ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

    Πάνε πολλά χρόνια πια που έχουμε πάψει να μιλάμε για φοιτητικό κίνημα, κι όχι άδικα. Από την επονομαζόμενη γενιά του ένα ένα τέσσερα μέχρι και τη δεκαετία του ’80 θεωρούσαμε ότι οι φοιτητές συγκροτούσαν την εμπροσθοφυλακή του κινήματος που θα άλλαζε την ιστορία.  Κι αν στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης το ρωμαλέο φοιτητικό κίνημα εκφραζόταν στη  βάση μιας αντιφασιστικής πολιτικής γραμμής που διεκδικούσε δημοκρατικό  εκσυγχρονισμό του πανεπιστημίου και  της κοινωνίας,  η σύγκρουσή του όμως με το σύστημα και τους συμμάχους του στα επόμενα χρόνια  περιοριζόταν  περισσότερο στη βάση ενός βερμπαλιστικού αντιιμπεριαλιστικού λόγου. Εδώ και χρόνια είχε καταλήξει  το νόημα της πολιτικής πάλης στο πανεπιστήμιο να εντοπίζεται  στο μέτρημα των «κουκιών», στη δημιουργία διασυνδέσεων στις σχολές, στη στρατολόγηση στις παρατάξεις για το ψηφοδέλτιο, δηλ. οι συνηθισμένες συνδικαλιστικές πρακτικές  που συναντούσαμε σ’ όλους τους επαγγελματικούς χώρους. Το κίνημα των φοιτητών κυρίως  μετεξελίχθηκε σε  κίνημα παρατάξεων. Τα προβλήματα που συναντούσε κανείς στο πανεπιστήμιο παρέπεμπαν στα αντίστοιχα προβλήματα  που αφορούσαν στην κεντρική πολιτική σκηνή και αναπαρήγαγαν την κρίση των κομματικών στρατηγικών στην κοινωνία.

          Ακόμα και οι μαζικές κινητοποιήσεις στα πανεπιστήμια  με τις καταλήψεις ενάντια στο νόμο Γιαννάκου, πριν μερικά χρόνια,  που ήταν η πρώτη οργανωμένη προσπάθεια εφαρμογής της «νεοφιλελεύθερης συνταγής» στην Παιδεία, μια προσπάθεια εφαρμογής στο πανεπιστήμιο της  καπιταλιστικής ανασυγκρότησης, περιορίστηκαν στα πλαίσια του πανεπιστημίου, χωρίς να αρθρωθεί λόγος για την κοινωνία ευρύτερα ή να γίνει προσπάθεια σύνδεσης μ’ αυτήν.  Κι ύστερα ήρθαν οι διαπραγματεύσεις, ο φόβος απώλειας εξαμήνου ή ημερομηνιών για μεταπτυχιακά και οι φοιτητές  έμειναν περιορισμένοι στο σημείο που ξεκίνησαν, μη μπορώντας ή μη θέλοντας να πάνε παραπέρα. Και ουσιαστικά  συναίνεσαν. Δεν αμφισβητήθηκε η  εκπλήρωση της  βασικής επιλογής του πανεπιστημίου  η κατανεμητική λειτουργία  του (κατανομή της γνώσης, του καταμερισμού της εργασίας της κοινωνικής διαστρωμάτωσης)   σε σχέση με την οικονομία και  την κοινωνία και  στη συλλογιστική της πλειοψηφίας των φοιτητών  η δυσπιστία για την πολιτική  διάσταση των πραγμάτων συνέχισε να είναι εγκατεστημένη.

       Και τώρα  με την κρίση, φαίνεται  πως η ζωή στα πανεπιστήμια ακολουθεί  τους δικούς της ρυθμούς. Περνά δίπλα  από τους 1.500.000 άνεργους,  δίπλα από τα θύματα του ρατσισμού, δίπλα από τον κοινωνικό εκφασισμό. Ο καθένας και η δουλειά του, ο καθένας και το βιογραφικό του, ο καθένας και ο εαυτός του. Άλλωστε αυτή ήταν και η ύψιστη  αξία της φιλελεύθερης ιδεολογίας.

       Ίσως ακόμα και τώρα μέσα σε συνθήκες οικονομικής εξαθλίωσης  και ανεργίας, σε περιβάλλον ταυτόχρονα οικονομικής και ιδεολογικής αβεβαιότητας, ένα μεγάλο τμήμα του φοιτητικού πληθυσμού φαντάζεται ότι η ατομική ευδοκίμηση, λόγω ικανοτήτων,  μπορεί να ευοδωθεί στην  αλλοδαπή ή ότι είναι θέμα χρόνου και υπομονής  νέα και δυναμικά επαγγέλματα να  φανούν στον ορίζοντα. Έχοντας εσωτερικεύσει την κυρίαρχη ιδεολογία ελπίζουν ότι είναι δυνατό να ανασυρθούν  από το σωρό και αν στηριχτούν  στις δικές τους δυνάμεις, παρόλο που  ο ανταγωνισμός σε συνθήκες κρίσης και ανεργίας είναι αμείλικτος, με  όπλο του ο καθένας  τη γνώση του και την ατομική του πρωτοβουλία θα τα καταφέρει.

       Ακόμα και τώρα που το σχέδιο «Αθηνά» έχει άμεσα επιπτώσεις  στην προσωπική ζωή πολλών φοιτητών οι αντιδράσεις  φαίνεται να είναι αρκετά υποτονικές και σε καμιά περίπτωση  δεν μοιάζει να  αμφισβητούν την κοινωνική δομή και ούτε γίνονται μια δύναμη που θα γίνει πηγή αποδιοργανωτική και αναδιοργανωτική για την κοινωνία,  ένα βήμα από το οποίο θα μπορούσε να ξεκινήσει μαζικά μια άλλη αντίληψη για την οργάνωσή της.

       Τρία χρόνια με τα μνημόνια και η νεολαία, σπουδάζουσα και εργαζόμενη, δεν αρθρώνει λόγο ρήξης, δεν αναζητά στον δρόμο της καμιά  επαναστατική θεωρία και όπως και όλη η κοινωνία το  πολύ πολύ αυτό που θέτει σε αμφισβήτηση είναι η πολιτική τάξη.

         Η αγωνιστικότητα των φοιτητών των προδικτατορικών και μεταδικτατορικών χρόνων φαίνεται πολύ  μακρινή και  ξένη για τους νέους της εποχής των μνημονίων. Τα χρόνια εκείνα το πανεπιστήμιο αντιμετωπιζόταν σαν μέσον  αναβάθμισης του ταξικού προορισμού εκείνης της  νεολαίας που προερχόταν από τα αγροτικά και εργατικά στρώματα. Ήταν γι΄ αυτή  τη νεολαία  μια δυναμική  ιδεολογική διεκδίκηση αλλά και επένδυση, που απαιτούσε η πραγμάτωσή της τον εκσυγχρονισμό της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας.

      Εδώ και χρόνια όμως πια ένα μεγάλο κομμάτι νέων  μέσα από τον ανταγωνισμό  και την αναζήτηση της επιτυχίας μαντρώνεται στον εκπαιδευτικό μηχανισμό, αποδεχόμενο την ένταξή του στην υπάρχουσα κοινωνική δομή, χωρίς προβληματισμό  για την επικράτηση σκληρών αστικών προτύπων στα πανεπιστήμια. Φαίνεται σαν  να θέλουν όχι ν’ αλλάξουν την κοινωνία, αλλά μάλλον να εναρμονιστούν μ’ αυτή, επιδεικνύοντας  ένα πνεύμα ρεαλισμού.

       Και τώρα, μέσα σ’  αυτόν τον κοινωνικό και ιδεολογικό πολτό της μικρομεσαίας Ελλάδας, ενώ οξύνεται η καπιταλιστική επίθεση και  η οικονομική εξαθλίωση  αναδεικνύει την ταξική διάσταση της κρίσης, στο πανεπιστήμιο ευκρινώς καταγράφονται πια οι τάσεις της ανασυγκρότησης του κεφαλαίου με τις διαδικασίες αποκλεισμού απ’ αυτό, με διάφορους τρόπους, χιλιάδων νέων.

        Αυτή η πραγματικότητα όμως ίσως να  οδηγήσει ένα μεγάλο κομμάτι του φοιτητικού κόσμου στη συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας για αντίσταση και  οργάνωση του, σε ταξική βάση, μαζί με όσους πλήττονται από την καπιταλιστική επίθεση.