ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ

         Λίστα Λαγκάρντ εδώ,   άλλη λίστα φοροφυγάδων εκεί, που είναι η λίστα; Φοροφυγάς εδώ, άλλος φοροφυγάς εκεί που είναι ο φοροφυγάς; Τσοχατζόπουλος στη φυλακή, Μεϊμαράκης στη βουλή, όλοι εν χορώ θα φροντίσουν για την τιμωρία των ενόχων…

          ¨Οσο βαθαίνει η οικονομική κρίση, τόσο και αποκαλύπτονται νέα σκάνδαλα μαύρου χρήματος, φοροδιαφυγής κλπ. Και σπεύδουμε όλοι, όσους μας εξαθλιώνει  η οικονομική κρίση, να αποδώσουμε τις  κύριες αιτίες για την εξαθλίωσή μας σ’ αυτά τα  πολυποίκιλα σκάνδαλα. Σκάνδαλα που άνθισαν  μέσα στο θερμοκήπιο, όπου διαπλέκονται η πολιτική διαχείριση της οικονομίας και η οικονομική απόδοση της πολιτικής  όλα αυτά τα μεταπολιτευτικά χρόνια, και όχι μόνο βέβαια. 

            Η κεντρική εξουσία ανέχτηκε, αν δεν προώθησε, τη μίζα και το λάδωμα σαν όρο για τη λειτουργία της διοίκησης σε όλα τα επίπεδα.    Όλα  αυτά τα χρόνια η παροχή  κρατικών δανείων των οποίων  μέρος ή το σύνολο  διοχετεύεται στις τσέπες του επιχειρηματία ή χρησιμοποιείται για σκοπούς άλλους από αυτούς για τους οποίους αρχικά χορηγήθηκαν ήταν  σταθερό  χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας. Οι περισσότερες ιδιωτικές πρωτοβουλίες χρηματοδοτούνταν σχεδόν αποκλειστικά από δημόσιους πόρους με τη διαμεσολάβηση της πολιτικής εξουσίας. Το ίδιο και οι προμήθειες αποτελούσαν και αποτελούν  μόνιμο συστατικό της ζωής οποιασδήποτε καπιταλιστικής κοινωνίας.

            Ο χρηματισμός όμως  και η εξαγορά  στη δημόσια ζωή,  στοιχείο κάθε καπιταλιστικού κράτους, δείχνει να αυτονομήθηκε σαν πρόβλημα τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο γιατί  μερίδες μικροαστικών  ιδιαίτερα στρωμάτων,  πιεζόμενες από την ανεπάρκεια του μισθού και εκμεταλλευόμενες τις διοικητικές αυθαιρεσίες της κυβέρνησης, έφτασαν να γλείψουν  το κόκκαλο που τους πέταξαν  ως το μεδούλι, αλλά και γιατί ήταν ένας εύκολος τρόπος  για την κυρίαρχη τάξη  να ενοχοποιήσει για την οικονομική κρίση  το σύνολο των υποτελών τάξεων.  Η διασπάθιση του δημόσιου χρήματος δεν αποκτά άλλες διαστάσεις παρά μόνο σε περιπτώσεις που οι τριβές των συμφερόντων ή και το πολιτικό παιχνίδι επιβάλλουν την επίκληση της ηθικής  και της τιμιότητας. Και στις μέρες μας περισσεύουν οι επικλήσεις στο τίμιο και ηθικό…

            Μόνο που αυτά πολύ λίγο εξαρτώνται από το ελλιπές ηθικό έρμα και τη διαφθορά του ενός ή του άλλου πολιτικού προσώπου, όπως τονίζεται από τον κυρίαρχο λόγο κι εμείς υπερθεματίζουμε. Παρουσιάζονται τα σκάνδαλα  σαν  τα τρωτά σημεία σχεδόν κάθε κυβέρνησης Όλοι είναι σίγουροι πως κάποιοι, από κάπου, κάτι θα έχουν αρπάξει. Τα σκάνδαλα όμως δεν είναι ηθικές κατηγορίες, αλλά πολιτικά γεγονότα, όταν  βέβαια αποκαλύπτονται. Κι αναγκαίος όρος για την αποκάλυψη  είναι μια  απορρύθμιση, ένα χαλάρωμα των συνεκτικών δεσμών στον συνασπισμό εξουσίας, κάποια κρίση: Είτε ιδεολογική, εξασθένιση έως κατάρρευση του ιδεολογικού λόγου που τον κρατούσε, είτε πολιτικοοικονομική, διαφωνία στη μοιρασιά της πίτας, είτε και  συστημική κρίση του μηχανισμού εξουσίας. Το σκάνδαλο  στην πραγματικότητα δεν είναι η παραβίαση των κανόνων της τυπικής νομιμότητας, είναι η παραβίαση των κανόνων σύγκρουσης και επίλυσης ενδοαστικών αντιθέσεων. Είναι σκάνδαλο επειδή οι κανόνες του παιχνιδιού παραβιάστηκαν, ενώ η πολιτική εξουσία δεν είναι σε θέση να διατηρήσει  τις ισορροπίες και να ξαναμοιράσει την τράπουλα συμψηφίζοντας κέρδη- ζημιές.

           Σκάνδαλο  βέβαια δεν θεωρείται ότι είναι  οι αντιλαϊκές επιλογές που προωθούνται και δημιουργούν  όρους απροκάλυπτης στήριξης καπιταλιστικών  συμφερόντων. Σκάνδαλο και απάτη  είναι η επικράτηση  μιας αστικής μερίδας σε βάρος ζωτικών συμφερόντων  μιας άλλης με τη στήριξη της εκτελεστικής εξουσίας.  Η πραγματική αποκατάσταση του δικαίου  έχει στη συγκεκριμένη περίπτωση την έννοια της  επιστροφής στη νομιμότητα των καπιταλιστικών σχέσεων, η οποία βέβαια ενδιαφέρει  κυρίως τους  οικονομικούς μεγαλοπαράγοντες και όχι τους εργαζόμενους.

              Μ΄ αυτούς τους όρους, η  τιμωρία των παραβατών και η αποκατάσταση της δικαιοσύνης δεν αποτελεί  δυναμίτη για τον κόσμο της κατεστημένης πολιτικής, δεν θίγει τις βαθύτερες δομές της διαπλοκής  των κρατικών και ιδιωτικών συμφερόντων, αλλά προσπαθεί να γίνει όσο πιο ανώδυνη γίνεται σε σχέση με το υποτιθέμενο αντικείμενο της, επιτρέποντας  στις άρχουσες τάξεις και τα κατεστημένα κόμματα να χειρίζονται τα πράγματα με τις λιγότερες δυνατές απώλειες για το σύστημα. Γίνεται παιχνίδι που  στοχεύει στη διάσωση του πολιτικού συστήματος και στο κουκούλωμα της βαθύτερης κοινωνικής υφής των σκανδάλων.

           Τι προβάλλεται   σχετικά με τις αιτίες και θεραπείες σκανδάλων; Τίθεται το ζήτημα  του πως δομείται και λειτουργεί  η κυβέρνηση, η πολιτική γενικότερα και  η οικονομική ειδικότερα και μάλιστα στο δημόσια τομέα. Ζητείται και γίνεται αντικείμενο υπόσχεσης  η  απεμπλοκή του οικονομικού και  του πολιτικού, η αυτονόμηση του δημόσιου τομέα από την κυβέρνηση ή το κόμμα, η διαμόρφωση ενός σώματος ανώτατων στελεχών του δημοσίου τομέα με αδιάβλητες  διαδικασίες διορισμού τους και κρίσης τους, η θέσπιση συστήματος  ελέγχων  κλπ. Σε καμιά περίπτωση δεν θίγεται  το ίδιο το πολιτικοοικονομικό σύστημα.

          Και βέβαια  η ιδιοποίηση δημόσιου χρήματος από πολιτικούς και κεφαλαιοκράτες  και ο μετασχηματισμός των ροών του πολιτικού χρήματος  σε ροές πληροφοριών και συνακόλουθες ροές εξουσίας  δεν είναι αποκλειστικότητα ελληνική. Παρόμοιοι μηχανισμοί δεν είναι άγνωστοι και στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, μόνο που εκεί παρόμοιοι μηχανισμοί  καθορίζονται από   θεσμικά πλαίσια επαρκώς μάλιστα  εσωτερικευμένα από τα άτομα.

        Εν ολίγοις, τελικά, πραγματικό σκάνδαλο που μ’ αυτό ζούμε και  τείνουμε να πεθάνουμε γι’  αυτό, είναι το καπιταλιστικό σύστημα, δηλ.  εκείνη η σκέψη κι εκείνες οι πράξεις για τις οποίες το χρήμα έχει μεγαλύτερη σημασία από τους ανθρώπους.