ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

         Απολυμένους διαφόρων κλάδων, εργαζόμενους που διαμαρτύρονται, αγωνιστές που αντιστέκονται επιδιώκει η εξουσία να τους συρρικνώσει σε ένα ελάχιστο εμπόδιο στην πορεία μιας ακατάσχετης διαδικασίας εξαθλίωσης. Οι κυβερνώντες ξεκινώντας από την πλαστή  αφετηρία της αναμόρφωσης του δημόσιου τομέα αναπλάθουν με θράσος  ολόκληρη την πολιτική πορεία τους της τελευταίας μάλιστα τριετίας σαν μια φυσιολογική και απαραίτητη εξελικτική διαδικασία με στόχο την βελτίωση της κρατικής μηχανής. Η παραποίηση είναι φυσικό να απλώνεται σε όλα τα επιμέρους θέματα. Όταν το κριτήριο είναι πλαστό, καταλήγουν να είναι εξίσου πλαστά  και τα συμπεράσματα,  ιδιαίτερα μάλιστα όταν  αυτά συνοδεύονται  και από συναισθηματικό τόνο.

          Οι κυβερνώντες αναλαμβάνουν ν’ αναμορφώσουν τη σκέψη μας μέσα από τη σύγχυση εννοιών- κινητικότητα, διαθεσιμότητα, απόλυση, αξιολόγηση κλπ.-  εγκλωβίζοντας την κριτική  και την αμφισβήτηση για τις  πράξεις  τους στη λογική της εξουσίας τους  καθιστώντας τες συνενόχους  της. Η επιχειρηματολογία των κυβερνώντων κονιορτοποιεί τον ταξικό  χαρακτήρα των αποφάσεων τους απαιτώντας κάθε κριτική γι’ αυτές να περιορίζεται  σε προτάσεις βελτιωτικές των δικών τους, χωρίς όμως ν’  αμφισβητούν τη λογική τους. Έτσι οι απολύσεις, η διαθεσιμότητα (ερμηνεύοντας κατά το δοκούν)  είναι δεδομένες, αλλά υπάρχει κριτήριο γι’  αυτό η πρόσληψη μέσω «σκληρού ΑΣΕΠ». Επιπλέον  ο Κ. Μητσοτάκης ανερυθριάστως  επιδεικνύει κυνισμό καμαρώνοντας   για το θάρρος που θα πρέπει να δείξουν και στη Ν. Δημοκρατία για να ξηλώσουν το κομματικό κράτος που και οι ίδιοι, κατά δήλωσή του, συμμετείχαν σ’ αυτό. Συγχρόνως  δεν ξεχνά κι αυτός,  όπως και οι ομόλογοί  του, να προσπαθεί να εκτονώσει την  αγανάκτηση με τη σκόπιμα καλλιεργούμενη   και καθοδηγούμενη  επιθετικότητα εναντίον κάποιου περιστατικού ή προσώπων πρόσφορων για αποδιοπομπαίοι τράγοι. Πότε είναι αυτοί που μπήκαν εκτός ΑΣΕΠ, πότε είναι αυτοί με πλαστά πιστοποιητικά, πότε οι επίορκοι κλπ.

             Επαναλαμβάνονται κι επαναλαμβανόμαστε,  Όλα αυτά για μας  δεν θα είχαν καμιά σημασία αν δεν εύρισκαν ευμενείς ακροατές σε μεγάλη κατηγορία του πληθυσμού, άνεργους και απολυμένους, που εφαρμόζουν στη ζωή τους χωρίς δεύτερη σκέψη την αντίληψη «να ψοφήσει και η κατσίκα του γείτονα». Κι έτσι λόγω αδυναμίας να διακρίνουμε τον πραγματικό μας εχθρό οι αντιδράσεις μας, πριν ακόμα αρχίσουν, εκφυλίζονται σε συγκεκριμένα, αποσπασματικά αιτήματα, στη δημιουργία κάποιων ομάδων πίεσης προς το κράτος, που στην πράξη ουσιαστικά διακηρύττουν το «ο καθένας και το πρόβλημά του», εμποδίζοντας τη ριζοσπαστικοποίηση της συνείδησης επιμερίζοντάς τη και διασπώντας τους εργαζόμενους.  Οι διαμαρτυρίες με μερικά αιτήματα συνεχίζουν να λειτουργούν σαν ένα μέσο αφομοίωσης μας,  διευκολύνοντας να ενσωματώσουμε μέσα μας μια συγκεκριμένη ιδεολογική κατηγορία  του συστήματος.

          Στην ολομέτωπη όμως επίθεση του καπιταλισμού μόνο αν βάλουμε στόχο την  ανατροπή  του και αναγνωρίζουμε το ίδιο ως αιτία της εξαθλίωσής μας οι διαμαρτυρίες μας και οι αντιδράσεις μας δεν θα καταλήγουν να χρησιμοποιούνται για να τροφοδοτούν επιχειρήματα για λύσεις των εσωτερικών προβλημάτων του συστήματος,  κρύβοντας την αιτία απ’ όπου εκπορεύεται η εκμηδένιση της ζωής μας.

          Το παρελθόν της τελευταίας εικοσαετίας, και όχι μόνο, μας κληροδότησε τις στάσεις με τις οποίες  αντιλαμβανόμαστε το παρόν.  Ο ανταγωνισμός των κομμάτων  για την κατάληψη της πολιτικής ηγεσίας όπου οι παρατάξεις  συναγωνίζονταν η μια την άλλη σε κυνικότητα  άμβλυνε προοδευτικά τις συνειδήσεις μας  και ευτέλισε τα καθιερωμένα ιδανικά, ασκώντας μια καταλυτική  επίδραση    στον τρόπο σκέψης μας και τροφοδοτώντας το φαντασιακό μας που έφτασε να αποτελεί μέρος της πραγματικότητας.  Το θέαμα, στην ενημέρωση και στην ψυχαγωγία, ενίσχυσε το φαντασιακό μας  ως μέρος της πραγματικότητας, ταυτίζοντάς το πολλές φορές μαζί της. Όμως συμβολικές κινήσεις, αναπαραστάσεις αγωνιστικών κινητοποιήσεων δεν φοβίζουν το κυρίαρχο σύστημα, που ακόμα κι όταν αντιμετωπίζει δυσχέρειες κάνει τη δυσκολία του πλεονέκτημα μετατρέποντας την ελευθερία και τα δικαιώματα των υποτελών σε άκαρπη αδυναμία.

         Ανακοινώνονται χιλιάδες απολύσεις  και η κρατική εξουσία απτόητη συνεχίζει να απαγγέλλει τον  μονόλογό της  αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις μας. Σε στιγμές μάλιστα θριάμβου της δημοκρατικής της ευαισθησίας  η ίδια η εξουσία προσπαθεί  να  μας πείσει ότι συμμετέχουμε σε κάποιο φανταστικό διάλογο μαζί της, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα αρνηθεί  και την προσφυγή στα ΜΑΤ όταν τη κρίνει αναγκαία. Ολοι οι τρόποι και τα μέσα είναι καλά  για να μας δένει κάθε φορά χειροπόδαρα.

       Κι ο δικός μας τρόπος  για να της αντισταθούμε είναι να επιδιώξουμε τη γενίκευση της διαμαρτυρίας, ακόμα και τη γενίκευση της σύγκρουσης, να πάψουμε να μπλεκόμαστε στα δίκτυα του ιστού της αποσπασματικότητας, του μερικού γεγονότος, να συνειδητοποιήσουμε τα ταξικά μας συμφέροντα και να επιδιώξουμε την ταξική μας ενότητα. Είμαστε οι περισσότεροι και η αριθμητική μας δύναμη μπορεί να συντελέσει στην επιτυχία του αγώνα μας, μόνο όμως αν «μας ενώνει η οργάνωση και μας καθοδηγεί η γνώση». Μοναχικοί καβαλάρηδες που απεχθάνονται την οργάνωση και επιδιώκουν την χειραφέτησή τους μέσα από αυθόρμητες ή συμβολικές εκδηλώσεις τελικά εξαφανίζονται μέσα στις πιο ύπουλες μορφές ενσωμάτωσης τους στο καπιταλιστικό σύστημα.

ΑΠΕΡΓΙΑ ΠΕΙΝΑΣ

       Περίπου μια βδομάδα πριν οι κυβερνώντες κλείσουν την ΕΡΤ ο Κ.  Σακκάς είχε αρχίσει την απεργία πείνας. Κάποια συνθήματα στους τοίχους ενημέρωναν για την απόφασή του καθώς χιλιάδες κόσμου διαδήλωναν για την ΕΡΤ.

              Ένα μήνα σχεδόν μετά η ΕΡΤ παραμένει κλειστή, με νομικά τεχνάσματα απολύονται χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι και η  απεργία του Σακκά  συνεχίζεται περισσότερο από ένα μήνα, ενώ  οι κινητοποιήσεις για  συμπαράσταση συνεχίζονται. Όσοι συμπαραστέκονται και  διαμαρτύρονται τονίζουν την καταστρατήγηση νόμων από μέρους των κυβερνώντων. Στην περίπτωση του Κ. Σακκά, δικηγορικοί σύλλογοι όπως της Θεσσαλονίκης καταδικάζουν την παραβίαση των ανώτατων ορίων προσωρινής κράτησης από τις αρμόδιες δικαστικές αρχές, κάνοντας αναφορά στο άρθρο 6 παρ. 4 του Συντάγματος, σε συνδυασμό με τους περιορισμούς και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο άρθρο 288 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας καταγγέλλοντας για ευθεία παραβίαση της θεμελιώδους αρχής του τεκμηρίου αθωότητας. Κι όμως η πολιτική εξουσία δεν παραλείπει να καμαρώνει για το κράτος δικαίου το νομικό πολιτισμό της και άλλα ηχηρά.

     Την τελευταία  εικοσαετία το μοντέλο δημοκρατίας που προβαλλόταν ήταν το αποπολιτικοποιημένο συναινετικό  που οριζόταν από τη μια πλευρά από την ελεύθερη αγορά και από την άλλη από τα ανθρώπινα δικαιώματα που έδιναν στη δημοκρατία μας  την ηθική βάση για να υποστηριχτεί ότι η κυρίαρχη πολιτική εκπροσωπεί το γενικό συμφέρον. Οι κοινωνικές συγκρούσεις εξοβελίζονται από το κάδρο της πολιτικής  και η ρύθμισή τους ανατίθεται στο νομικό σύστημα. Οι πολιτικές συγκρούσεις γίνονται υπόθεση των δικαστηρίων, δεν διευθετούνται με πολιτικές λύσεις. Η υποκατάσταση του πολιτικού από το νομικό τομέα παγιώνει την πεποίθηση της αμετάβλητης κοινωνικής τάξης, όπου οι όποιες διαφοροποιήσεις ή και συγκρούσεις πρέπει να εξομαλύνονται σύμφωνα με τους κανόνες δικαίου που εφαρμόζουν τα δικαστήρια, σαν αμερόληπτοι κριτές στην επίλυση των κοινωνικών συγκρούσεων. Κι όταν αναπτύσσονται απειλητικές δυνάμεις στους κόλπους του κράτους  ως ξένα σώματα, που επιδιώκουν αντί να το τροποποιήσουν να καταστρέψουν την καθεστηκυία τάξη και να την υποκαταστήσουν με μια νέα τάξη, τότε το λειτούργημα της δικαιοσύνης πρέπει να τους εξουδετερώσει με τα μέσα που διαθέτει.

        Πριν περίπου δέκα χρόνια με τους  αντιτρομοκρατικούς  νόμους, και του 2001 και του 2004, ενισχύθηκε το νομικό οπλοστάσιο για να μην  αναγνωρίζει το κυρίαρχο σύστημα πολιτικούς εχθρούς ή αντιπάλους παρά συμμορίες και παραβάτες του δικαίου. Κι έτσι αποδεικνύεται στην πράξη ότι διάκριση εξουσιών δεν υπάρχει, παρά ένα ιδεολογικοπολιτικό τέχνασμα της κυρίαρχης  τάξης, για να κρύψει την ταξική ουσία της εξουσίας της. Κι αυτό ιδιαίτερα αποδεικνύεται σε στιγμές κρίσης, όπου υπάρχει ο φόβος για αμφισβήτηση της εξουσίας της, όταν παραβιάζονται, με διάφορα τεχνάσματα που εξυπηρετούν την πολιτική σκοπιμότητα της συγκυρίας, από τους ίδιους τους κυβερνώντες  οι νόμοι της. Η ίδια η κρατική εξουσία  βλέπει τότε να της αντιπαρατίθενται οι κανόνες που εξέδιδε την εποχή της ισχύος της και της αδιαφιλονίκητης αποδοχής της. Η δικαιοσύνη βέβαια ποτέ δεν αλλάζει τη λειτουργία της, είναι ουσιαστικά  στην υπηρεσία των επικυρίαρχων τάξεων, κι έργο της  είναι  να επιλύει τις αντιφάσεις προς όφελος τους,  ακόμα και με τις παραβιάσεις του νόμου. Πίσω από το προσωπείο  μιας απολιτικής δικαιοσύνης κρύβεται η λογική της κυρίαρχης ιδεολογίας.

          Στις περιπτώσεις που  στη δημοκρατία μας ενώ  αναγνωρίζεται από την κοινωνία ένας αριθμός  δημοκρατικών  ελευθεριών  η ίδια η εξουσία  τις παραβιάζει,  όταν διώκει, καταστρατηγώντας κανόνες, αυτούς που πολεμούν εναντίον της,  θεωρείται από πολλούς ότι είναι λογικό  να ανακληθεί αυτή η  εξουσία  στην τάξη υπενθυμίζοντάς την τις αρχές της. Και τότε ξεκινά  ένας αγώνας αρχών. Αυτή τη στιγμή ένας νέος είναι προφυλακιστέος παράνομα για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση  και πέρα από τους συντρόφους του όλοι οι υπόλοιποι που υποστηρίζουν την αποφυλάκισή του αυτόν τον αγώνα αρχών επικαλούνται.  Μόνο που και οι πιο φανατικοί δημοκράτες που υπερασπίζονται  τα δημοκρατικά δικαιώματα πάντα υπάρχει κίνδυνος να  βολευτούν  μια χαρά με μερικές διαστρεβλώσεις αρχών όταν διακυβεύονται τα δικά τους αγαθά. Δεν  επαφίεται στη μεγαθυμία της εξουσίας ή στην προσωπική εντιμότητα και αξιοπρέπεια των δικαστών η εφαρμογή των νόμων. Οι κάθε φορά  νέες  νομικές ρυθμίσεις δεν αποτελούν τίποτε άλλο παρά νέες οριοθετήσεις των δικαιωμάτων των υποτελών τάξεων που καθορίζονται από τους πολιτικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς.

           Δεν υπάρχει αθώος στον πολιτικό αγώνα και η πολιτική βίας χαρακτηρίζει τις εκμεταλλευτικές κοινωνίες.  Οι διαμαρτυρίες κατά της βίας που ασκεί τόσο το καπιταλιστικό καθεστώς σε όσους  επιβουλεύονται την ύπαρξή του όσο και οι καταπιεζόμενες κοινωνικές τάξεις που ζητούν ριζική κοινωνική αλλαγή είναι υποκριτικές και μάταιες. Η υπεράσπιση της δημόσιας τάξης ή η επίθεση εναντίον της προϋποθέτει πάντα άσκηση βίας, μεγαλύτερης ή μικρότερης. ¨Οσο όμως η σύγκρουση θα περιορίζεται σε ατομικό επίπεδο η κυρίαρχη εξουσία μπορεί να τη διαχειρίζεται με νομικά τεχνάσματα αποπολιτικοποιώντας τις δράσεις των προσώπων κι ακόμα ευτελίζοντας τες. Γιατί η σύγκρουση είναι ταξική και μόνο αν είναι μαζική η αντίσταση των υποτελών τάξεων μπορεί να αλλάξει τους συσχετισμούς δυνάμεων προς όφελός τους.

       Κι αν η εξουσία συμπεριφέρεται με τέτοια αναλγησία παρανομώντας μάλιστα στην περίπτωση του Κ. Σακκά  το κάνει για τα μηνύματα που θέλει να περάσει. Βέβαια και μόνο ότι η εξουσία για την αυτονόητη εφαρμογή του νόμου σε μια επίδειξη ισχύος αφήνει μοναδικό μέσο αντίστασης το ίδιο το σώμα το κάνει γιατί   θέλει να κάμψει φρόνημα, να εξουδετερώσει δυνάμεις, να ακυρώσει προτάσεις ζωής  - υπενθύμιση στους δούλους της αρχαίας ελλάδας που ευθύνονται για  όλα με το κορμί τους. Μόνο που τώρα το κυρίαρχο σύστημα έχει μάθει, δεν βασανίζει άμεσα  το κορμί το ίδιο όπως πριν μερικές δεκαετίες παρά μόνο εμμέσως. Κι αν από τους υπόλοιπους υποτελείς θα πρέπει να απαιτηθεί η πιστή εφαρμογή του νόμου και όχι κατά το δοκούν είναι για να συνειδητοποιήσει η εξουσία τη δύναμη και αποφασιστικότητα αυτών που αντιστέκονται και να καταλάβει ότι η σύγκρουση δεν θα είναι σίγουρο πως οδηγεί σε βέβαιη νίκη της.

ΣΑΝ ΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ…

             «Θα ήμασταν σαν την Αίγυπτο, εάν χρεοκοπούσαμε και βγαίναμε από το ευρώ, όπως υποστήριζαν κάποιοι» τόνισε ο υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας μετά το πέρας των διαπραγματεύσεων με την τρόικα αργά το βράδυ της Τετάρτης. Πιθανόν  η αναφορά του υπουργού στην Αίγυπτο να έγινε απλώς για να προστεθεί στη σωρεία των εκφοβιστικών διλημμάτων με τα οποία προσπαθούν να αιτιολογήσουν τις  επιλογές τους οι πολιτικοί και ένα απτό, συγκεκριμένο παράδειγμα, ανεξάρτητα από την ομοιότητα των καταστάσεων. Σίγουρα όμως ο Γ. Στουρνάρας με τη χρησιμοποίηση του παραδείγματος της Αιγύπτου  φτάνει, έστω  και έμμεσα,  στα άκρα τα όρια της κινδυνολογίας. Συγχρόνως  αποκαλύπτει ότι ακόμα κι  αν διατηρεί  ένα βάθος κωμικής απλοϊκότητας, μια απλοϊκότητα μάλιστα που του επιτρέπει να  επαίρεται   για τα συγχαρητήρια εκ Βρυξελλών  και άνετα να  αντιφάσκει και με τον ίδιο τον εαυτό του, έχει το ταλέντο να παίζει το ρόλο του τεχνοκράτη οικονομολόγου που δίνει κύρος στις πολιτικές του  επιλογές. Γι’ αυτό και δεν  μπορεί κανείς να μην αναρωτηθεί μήπως και η αναφορά του στην Αίγυπτο  δεν κρύβει και κάποια απειλή.

              Εδώ και δυο χρόνια η πλατεία Ταχρίρ και στη χώρα μας έγινε σύμβολο εξέγερσης ενός λαού που έριξε ένα καθεστώς ταυτισμένο με ένα ηγέτη που κατέληξε να δικαστεί. Μόνο που τα πράγματα δεν είναι ποτέ τόσο απλά όσο από μακριά και μέσα στην άγνοιά μας  νομίζουμε. Αυτή τη φορά στην πλατεία Ταχρίρ   το πλήθος επιδοκίμαζε την επέμβαση του  στρατού που κατέλυσε μια νομιμότητα η οποία  με τις ευλογίες του πριν ένα χρόνο εγκαθιδρύθηκε. Δεν είναι πια ένας λαός, όπως ίσως πιστεύαμε,  που έβαζαν όλοι μαζί την πίστη τους, την ελπίδα τους, την αγωνιστικότητά τους για να διώξουν τον Μουμπάρακ. Τώρα αρχίζουν κι αναδεικνύονται  τα διαφορετικά συμφέροντα κι επιδιώξεις διαφορετικών κοινωνικών ομάδων και τάξεων με τη διακριτική χορηγία και των κυρίαρχων του κόσμου που δεν εγγυώνται άμεσο και αίσιο αποτέλεσμα για όλους. ¨Οσο οι νεκροί αυξάνονται και  η αβεβαιότητα ενισχύεται, η πλατεία Ταχρίρ σε μια κοινωνία όπως η δική μας φοβισμένη, που συνήθισε  να δέχεται  τα πράγματα σα μια κατάσταση  φαινομένων που ρυθμίζονται από νόμους κι αρνείται κάθε ριζική κοινωνική αμφισβήτηση, θα συνεχίσει να παραμένει σύμβολο εξέγερσης;

              Στα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση οι λαϊκές μάζες σε μεγάλο βαθμό σκεπτόμαστε σαν τους κεφαλαιοκράτες, όχι μόνο εξαιτίας της ανόδου του βιοτικού μας επιπέδου αλλά και γιατί πειστήκαμε μέσω ποικίλων μηχανισμών και διεργασιών. Κι έτσι εξασφαλίστηκε η κοινωνική ειρήνη, που ακόμη και στις συνθήκες εξαθλίωσης την τελευταία τριετία συνεχίζεται. Όταν λοιπόν σε κάποιες στιγμές απελπισίας  ευχόμαστε να υπάρξει κάποια εξέγερση την ονειρευόμαστε περισσότερο σαν ένα χάπενινγκ με ευτυχή κατάληξη.  Όσο λοιπόν καμιά εξέγερση δεν μοιάζει μ’  αυτό που ονειρευόμαστε τόσο πιο απόμακρη γίνεται. Γι’ αυτό και ο Γ. Στουρνάρας αναφέρει  τώρα την κατάσταση στην  Αίγυπτο,  όπου όχι μόνο η αβεβαιότητα και η επικινδυνότητα της κατάστασης χρησιμοποιείται, αναλογικά, σαν φόβητρο, αλλά και το στρατιωτικό πραξικόπημα  που ανασύρει μνήμες όχι και πολύ παλιές.

            Τελικά το κακό  με την υλοποίηση των προγραμμάτων που επιβάλλει η τρόϊκα δεν είναι μόνο η οικονομική εξαθλίωσή μας αλλά και η εξασθένιση των αντιστάσεών μας με τον εκφοβισμό  και την   ακύρωση ακόμα και της προσπάθειας  για εφαρμογή της απλής λογικής στην αξιολόγηση των πολιτικών πράξεων.   Δεν επιτρέπει απλώς  αποφάσεις αντιφατικές  να γίνονται δεκτές ή να μεταμφιέζεται το κακό σε καλό, αλλά απορρίπτει και θέτει εκτός  κάθε συζήτηση για κριτική των πολιτικών αποφάσεων διαστρέφοντας γεγονότα και ιδέες,  εξουδετερώνοντας έτσι τη διευρυνόμενη απόσταση  μεταξύ των  δήθεν ορθών πολιτικών αποφάσεων και των αποτρόπαιων αποτελεσμάτων τους στη ζωή των ανθρώπων. Τα πάντα χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση της κοινωνικής δυσαρέσκειας που διογκώνεται από τα αποτελέσματα της σειράς  μνημονίων που εφαρμόζονται. Όλη η προσπάθεια είναι αυτή η δυσαρέσκεια ή να εξουδετερωθεί με το φόβο   ή να διοχετευθεί στην κατεύθυνση της ατομικής δυσφορίας. Η ευθύνη για την εξαθλίωσή μας να είναι και πάλι ατομική, η μη ικανοποίηση των στοιχειωδών αναγκών μας να πιστέψουμε ότι δεν  οφείλεται στον τρόπο ζωής που μας επιβάλλει το καπιταλιστικό σύστημα αλλά στις δικές μας προσωπικές επιδόσεις  και συμπεριφορές.  Κι έτσι ενώ τα προβλήματα του καθενός μας είναι όμοια να μη συγκροτήσουμε  μια ολότητα που να είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των μερών της. Απόβλητοι από τους κοινωνικούς  και οικονομικούς σχηματισμούς και περιττοί για την καπιταλιστικό σύστημα λυγίζουμε από το φόβο μας και προσπαθούμε να διατηρήσουμε ψήγματα αυτοσεβασμού επικαλούμενοι το μάταιο των αγώνων. Μήπως κι εκεί που  μάζες ξεχύθηκαν στις πλατείες στο τέλος  δεν τις περίμενε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα    και η απειλή μιας αιματοχυσίας;

        Τα πρόσωπά μας τα βαραίνει μια κούραση, γιομάτη από αγανάκτηση. Τρία χρόνια τώρα απογοητεύσεις, πίκρες, αγωνίες  σε ποιον να τα χρεώσουμε;

       Κι όμως ο οφειλέτης δεν κρύβεται, εμείς αρνούμαστε να τον αναγνωρίσουμε …

ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΡΑΜΑ

       Εχουμε βιώσει πολύ καλά ότι ο καπιταλισμός έχει τη δυνατότητα να ενσωματώνει, στην πράξη, τη διαφοροποιημένη διάθεση  στη σκέψη. Κάτω από το πρόσχημα του ρεαλισμού για κάποιους ή τη σκοπιμότητα του διαχωρισμού στρατηγικής-τακτικής για άλλους, το  όραμα για μετασχηματισμό της κοινωνίας απομακρύνεται τόσο από τη συνείδηση, ώστε να καταγράφεται σιγά σιγά ως κάτι το αδύνατο, το απρόσφορο. ¨Όμως η τέτοια διαχείριση του παρόντος όχι μόνο δεν διαμορφώνει ριζοσπαστικές συνειδήσεις, αλλά είναι πια αυτή η ίδια που υπονομεύει το μέλλον, απειλώντας την ίδια την ύπαρξή μας.  Αναγκαστικά λοιπόν καταλήγουμε να μην πιστεύουμε, δεν μας αφήνουν να πιστέψουμε, σ’ ένα καλύτερο μέλλον, γιατί  το μέλλον αυτό  θεωρούμε ότι μπορεί και να μην υπάρξει ποτέ.  Και τελικά παραιτούμαστε ακόμα και από την προσπάθεια  να δημιουργούμε τους καιρούς που ζούμε και να επενδύομε στο σήμερα έστω και κάποια από τα υπολείμματα της ελπίδας μας.  Για δεκαετίες  είχαμε αποδεχτεί πολλά από τα νέα πρόσωπα του καπιταλισμού κι αμφισβητούσαμε ως αναχρονιστικές όλες τις μορφές άρνησής του.  Προβλήματα περιβάλοντος γενικώς ή και ειρήνης, ακόμα γενικότερα, πέρασαν  στην πρώτη γραμμή ενδιαφέροντος καθιστώντας δευτερεύουσα την άλλοτε κυρίαρχη αντίθεση  κεφαλαίου –εργασίας. Η μεγαλύτερη προσπάθεια ξοδεύονταν στο να αναδειχθούν  οι νέες  δήθεν όψεις  των συγκρούσεων στα πεδία της οικονομικής ανάπτυξης, της διαίρεσης της εργασίας και κατανάλωσης, της διαχείρισης ελεύθερου χρόνου  και εμπορευματοποίησής του κλπ. και σε μεγάλο βαθμό αντιτεθήκαμε στη μαρξιστική σκέψη αναζητώντας νέα πεδία της ανθρώπινης απελευθέρωσης μακριά από  δογματισμούς. Εμπιστευτήκαμε τους καπιταλιστικούς μηχανισμούς και καταλήξαμε όχι μόνο να διαστρεβλωθεί η συνείδησή μας αλλά ν’ απειλείται η  όποια ελευθερία μας και η ίδια η ζωή μας

    Και όμως το όραμα υπάρχει και ο Μαρξ δεν ξεπεράστηκε. Οι συνθήκες των τελευταίων χρόνων κάνουν επιτακτική την ανάγκη προσφυγής σ΄αυτόν σε αναζήτηση γνώσης και μεθόδου εξερεύνησης της πραγματικότητας για να την αλλάξουμε… Κι ίσως τότε ο κομμουνισμός αποδειχτεί ότι δεν είναι καθόλου ουτοπία.

          «Και τελικά ο καταμερισμός της εργασίας μας προσφέρει το πρώτο παράδειγμα για το ότι, όσο παραμένει ο άνθρωπος  σε φυσική κοινωνία, δηλαδή όσο υπάρχει σχίσμα ανάμεσα στο ιδιωτικό και το κοινό συμφέρον, όσο λοιπόν  η δραστηριότητα δεν καταμερίζεται εθελοντικά αλλά φυσικά,  η πράξη  του ανθρώπου γίνεται μια ξένη δύναμη που του αντιπαρατίθεται, που τον υποδουλώνει, αντί να ελέγχεται απ’ αυτόν. Γιατί από τη στιγμή που εμφανίζεται ο καταμερισμός της εργασίας, κάθε άνθρωπος έχει μιαν ιδιαίτερη, αποκλειστική σφαίρα  δραστηριότητας, που του επιβάλλεται αναγκαστικά και που δε μπορεί να  της ξεφύγει. Είναι κυνηγός, ψαράς, βοσκός, ή κριτικός και πρέπει να παραμείνει τέτιος, αν δε θέλει να χάσει τα μέσα της ύπαρξής του, ενώ στην κομμουνιστική  κοινωνία, όπου κανένας δεν έχει αποκλειστική σφαίρα δραστηριότητας, αλλά καθένας μπορεί να τελειοποιηθεί σε οποιοδήποτε κλάδο  θέλει,  η κοινωνία ρυθμίζει τη γενικη παραγωγή κι έτσι κάνει δυνατό για μένα  να κάνω ένα πράγμα σήμερα κι άλλο αύριο, να κυνηγώ το  πρωί, να ψαρεύω  το απόγευμα, να φροντίζω τα ζώα το βράδυ, να κάνω κριτική μετά το δείπνο, όπως ακριβώς  μου αρέσει, χωρίς ποτέ να γίνομαι κυνηγός, ψαράς, βοσκός  ή κριτικός. Αυτό ο καθορισμός της κοινωνικής δραστηριότητας, αυτή η  σταθεροποίηση αυτού που εμείς οι ίδιοι το κάνουμε μιαν αντικειμενική δύναμη πάνω από μας, που αναπτύσσεται και ξεφεύγει από τον έλεγχό μας, ματαιώνοντας τις προσδοκίες μας, και εκμηδενίζοντας τους υπολογισμούς μας, είναι μια από τις κύριες στιγμές στην ιστορική εξέλιξη μέχρι τώρα.

              Η κοινωνική δύναμη, δηλαδή η πολλαπλασιασμένη παραγωγική  δύναμη, που γεννιέται από τη συνεργασία διαφόρων ατόμων, όπως αυτή καθορίζεται από τον καταμερισμό της  εργασίας, παρουσιάζεται σ’ αυτά τα άτομα, μια που η συνεργασία τους δεν είναι εθελοντική αλλά έχει προκύψει φυσικά,  όχι σαν η δική τους ενωμένη δύναμη, αλλά σα μια ξένη δύναμη που υπάρχει έξω απ’ αυτά,  που αγνοούν την προέλευσή της και το σκοπό της, που επομένως δε μπορούν να την ελέγχουν, που αντίθετα περνάει από μιαν ιδιόμορφη σειρά φάσεων και σταδίων τόσο ανεξάρτητη από τη θέληση  και την πορεία των ανθρώπων, ώστε να διευθύνει  στην πραγματικότητα αυτή τη θέληση και την πορεία των ανθρώπων.

         Αυτή η «αλλοτρίωση»(για να χρησιμοποιήσουμε έναν όρο που θα είναι κατανοητός στους φιλοσόφους), μπορεί βέβαια να καταργηθεί  μονάχα αν είναι δεδομένες δυο πρακτικές προϋποθέσεις. Για να γίνει αυτή μια «αφόρητη» δύναμη, δηλαδή μια δύναμη που να επαναστατήσουν εναντίον της οι άνθρωποι, πρέπει αναγκαστικά να έχει  κάνει τη μεγάλη μάζα της ανθρωπότητας «χωρίς ιδιοκτησία», και να βρίσκεται η μεγάλη  αυτή μάζα σε αντίφαση με έναν κόσμο πλούτου και πολιτισμού, που υπάρχει πραγματικά. Και οι δυο αυτοί όροι προϋποθέτουν μια μεγάλη  αύξηση της παραγωγικής  δύναμης, έναν υψηλό βαθμό ανάπτυξής της.  Και, από  την άλλη μεριά, αυτή η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων (που η ίδια συνεπάγεται την πραγματική εμπειρική ύπαρξη των ανθρώπων στο επίπεδο της παγκόσμιας ιστορίας, και όχι σε τοπικό επίπεδο), είναι μια  απόλυτα  αναγκαία πραγματική προϋπόθεση, γιατί  χωρίς αύτήν  η στέρηση θα γινόταν  απλώς γενική, και  με τη φτώχεια θα ξανάρχιζε ο αγώνας για τα αναγκαία και θα αναπαράγονταν  αναγκαστικά όλες οι παλιές βρωμιές. Και είναι  επιπλέον   αναγκαία προϋπόθεση, επειδή μονάχα μ’ αυτή την καθολική  ανάπτυξη  των παραγωγικών δυνάμεων εγκαθιδρύεται μια παγκόσμια  επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους, που παράγει σ’ όλα  τα  έθνη ταυτόχρονα  το φαινόμενο της μάζας «χωρίς ιδιοκτησία» (παγκόσμιος συναγωνισμός), κάνει  κάθε έθνος να εξαρτιέται από τις  επαναστάσεις των άλλων, και τελικά έχει βάλει τα παγκόσμια-ιστορικά, με εμπειρικό τρόπο παγκόσμια, άτομα στη θέση  των τοπικών  ατόμων. Δίχως αυτό,1) ο κομμουνισμός δε θα μπορούσε να υπάρξει παρά μόνο σαν ένα τοπικό γεγονός, 2) οι ίδιες οι δυνάμεις επικοινωνίας δε θα μπορούσαν  να αναπτυχτούν σαν παγκόσμιες, επομένως  σαν αφόρητες δυνάμεις: θα παραμένανε τοπικές «περιστάσεις» περιτρυγυρισμένες από δεισιδαιμονία, και 3)κάθε επέκταση της επικοινωνίας θα καταργούσε τον τοπικό κομμουνισμό. Εμπειρικά, ο κομμουνισμός είναι δυνατός μονάχα  σαν πράξη των κυρίαρχων λαών μονομιάς και ταυτόχρονα, πράγμα που προϋποθέτει την παγκόσμια ανάπτυξη των παραγωγικών  δυνάμεων και την παγκόσμια  επικονωνία που συνδέεται με τον κομμουνισμό.     

             Ο κομμουνισμός δεν είναι για μας μια κατάσταση πραγμάτων που πρέπει να εγκαθιδρυθεί, ένα ιδεώδες  που σ’ αυτό θα πρέπει να προσαρμοστεί η πραγματικότητα. Ονομάζουμε κομμουνισμό την πραγματική κίνηση που καταργεί τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων. Οι όροι αυτής της κίνησης προκύπτουν από τις προϋποθέσεις που τώρα υπάρχουν. Επιπλέον, η μάζα των εργατών που είναι μόνον εργάτες—μαζική εργατική δύναμη  αποκομμένη από κεφάλαιο ή από κάθε είδος  ικανοποίησης έστω και περιορισμένης— προϋποθέτει την παγκόσμια αγορά, όπως επίσης την προϋποθέτει και η απώλεια, η όχι πρόσκαιρη, αυτής της εργασίας, σα σίγουρη πηγής  ζωής, απώλεια που προκύπτει από το συναγωνισμό. Το προλεταριάτο μπορεί έτσι να υπάρξει μονάχα παγκόσμια—ιστορικά, όπως κι ο κομμουνισμός, η δραστηριότητα του προλεταριάτου, μπορεί να έχει μονάχα μια «παγκόσμια – ιστορική» ύπαρξη. Πρόκειται για παγκόσμια – ιστορική ύπαρξη ατόμων, δηλαδή ύπαρξη ατόμων που συνδέεται άμεσα με την παγκόσμια ιστορία.» (Κ. Μαρξ, Φ. Ενγκελς: Η Γερμανική ιδεολογία, σελ. 80-82, εκδ. Gutenberg)

ΘΛΙΒΕΡΑ ΑΝΘΡΩΠΑΚΙΑ

             Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ε. Βενιζέλος ικανοποιημένος   από την αγωνιώδη του προσπάθεια να διατηρηθεί στο προσκήνιο της πολιτικής σκηνής  απονέμει το παράσημο του Μεγαλόσταυρου του Φοίνικα στον Captain Wei  σε μια τελετή που γι’  αυτόν  αποτελεί «μία πράξη αναγνώρισης προς τον Captain Wei, προς την COSCO, προς τον κινεζικό λαό, είναι μία πράξη τιμής οφειλόμενης εδώ και πάρα πολύ καιρό» και όχι μια έκφραση δουλοπρέπειας εφόσον ο ίδιος είναι πρωταγωνιστής.

         Ο υπουργός οικονομικών Ι. Στουρνάρας αρνείται να απαντήσει στη βουλή  για την πληρωμή του ομολόγου και αφού δηλώσει ότι δεν φοβάται τον Π. Καμμένο διευκρίνιζει αργότερα ότι θέλει στη βουλή να απαντά θεμελιωμένα προσθέτοντας ότι  «Η Ελληνική Δημοκρατία πληρώνει σύμφωνα με το νόμο. Δεν πρόκειται εμείς να χρεοκοπήσουμε το κράτος, η Ελληνική Δημοκρατία πληρώνει τα ομόλογα που λήγουν σύμφωνα με το νόμο»

           Ο πρωθυπουργός  Α. Σαμαράς  επαίρεται για την κατασκευή του ΤΑΠ χαρακτηρίζοντάς τη «την πιο σημαντική θετική οικονομική εξέλιξη που αφορά τη χώρα μας τα τελευταία δέκα χρόνια» και δηλώνοντας με αυτοπεποίθηση πως «προεξοφλεί ότι η Ελλάδα, η Ελλάδα που χτίζουμε σήμερα θα είναι πολύ καλύτερη, ισχυρότερη και πιο ανταγωνιστική από εκείνη που είχαμε πριν από την κρίση»

           Το Συμβούλιο Εφετών αποφασίζει παράταση της προσωρινής κράτησης του Κώστα Σακκά για ακόμα έξι μήνες, αφού έκλεισε τριάντα μήνες προφυλάκισης για την ίδια υπόθεση κατά παράβαση του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. ΄

         Στιγμιότυπα από έργα και ημέρες προσώπων που υπηρετούν το ισχύον πολιτικό σύστημα. Διαφορετικές προσωπικότητες που  σχεδόν ενεργούν πανομοιότυπα, οι διαφοροποιήσεις περιορίζονται στο ύφος του λόγου,  έκφραση προσώπου ή ένταση φωνής.  

    ¨Όχι δεν καταργείται  η προσωπικότητα του κάθε πολιτικού η δικαστικού. Ως μέλη όμως   συγκεκριμένων κοινωνικών  τάξεων και ομάδων διέπλασαν την προσωπικότητά τους με βάση την κοινωνική και παραγωγική δραστηριότητά τους – μη ξεχνάμε ότι η ουσία του ανθρώπου είναι το σύνολο των κοινωνικών σχέσεών. Στο συγκεκριμένο σύστημα οι επικρατούντες κοινωνικοί τύποι προσωπικότητας, οι αξιολογικοί τους προσανατολισμοί, οι σχέσεις  προσωπικότητας και κοινωνίας υποτάσσονται και εξυπηρετούν την ατομική ιδιοκτησία και τον ανταγωνιστικό καταμερισμό της εργασίας. Ο βαθμός ελευθερίας  της προσωπικότητας βρίσκεται σε συνάρτηση με το χαρακτήρα του κοινωνικού καθεστώτος.

       Δεν είμαστε λοιπόν  μόνο οι υποτελείς τάξεις  που χειραγωγημένες από τις κυρίαρχες, με εμφανιζόμενες αυτονομημένες τις κοινωνικές σχέσεις   νιώθουμε  τη διαφορά ανάμεσα  στη ζωή μας στο βαθμό που είναι προσωπική  και στη ζωή μας στο βαθμό που  εξαρτάται από κάποιο κλάδο   εργασίας και συνδέεται  με τις συνθήκες που επικρατούν σ’  αυτόν. Αυτή  η διαφορά υπάρχει  και μάλιστα μεγεθύνεται πολλαπλασιαστικά μέσα από τα ΜΜΕ και στους ενσυνειδήτως υπηρετούντες το σύστημα ως μέλη του.  Κι αν αποσυνδέσεις τον  Ε.  Βενιζέλο, το Γ. Στουρνάρα, τον Α. Σαμαρά, τον Κ. Κουβέλη κλπ. από τις κοινωνικές θέσεις  ή τίτλους που κατέχουν τι άλλο από θλιβερά ανθρωπάκια θα απομείνουν; Με τη δουλοπρέπεια, τις μωροφιλοδοξίες, τους εγωισμούς, τις ανασφάλειες, τις φοβίες κλπ.

         Έπλασαν κι αυτοί τον εσωτερικό τους κόσμο αφομοιώνοντας, εσωτερικεύοντας  μορφές κοινωνικής δραστηριότητας, πολιτισμικές αξίες και με  τη σειρά τους  εξωτερικεύουν τις  δικές τους ψυχικές διεργασίες. Οι ανάγκες τους, τα κίνητρα και οι αξιολογικοί προσανατολισμοί τους, που εξαρτώνται από το κοινωνικό σύστημα και τη θέση τους σ΄ αυτό,   ρυθμίζουν  και την κοινωνική συμπεριφορά τους.  Δέσμιοι λοιπόν των υφιστάμενων σχέσεων, από αδυναμία μάλλον παρά από έλλειψη βούλησης  δεν μπορούν να εκτιμήσουν κατά διαφορετικό τρόπο την υπάρχουσα πολιτικοοικονομική κατάσταση για να παρακινηθούν  σε διαφορετικές ενέργειες. Και γι’  αυτό συνεχίζει το  πολιτικό σύστημα να μας γελά κατάμουτρα. Οι υπηρέτες του  παίζουν στην πλάτη μας το παιχνίδι της ματαιοδοξίας και κερδοσκοπίας.  Διατηρούν ακόμα την ταξική τους αλαζονεία βρωμισμένη, τσαλακωμένη, φθαρμένη μεν ανά την υφήλιο αλλά   σε μας τολμούν να την επιδείξουν με περισσό θράσος. Κι εμείς ακόμα δεν έχουμε παρακουραστεί από τη μικροπρέπειά τους.  Κι αυτοί τι ανάγκη μας έχουν; Είμαστε τόσοι πολλοί, ατέλειωτη στρατιά,  που παραμονεύουμε το κόκκαλο που μας πετάνε, συνεχίζοντας   ακόμα  να  πιστεύουμε ότι τους έχουμε ανάγκη.

      Αδιαφορούν αν  ο πολιτικός τους λόγος χάνει το περιεχόμενό του βουλιάζοντας σ’  αυτό το άμορφο ιδεολογικό ρευστό που καλύπτει την κοινωνική πραγματικότητα, χάνοντας τη μνήμη ιστορική ή πρόσφατη. Η αδιαφορία τους για το νόημα των λόγων  δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται από την πλήρη σύγχυση των ιδεών. Εξάλλου το πραγματικό πολιτικό παιχνίδι παίζεται πίσω από το παραβάν της αστικής δημοκρατίας  και πίσω από τα αστραπόβροντα περί υπεράσπισης των δικαιωμάτων που όλοι ετούτοι επικαλούνται για να πείσουν και να πειστούν  για τις επιλογές τους.  Ο πολιτικός τους  λόγος απλώς χρησιμεύει  ως προπέτασμα για την συγκάλυψη συμφερόντων πιο άμεσων και ιδιωτικών. Οι πολιτικές πράξεις τους δεν αποβλέπουν  στους σκοπούς που διακηρύττονται γι’ αυτό και είναι μάταιο τα λόγια τους να μετριούνται με γνώμονα τις προβαλλόμενες επιδιώξεις. Στην τελική, γι’  αυτούς σημασία έχουν μόνο οι συναισθηματικοί συνειρμοί που διεγείρονται από τις κενές λέξεις και το θέαμα των κούφιων πράξεων. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η υποκατάσταση της  πολιτικής από την κυκλική  συναισθηματική φόρτιση – εκφόρτιση. Γι΄ αυτό πια είναι χωρίς νόημα  οποιαδήποτε συμφωνία ή ουσιαστική διαφωνία. Γιατί η αντίθεση  προϋποθέτει θέσεις που υποστηρίζονται με λογικά επιχειρήματα, τα οποία πια έχουν εξαντληθεί. Αυτό που απομένει είναι μόνο το αξίωμα περί της αιωνιότητας του καπιταλισμού κι επομένως της υπεράσπισής του που είναι υπεράνω πάσης λογικής.  

         Αυτοί υπηρετούντες την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων από θέση ισχύος αδυνατούν να την υπερβούν. Εμείς όμως, ενώ χάνουμε τη ζωή μας, τι ακριβώς υπηρετούμε;