Η ΗΘΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ

       Οι εικόνες από τις τηλεοράσεις   με τις χειροπέδες του  ταλαίπωρου  Στρος  Καν  εκθειάστηκαν υπερβολικά  από τους ντόπιους φύλακες και υπερασπιστές των δημοκρατικών και λοιπών δικαιωμάτων. Σχεδόν ουρανομήκης ο θαυμασμός για την Αμερική με τη  σωστή λειτουργία της δικαιοσύνης  που αποδεικνύει τη σταθερότητα του δημοκρατικού της πολιτεύματος.  Αυτονόητες  και οι συγκρίσεις με την προβληματική  λειτουργία των δικών μας θεσμών, που έχει σαν αποτέλεσμα ούτε ένας σφετεριστής του δημόσιου χρήματος να μην καταλήξει στη φυλακή. Την ίδια στιγμή οι θεωρίες συνωμοσίες έρχονται να καλύψουν  τα κενά της υπόθεσης.

          Ανεξάρτητα από το ιστορικό της ίδιας της υπόθεσης δυο είναι τα ενδιαφέροντα σημεία της. Οι πρώτες εικόνες στα ΜΜΕ του πρώην  ισχυρού αντρός  και η εξάντληση της αυστηρότητας της δικαστικής αρχής.

           Η εικόνα παρέπεμπε σε σκηνοθετημένο  φωσκόλειο μελόδραμα, με τον ατημέλητο και συντετριμμένο πρόεδρο του ΔΝΤ.  Ηταν ο  ίδιος άνθρωπος που θεωρούνταν μέχρι τη προηγούμενη μέρα ότι έδωσε ανθρώπινο πρόσωπο στο ΔΝΤ, που αρχηγοί κρατών προσπαθούσαν να τον πείσουν για τη φερεγγυότητα της χώρας τους, ο ίδιος  που μέχρι πρότινος θεωρούσε απόλυτα φυσικό να  μιλά απαξιωτικά για  λαούς που δεν ανταποκρίνονταν στις  εντολές του ΔΝΤ.  κλπ. Αυτός ο άνθρωπος συντρίφτηκε όχι για κάτι που αποκαλύφτηκε ότι έκανε, κυκλοφορούσαν στα ΜΜΕ  οι σεξουαλικές του δραστηριότητες, αλλά εξαιτίας της καταγγελίας που έγινε. Η ύπαρξη καταγγελίας έκανε απτή  και κατακριτέα την πράξη του.  Αυτός ο άνθρωπος χωρίς τη δύναμη που του έδινε η εξουσία του έμοιαζε με γεράκο ανήμπορο, φοβισμένο και χαμένο. Ο απόλυτος κυρίαρχος του ΔΝΤ, ο οποίος  έδινε  εντολές που θα έπρεπε να ακολουθήσουμε, με την νέα εικόνα μετατράπηκε σε φοβισμένο ανθρωπάκι. Δεν είχε ούτε το  θάρρος ούτε  την αξιοπρέπεια να αντιμετωπίσει την … ατυχία του. Και αναρωτιέται κανείς  για το χαρακτήρα και το ψυχικό σθένος των ανθρώπων που προωθούνται σε θέσεις ευθύνης και τους δίνεται η δύναμη να  καταστρέψουν  ολόκληρους λαούς.  Η εικόνα του Στρος Καν ήταν ένα οικτρό θέαμα του ευτελισμού της πολιτικής, ένα  παράδειγμα εκφυλισμού της όχι επειδή του προσάπτεται η συγκεκριμένη κατηγορία, αλλά για τον τρόπο που αντέδρασε…  μ΄  έναν απέραντο φόβο…

         Το ΔΝΤ φυσικά  και χωρίς αυτόν θα συνεχίσει τη δράση του.  Κάποιος άλλος θα γίνει πρόεδρός του και θα  παραβάλλεται και θα αντιπαραβάλλεται  με την κοινωνία ως ίσος και της ίδιας τάξης μέγεθος.  Το κακό είναι ότι οι περισσότεροι λαοί  θα  συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε  με δέος  τα ανθρωπάκια που τους δόθηκαν αυθαίρετα εξουσίες  που δεν μπορούν  όταν τις  χάσουν ούτε την αξιοπρέπειά τους να διατηρήσουν.

          Το αξιοσημείωτο βέβαια είναι ότι ο Στρως Καν δεν οδηγήθηκε στη δικαιοσύνη για καταστροφές που προκάλεσε ο οργανισμός του οποίου προίστατο αλλά για πράξη ηθικής. Παρατηρούμε ότι  όσο οι ιδεολογίες απαξιώνονται τόσο η ηθική επιδοκιμάζεται  και κοντεύουν όλες οι πολιτικές επιλογές να γίνουν ζητήματα ηθικής.  

        Υπάρχει μια περίεργη αντίθεση ανάμεσα στην ανεκτικότητα  με την οποία γίνεται δεκτό το θέμα  της  ιδιωτικής, ερωτικής συμπεριφοράς, ακόμα κι όταν αυτή παίρνει τη μορφή του ελαφράς παραβατικότητας, και τις αντιδράσεις, που προκαλεί η ερωτική δράση  η οποία έχει  φορέα ανθρώπους της εξουσίας. 

          Οσο η πολιτική καταβαραθρώνεται τόσο διακηρύσσονται οι ηθικές αρχές των φορέων της. Η διεκδίκηση οικονομικής ισότητας εξαφανίζεται προς όφελος της πολιτικής και νομικής ισότητας. Οσο οι ιδεολογικές συζητήσεις καταλαγιάζουν, τόσο  αποκτά σημασία ό, τι σχετίζεται με προσωπικές συμπεριφορές και θέματα ηθικής. Η ανάπτυξη ενός ηθικιστικού  λόγου και η εμμονή στις αποκαλύψεις σκανδάλων σε όλες τις σφαίρες της δημόσιας  ζωής συχνά  είναι συνέπειες του κενού που δημιουργεί στην πολιτική ζωή η απουσία ιδεολογιών και πολιτικών αξιών. Η σταυροφορία  εναντίον της διαφθοράς και  ανήθικων συμπεριφορών  πολλές φορές μπορεί να υποκαταστήσει την πολιτική  διαχωριστική γραμμή μεταξύ των πολιτικών αντιπάλων.. Με την άμβλυνση  όμως των διαχωριστικών γραμμών χάνουν  οι πολιτικές δυνάμεις την ικανότητα να δίνουν πολιτική διάσταση σε ενέργειές τους,  να διευθετούν τις  κοινωνικές σχέσεις με πολιτικό τρόπο και να διαμορφώνουν τις αποφάσεις  που καλούνται να λάβουν μέσα από πολιτικούς λόγους.

         Και τότε έρχεται η δικαιοσύνη σε ρόλο ερμηνευτή  του πολιτικού ήθους  της κοινότητας. Οσο  στη  πολιτική δημόσια  σφαίρα οι πολιτικές ιδεολογικές αντιπαραθέσεις ωθούνται στη σκιά, αποδυναμώνονται  ή καταπνίγονται  τόσο ενδυναμώνεται  η δικαστική εξουσία και η κυριαρχία της βαίνει συνεχώς αυξανόμενη. Έρχονται οι δικαστές, στο όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να διαχειριστούν τις αντιφάσεις που προκύπτουν και να κατευνάσουν την καθημερινή αγανάκτηση. Οι δικαστές  θεωρούνται ότι επιλύουν καλύτερα  θεμελιώδη ζητήματα εφόσον αυτοί ερμηνεύουν τους συνταγματικούς χάρτες και τους νόμους  εν αναφορά προς την αρχή της πολιτικής ισότητας.  Στην προκειμένη περίπτωση μάλιστα, του Στρως Καν, η δικαστική εξουσία εξαντλώντας την αυστηρότητά της ήθελε να αποδείξει την ανεξαρτησία της  και τη δύναμή της.

         Μόνο που σ’ ένα παγκόσμιο περιβάλλον, όπου οι διάφορες μορφές εξουσίας είναι συγκοινωνούντα δοχεία,  η επίδειξη ισχύος της μιας από αυτές σε τελική ανάλυση είναι μάλλον πρόβλημα εσωτερικής ισορροπίας του παγκόσμιου συστήματος εξουσίας παρά ανεξαρτησίας της και ελεύθερης λειτουργίας της.