινωνίας· μια τρίτη κωδικοποίηση που προσδιορίζει τη σημερινή συζήτηση για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, ορίζεται από τη διάκριση του διευρυμένου ή του συρρικνωμένου κράτους.
Όταν τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλούνται να υλοποιήσουν το «υψηλό ιδανικό» της ελεύθερης αγοράς της Κοινότητας, την οικονομική και νομισματική ολοκλήρωση, τότε αυτά ξεκινούν από συγκεκριμένες, ιστορικά προσδιορισμένες προϋποθέσεις των ιδίων «εθνικών» οικονομιών.
Αυτές δεν «κατασκευάστηκαν» στο τεχνοκρατικό μυαλό κάποιων τεχνοκρατών, αλλά αναπτύχθηκαν στην ιστορική εξέλιξη· ούτε και τα κράτη και η πολιτική τους λειτούργησαν ως «θεματοφύλακες» ενός «υψηλού ιδανικού» της ελεύθερης ανταγωνιστικής οικονομίας, αλλά ως φορείς μιας συγκεκριμένης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.
… Μπροστά στην πολυπλοκότητα αυτή της οικονομικής κατάστασης, την οποία καμιά μέχρι τώρα μετακεϋνσιανική ολοκληρωμένη οικονομική θεωρία δεν μπόρεσε να «απεικονίσει», ηχεί το υψηλό ιδανικό της «ελεύθερης» οικονομίας της αγοράς ως υψίστη «κατηγορική προσταγή» του πολιτικο-οικονομικού Πράττειν ως ένας «αρμονιστικός» Μύθος.
Και όμως, αυτός ο Μύθος προσδιορίζει την οικονομική ολοκλήρωση της Ευρώπης. Τα κράτη καλούνται να πραγματοποιήσουν αυτό το Μύθο, και ν' αποδείξουν στην πράξη ότι ο Μύθος αυτός πράγματι λειτουργεί.
Η ελεύθερη οικονομία βασίζεται έτσι πάνω στην εξής παραδοξία: Τα κράτη-μέλη καλούνται να δεσμευτούν να «υλοποιήσουν» ένα ιδανικό, το οποίο οι ίδιοι προηγουμένως έχουν κατασκευάσει.
Ο φετιχισμός του εμπορεύματος, όπου ο παραγωγός του εμπορεύματος το λατρεύει ως πράγμα καθαυτό, λαβαίνει τώρα άλλες πελώριες διαστάσεις, στην περίπτωση του φετιχισμού της ελεύθερης οικονομίας· το ανθρώπινο κατασκεύασμα - η ελεύθερη αγορά- φετιχοποιείται σε ιερό «πράγμα καθαυτό», στο οποίο όλοι μας θα πρέπει να υποταχτούμε λατρευτικά, γιατί το «φετίχ» αυτό υποστασιοποιείται και ανεξαρτητοποιείται από τις ανθρώπινες διαμεσολαβήσεις του, και «εξυψώνεται σε ύψιστη δεσμευτική αρχή της οικονονομικής Ratio.»
« Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ. Παραδοξίες της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης»
Δημ. Μαρκής, εκδ. Κριτκή, Αθήνα 2000
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου