ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Τόσο  σε κείμενα ακαδημαϊκά  όσο και  κείμενα δημοσιογραφικά ακόμα και λογοτεχνικά  ή στη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτικών κειμένων,  κατά κύριο λόγο συναντάται μόνο η κυρίαρχη ιδεολογία που επισημαίνεται στο κοινό λεξιλόγιο, στις ξεκάθαρα διατυπωμένες ιδέες ή ιδεολογήματα, στα κριτήρια αξιολογήσεων και πεποιθήσεων. Το ψήφισμα της 17^ης Ιουλίου του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου που χαιρετίζει την εκλογή του Π. Ποροσένκο και την  καλή θέληση που επιδεικνύει η ουκρανική πλευρά και εκφράζει την βαθιά ανησυχία  για την ασφάλεια των απλών ανθρώπων ενώ ζητεί διερεύνηση για θανατηφόρα γεγονότα και εγκλήματα που συνετελέστηκαν  στην Ουκρανία είναι ενδεικτικό.

Την ίδια στιγμή στην καθημερινότητά μας, ο  οικείος χώρος, όπου κατοικούν τα προβλήματα που ενδιαφέρουν και  στα οποία γίνεται αναφορά, συνεχίζει να είναι  πρωτίστως ο ιδιωτικός, χωρίς να έχει αναπτυχθεί κάποια νοοτροπία που να δείχνει μια μετατόπιση από τις  προσωπικές έγνοιες με υπαρξιακή μάλιστα διάσταση. Κι είναι απορίας άξιον πώς σ’  αυτόν τον ιδιωτικό  χώρο συναντώνται, σαν εξ αντανακλάσεως κυρίως, μόνο θραύσματα από το δημόσιο, αντί ο τελευταίος να καταλαμβάνει πλήρως μέχρις σχεδόν εξαφανίσεως  τον ιδιωτικό, σαν να μην μας αγγίζουν παρά επιδερμικά κορυφαία γεγονότα στη χώρα μας και στο γεωγραφικό περίγυρό μας.  Αποσπασματικά και περιορισμένα στον προσωπικό μας χώρο εντοπίζεται το ενδιαφέρον μας για τις  συνέπειες εκείνων των πολιτικών αποφάσεων που μας αφορούν άμεσα, περιστασιακά και αποκομμένα τα γεγονότα εκτός της χώρας αγγίζουν την ευαισθησία μας, έτσι γενικά και αόριστα.  Λες και μπορεί η ζωή μας να περιχαρακωθεί στον μικρόκοσμό μας…  

Τις τελευταίες μέρες  η συντριβή στην Α. Ουκρανία του αεροπλάνου, με γνώμες ειδικών και   ανάπτυξη λεπτομερειών από  προσωπικές  ιστορίες επιβαινόντων, συνέχιζε να είναι πρώτη είδηση στα τηλεοπτικά δελτία, μέχρι που υποσκελίστηκε από την σφαγή των Παλαιστινίων στη επαρχία Σατζάγια,.  Ιστορίες και εικασίες γύρω από την κατάρριψη εξόριζαν  για μέρες   την  εισβολή των Ισραηλινών στη Γάζα, το κύμα φυγής, τους  σκοτωμένους σε τρίτη είδηση, αρκετά λακωνική, μετά  την είδηση της σύλληψης του Μαζιώτη με όλες τις μαρτυρίες των γειτόνων που αναφέρονται στην οικογενειακή ζωή του.

Ισραηλινές επιδρομές πνίγουν στο αίμα τη Γάζα με τον πρόεδρο των ΗΠΑ και την καγκελάριο της Γερμανίας να υποστηρίζουν το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, ενώ  το Παρίσι να απαγορεύει διαδηλώσεις αλληλεγγύης  για τους Παλαιστινίους με μοναδική σκέψη όλων αυτών  τον περιορισμό των διαμαρτυριών  στις χώρες τους  και το συμβιβασμό για τους Παλαιστίνιους, προς όφελος των Ισραηλινών.

Κι αν  φαίνονται όλα αυτά μακριά μας,  δραματικές διηγήσεις που μας συγκινούν, ψηφίσματα με κούφια λόγια,   είναι που πιστεύουμε πως δεν μας  αγγίζουν άμεσα. Δρώντας για τα άμεσα συμφέροντά μας, επιμένουμε και σταματάμε στο σημείο από όπου ξεκινά η αντίθεσή μας και  μας διαφεύγει το οικονομικοπολιτικό σύστημα στο σύνολό του, αδυνατώντας να συνθέσουμε τις μερικότερες αντιθέσεις όπως εκδηλώνονται ανά τον κόσμο. Ο πολιτικός ορίζοντας μας τις περισσότερες φορές δεν φθάνει πέρα από τη διαχείριση των αντιφάσεων και την αγανάκτησή μας στο όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.  

Κι ίσως δεν είναι τόσο  πως έχει εξασθενίσει η μνήμα μας που σκοντάφτουμε σε βασικές έννοιες όπως συμπαράσταση και αλληλεγγύη, όσο ότι η κυρίαρχη εξουσία φρόντισε να κάνει κατανοητό ότι η πρακτική της συμπαράστασης και αλληλεγγύης δεν φέρνει άμεσο αποτέλεσμα και ούτε αλλάζει  τη ροή των γεγονότων.  Θυμάται κανείς τις πορείες συμπαράστασης, τον παλμό και τον όγκο τους για τις σφαγές στα στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα, το 1982, τους χιλιάδες που έδιναν αίμα για τους τραυματισμένους Παλαιστίνιους. Κι από τότε πόσες σφαγές, εισβολές, εποικισμοί  και οι Παλαιστίνιοι να συνεχίζουν να ζουν εγκλωβισμένοι σε γκέτο, απομονωμένοι πίσω από τείχη κτισμένα από το Ισραήλ.

 Αν  η  συμπαράσταση σε πρόσωπα και δράσεις  είναι μια πράξη  που προστατεύει τον αδύναμο, τον αναξιοπαθούντα και τον κάνει να αισθάνεται λιγότερο μόνος δεν είναι όμως οίκτος και ελεημοσύνη, είναι μορφή αγώνα. Τα πολιτικοκοινωνικά γεγονότα δεν πρέπει απλώς να μένουν στο επίπεδο διέγερσης της ευαισθησίας μας και της συγκίνησής μας. Κι είναι εδώ που χρειάζεται ο πολιτικός λόγος, η ερμηνεία της κοινωνικής πραγματικότητας για να δοθεί το ιδεολογικό  και οικονομικοπολιτικό στίγμα τους, τον τρόπο που όλα συνδέονται, η πτώση του αεροπλάνου, η αιματοχυσία στη Γάζα, ακόμα και οι  μεμονωμένες δράσεις του Μαζιώτη με τον καπιταλισμό και τις ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις.   Και βέβαια ο κυρίαρχος λόγος  υποκρίνεται  απροσποίητη ευαισθησία για τους νεκρούς, αλλά αποφεύγει τη διατύπωση ερωτημάτων   που αμφισβητούν πολιτικά και οικονομικά δεδομένα.

Και μοιάζει να μην υπάρχει άλλος δρόμος απ’  αυτόν της σύγκρουσης των υποτελών τάξεων με τον καπιταλισμό και ιμπεριαλισμό. Και η συμπαράσταση σε όσους κάθε φορά υφίστανται πιο σκληρά τις συνέπειες τους  είναι για ν’ αλλάξει αυτή η οικονομικοπολιτική πραγματικότητα. Γιατί την επόμενη φορά τα θύματα μιας  αντίστοιχης , ανάλγητης, σκληρής  πολιτικής που εξυπηρετεί ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, όπως αυτή στη Μ. Ανατολή ή στην Ουκρανία,   μπορεί να είναι στο δικό μας γεωγραφικό χώρο. Η τεσσαρακοστή επέτειος της τούρκικης εισβολής στην Κύπρο μας το υπενθυμίζει.