ΟΜΠΡΕΛΕΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ

Κι όσο βαθαίνει και επεκτείνεται η οικονομική κρίση, και όχι μόνο στη χώρα μας,  τόσο περιορίζονται και οι αυταπάτες μας για  υπέρβαση των καπιταλιστικών κρίσεων, τόσο αυξάνονται οι απειλές για το εύρος των πολεμικών συρράξεων.

Μια πενταετία άγριας καπιταλιστικής επίθεσης κι ακόμα προσδοκούμε κι ελπίζουμε σε ευημερία δεικτών: κέρδη, παραγωγικότητα, κατά κεφαλήν εισόδημα κλπ. Ακόμα αποδεχόμαστε τις αναγκαίες  θυσίες για μια «ουδέτερη» ανάπτυξη: εξαθλίωση, ανεργία, υποαπασχόληση, έλλειψη στέγης κλπ.  Γιατί φταίνε και οι άνθρωποι που χάλασαν: νεποτισμός, εγκληματικότητα, διαφθορά, ρατσισμός, συναινούμε σε μεταρρυθμίσεις.  Και πάνω από όλα αδυνατούμε αυτό το στοιχειώδες, να διαχωριστούμε από τον κόσμο του δυτικού αστισμού, τις μεταρρυθμίσεις  του και τις δικαιολογίες γι’  αυτές, τις διαμαρτυρίες και τα αιτήματά του για να κατανοήσουμε ή τουλάχιστον να προβληματιστούμε για γεγονότα που σαν χιονοστιβάδα παρασέρνουν αντιλήψεις και ερμηνείες που κυριάρχησαν την τελευταία εικοσαετία. Ιδιαίτερα η όποια τοποθέτησή μας  σχετικά με τις διαμαρτυρίες και εξεγέρσεις αδυνατεί  αυτό το στοιχειώδες, δηλ. να διαχωριστεί επί της ουσίας από τις ευρείας κατανάλωσης εκδηλώσεις αλληλεγγύης προς τις ποικιλώνυμες  αυτοαποκαλούμενες επαναστάσεις ή εξεγέρσεις ανά τον κόσμο, και καταλήγει να είναι άσφαιρη παρά τις βαρύγδουπες καταγγελίες για την υποκρισία της δυτικής δημοκρατίας.

Τις τελευταίες μέρες η ειδησεογραφία μας πληροφορεί για την εξέγερση της ομπρέλας, τις  συγκρούσεις στο Χονγκ Κονγκ οι οποίες πληροφορούμαστε πως γίνονται ανάμεσα «σε διαδηλωτές υπέρ της δημοκρατίας και αγανακτισμένους κατοίκους, στους οποίους είχαν ανακατευτεί φιλοκινέζοι και άνθρωποι της κινεζικής μαφίας». Πριν από μερικούς μήνες οι διαμαρτυρίες  στο Κίεβο κατέληξαν στην ανάδειξη και νομιμοποίηση φασιστών με τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ανατολική Ουκρανία, πιο παλιά η πλατεία Ταχρίρ στο Κάϊρο έγινε το κέντρο διαμαρτυριών εναντίον του Μουμπάρακ και το καλοκαίρι κέντρο πανηγυρισμών για την ανάδειξη στην προεδρία του στρατηγού Σίσι.

 Και διαπιστώνει κανείς, με όλες τις επιφυλάξεις  εξαιτίας της  αδυναμίας για ολοκληρωμένη πληροφόρηση, ότι   όλες αυτές οι πολύχρωμες ή ανοιξιάτικες επαναστάσεις στηρίζονται σε σταθερά εξωτερικά τελετουργικά και σύμβολα που μοιάζουν επαναστατικά αστικών εξεγέρσεων της δύσης. Όλα γίνονται στο όνομα της υπεράσπισης των δημοκρατικών δικαιωμάτων. Διακηρύττεται ο αγώνας  για την επέκταση του δικαίου της αστικής δημοκρατίας  και αρθρώνεται ένας λόγος που μοιάζει προοδευτικός έχοντας ακροατήριο τη Δύση περισσότερο.

Σε μια εποχή που όλες οι προηγούμενες σταθερές μεταβάλλονται ραγδαία, τα παλιά κριτήρια δεν  αρκούν. Κι αν μιλάμε είτε για ιδιόμορφες κοινωνίες που προέκυψαν από την πτώση του κομμουνισμού είτε για πρώην αποικίες ή και αυταρχικά ή θεοκρατικά καθεστώτα, οι γνωστές κανονικότητες και αφαιρέσεις, ότι π.χ η δημοκρατία είναι γενικά σωστό αίτημα ή ότι η κινητοποίηση μαζών  είναι γενικά θετική, δεν βοηθούν και πολύ  να κατανοήσουμε τη σύνθετη πραγματικότητα, τις αληθινές διαχωριστικές γραμμές.  Μοιάζει ο πυρήνας όλων αυτών των απόψεων για την πολιτική και την οικονομία που κυριαρχεί να αφορά στην ουσιαστική άρνηση της προτεραιότητας της ταξικής πάλης, του καπιταλιστικού τρόπου οργάνωσης της παραγωγής.  Με την προβολή της διεκδίκησης ατομικών και δημοκρατικών  δικαιωμάτων γίνεται προσπάθεια  να καλυφθεί θεωρητικά-φιλοσοφικά, αυτό που είναι άμεση υλική επιδίωξη αυτών που στηρίζουν όλα αυτά τα κινήματα, άρα να κρυφτούν τα ταξικά συμφέροντά τους  πίσω από τα αιτήματα εκδημοκρατισμού.  Στην πράξη επιδιώκεται   η νομιμοποίηση, και όχι μόνο  ιδεολογική, και αποδοχή  κάθε πολιτικής που διευρύνει την εμπορευματική οικονομία και τις συνέπειες των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Εκ των υστέρων αποδεικνύεται ότι αυτά τα κινήματα από άποψη περιεχομένου  δεν έχουν και μεγάλη σχέση  με παλιότερες κινητοποιήσεις  λαϊκών μαζών παρ’ όλο που μπορεί να τις συγκινούν και να κινητοποιούνται. Η εξαθλίωση και καταπίεση σπρώχνει τον κόσμο στο χώρο τέτοιων γεγονότων. Μόνο που  η συνθηματολογία, οι πολιτικοί στόχοι, τα ζητήματα που θέτουν οι κινητοποιήσεις δεν αργούν να δείξουν ότι δεν έχουν ουσιαστικά διαφορετικό χαρακτήρα από την κυρίαρχη εξουσία. Και μετά παραμένει μεγάλο τμήμα των λαϊκών μαζών  εγκλωβισμένο στην προοπτική που δίνεται, προοπτική που δεν οδηγεί πουθενά τις υποτελείς τάξεις, αν όχι  στο αντίθετο από ό,τι αυτές  έχουν  ανάγκη.  Μια προοπτική που έχει τα στοιχεία ενός προγράμματος προώθησης της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης. Μοιάζει η κύρια  πολιτική κατεύθυνση αυτών των κινημάτων να παραμένει ξένη προς τα συμφέροντα του λαού που πήρε μέρος και  συνδέεται και πριμοδοτεί, άρα δεν εκμεταλλεύεται, μια πλευρά της ενδοκαπιταλιστικής διαμάχης που το περιεχόμενό της δεν αφορά την ουσία των λαϊκών προβλημάτων.

Η πορεία αυτών των κινημάτων είναι η πορεία μετατροπής  της δίκαιης δυσαρέσκειας του κόσμου για  την εκμετάλλευση και την καταπίεση  σε ένα όχημα προώθησης  καπιταλιστικών συμφερόντων  κι ακόμα μεγαλύτερης κυριαρχίας φιλοδυτικών αντικομουνιστικών αντιλήψεων. Αν το πρόβλημα των ιθυνόντων  στις χώρες που ξεσπούν οι χρωματιστές εξεγέρσεις σχετίζεται με την οικοδόμηση εκείνων των πολιτικών συμμαχιών κι εκείνου  του συστήματος που θα αντιστοιχεί  στις εξελίξεις μιας καπιταλιστικής επίθεσης   στις υποτελείς τάξεις το πρόβλημα για τις μάζες δεν μπαίνει με τους ίδιους όρους. Πολύ περισσότερο, δεν είναι κατάκτηση το να γίνεται η δυσαρέσκεια και κινητοποίηση του κόσμου όχημα προς καταστάσεις ακόμα μεγαλύτερης κυριαρχίας του κεφαλαίου και χτυπήματος των λαϊκών κατακτήσεων.

Έτσι αυτά τα κινήματα ενώ στοχεύουν στη σταθεροποίηση καπιταλιστικών συμφερόντων έχουν όλα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά μιας απελευθέρωσης. Η πιο σημαντική  ιδιομορφία τους έγκειται στην επιτυχία τους στο χειρισμό της λαϊκής δυσαρέσκειας, στην εμπλοκή δηλ. ολόκληρων μαζών σε μια κίνηση κάτω από ένα πρόγραμμα αστικού εκδημοκρατισμού και ακριβώς πάνω στο έδαφος των χαρακτηριστικών μιας εξέγερσης που απελευθερώνει. Το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες σε μια τέτοια κίνηση μαζών μπορούν  ακόμα   να δώσουν τη ζωή τους γι’  αυτό  που πιστεύουν  δεν αλλάζει τον ταξικό προσανατολισμό  αυτών των κινημάτων και εξεγέρσεων. ¨Όπως ακριβώς και  η  μαζικότητα (πβ. Είναι μαζικό κίνημα, οι μάζες φτιάχνουν την ιστορία, άρα είναι προοδευτική κίνηση) ενός κινήματος δεν αποτελεί κριτήριο ανεξάρτητο  από τη σχέση του  με πλευρές της ταξικής πάλης. Οι μάζες φτιάχνουν ιστορία, αλλά προς τα πού σπρώχνει τα πράγματα κάθε τέτοιο κίνημα, ποιους δυναμώνει η πολιτική  κατεύθυνσή του, ποιών τα συμφέροντα, ακόμα και εν αγνοία τους, προωθεί;  Μέχρι τώρα έδειξε ότι δεν είναι της εργατικής τάξης η δύναμη που μεγαλώνει με τις εξεγέρσεις των χρωμάτων και της ομπρέλας.