ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ, ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟ

Ένα πραξικόπημα βρίσκεται σε εξέλιξη στη Βενεζουέλα, προσπαθώντας να εξαφανίσει τον πρόεδρό της N.  Μαδούρο και να τοποθετήσει στη θέση του μια μαριονέτα των ΗΠΑ.

ΟΙ ΗΠΑ αναγνώρισαν αμέσως, από τις 23 Ιανουαρίου, ως προσωρινό πρόεδρο της Βενεζουέλας τον αυτοανακηρυχθέντα Χουάν Γκουαϊδό, άλλωστε δικό τους δημιούργημα είναι.  Οι 19 χώρες της ΕΕ, ανάμεσά τους Βρετανία, Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία κλπ. που προχώρησαν στην αναγνώριση την επομένη μέρα από τη λήξη του  ευρωπαϊκού τελεσίγραφου προς τον εκλεγμένο πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο για προκήρυξη εκλογών, δεν μπορούν να προκαλέσουν καμιά έκπληξη γι’ αυτή την ενέργεια. Η ΕΕ ανέκαθεν υποστήριζε κάθε ιμπεριαλιστική περιπέτεια των ΗΠΑ, από το Ιράκ ως τη  Λιβύη.  Η  δική μας κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που διατυμπάνιζε τις καλές της σχέσεις με το κόμμα του Ούγκο Τσάβες, προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σ’  εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις και γι’ αυτό στο εσωτερικό θέλει να δίνεται η εντύπωση της  συμπαράστασης προς τη Βενεζουέλα, ενώ συγχρόνως όλο και περισσότερο ευθυγραμμίζεται με τη βασική πολιτική θέση της ΕΕ και ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ για την ανατροπή μιας κυβέρνησης, που στη δυτική προπαγάνδα ονομάζεται αλλαγή καθεστώτος και μάλιστα πάντα δικτατορικού, έχουν χρησιμοποιήσει  στρατιωτικά πραξικοπήματα που φέρνουν στην εξουσία μια πιο υπάκουη ηγεσία, οικονομικές κυρώσεις και δολοφονίες. Η Χιλή του Allende αποτελεί ένα καλό πρότυπο για το πώς μπορεί να ενεργήσει μια ιμπεριαλιστική δύναμη όταν απειλούνται τα συμφέροντά της.

          Στη Βενεζουέλα έχει ξεκινήσει εδώ και μέρες η πρώτη φάση της άμεσης επέμβασης του ιμπεριαλισμού. Κι είναι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός που, όπως φαίνεται, καθορίζει ζητήματα νομιμότητας σε μια άλλη χώρα, υπονομεύοντας κάθε ίχνος δημοκρατίας και ελευθερίας στην περιοχή, δημιουργώντας συνθήκες τέτοιες που να ευνοούν τα καρτέλ των ναρκωτικών και τις παραστρατιωτικές συμμαχίες. Το Καράκας εξελίσσεται σε  κομβικό σημείο, όπου διασταυρώνονται διάφορες κινήσεις και δράσεις που εκπορεύονται από ιμπεριαλιστικά κέντρα. Στον επόμενο διάστημα είναι πολύ πιθανόν πως θα εμφανιστούν οργανώσεις για ανθρώπινα δικαιώματα, παρατηρητήριο κοινωνικών συγκρούσεων, φωνές της αντιπολίτευσης που θα παρέχουν στοιχεία για νεκρούς και τραυματίες, για επεισόδια ανάμεσα σε αντιπολιτευόμενες ομάδες, για περιστατικά έλλειψης τροφίμων ή αδυναμία περίθαλψης και παρόμοια άλλα. Ανάμεσα σ’ αυτές τις οργανώσεις πολλές θα ισχυρίζονται, για να είναι πειστικές,  πως είναι αριστερές και προοδευτικές για να μετατραπούν σε αγαπημένους φίλους και αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης των κυρίαρχων μέσων πληροφόρησης.  Και μέσα απ’ αυτές τις οργανώσεις, τους ανθρώπους και τις δράσεις τους,  χάνεται ο ρόλος του ιμπεριαλισμού κι εμφανίζονται όλοι αυτοί ως μεγάλοι σταυροφόροι της δημοκρατίας.

           Όλη αυτή η ιμπεριαλιστική επέμβαση δεν έχει οργανωθεί σε μια νύχτα. Οι αποκαλούμενες δημοκρατικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης οργανώθηκαν, χρηματοδοτήθηκαν, οπλίστηκαν αργά και κρυφά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αμαύρωσαν την εικόνα της Βενεζουέλας, δημιούργησαν μια αρνητική εικόνα της στο εξωτερικό, οργάνωσαν εναντίον της έναν οικονομικό πόλεμο. Όλα τα βάσανα του λαού της απεικονίστηκαν ως αποτυχίες των μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησής του αθωώνοντας τις  ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις.

Ο Ούγκο Τσάβες με τις μεταρρυθμίσεις του μετασχημάτισε ένα μεγάλο μέρος των ενεργειακών εσόδων της Βενεζουέλας σε προγράμματα εκπαίδευσης, υγειονομικής περίθαλψης, στέγασης και κοινωνικής προόδου που ωφέλησαν μεγάλα τμήματα του φτωχού πληθυσμού, χωρίς όμως να συνοδεύονται από αλλαγές στο οικονομικό σύστημα. Η μείωση όμως των τιμών ενέργειας και  επιπλέον το μονομερές και παράνομο οικονομικό εμπάργκο των ΗΠΑ, το οποίο κόβει τη Βενεζουέλα από τις περισσότερες χρηματοπιστωτικές αγορές είχε συνέπειες που συνεπάγονται αυξημένες οικονομικές δυσκολίες για τον λαό της Βενεζουέλας. Προκαλείται ακόμα μεγαλύτερη έλλειψη βασικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων και των φαρμάκων, και  καθίσταται σχεδόν αδύνατη η όποια  οικονομική ανάκαμψη, δεδομένου ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να δανειστεί ή να αναδιαρθρώσει το εξωτερικό της χρέος.

Κι αν, σύμφωνα με τις κατηγορίες,  η πρόσβαση σε επιδοτούμενα αγαθά προκάλεσε μια μαζική κερδοσκοπική μαύρη αγορά με τη διαφθορά να έχει εισχωρήσει στο κράτος και την κοινωνία, όμως εκατομμύρια  άνθρωποι από τον εξαθλιωμένο λαό της χώρας επωφελήθηκαν από το ριζοσπαστικό πρόγραμμα των κυβερνήσεων του Ούγκο Τσάβες και Ν. Μαδούρο.

            Αυτό που συμβαίνει στη Βενεζουέλα, με ενορχηστρωτή τις ΗΠΑ, εντάσσεται στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ η οποία τείνει να ακολουθεί ένα πολύ λογικό και καλά υπολογισμένο σχεδιασμό, που το καθιστά αποτελεσματικό, αλλά και αδίστακτο. Οι ΗΠΑ εξήλθαν από το Β παγκόσμιο πόλεμο μια παγκόσμια υπερδύναμη, η οποία επεδίωκε να επιβάλλει εκείνη την τάξη πραγμάτων, όπου οι ΗΠΑ θα ασκούσαν αδιαμφισβήτητη εξουσία σε περιοχές που περιλάμβαναν την Ανατολική Ασία, τη Μέση Ανατολή, τη Λατινική Αμερική. Οι περιοχές αυτές παρείχαν πρώτες ύλες, αγορές, φθηνές πηγές εργασίας για εταιρείες και επενδυτές των ΗΠΑ. Βέβαια, οι αποδέκτες των αποτελεσμάτων της ανάπτυξης σ’ αυτές τις περιοχές δεν μπορούσε να ήταν οι άνθρωποι των χωρών, αλλά οι εταιρείες των ΗΠΑ. Και γι’ αυτό το λόγο, για να διασφαλιστεί πως οι πηγές πλούτου της Λατινικής Αμερικής, και όχι μόνο, θα παρέμεναν στην εξουσία της ιμπεριαλιστικής δύναμης θεωρήθηκαν απαραίτητες οι αμερικανικές παρεμβάσεις.

          Κι αν ένας βασικός λόγος των επεμβάσεων στη Βενεζουέλα είναι τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, όπως και στη Μ. Ανατολή,  ένας εξίσου σημαντικός λόγος γι’ αυτές έχει να κάνει και με το φαινόμενο του παραδείγματος. Εάν οι ΗΠΑ επιτρέψουν σε μια ανυπάκουη κυβέρνηση να παραμένει στην εξουσία εις βάρος των συμφερόντων τους μπορεί να παρακινήσει κι άλλες κυβερνήσεις και πληθυσμούς σε διαφοροποίηση της πολιτικής τους από τις ΗΠΑ.  Γιατί οι ΗΠΑ στην πραγματικότητα επιδιώκουν να ρυθμίζουν να …επιλέγονται οι ηγέτες και τα συστήματα διακυβέρνησης που θα δημιουργούν συνθήκες ευνοϊκές για τις εταιρείες και τους επενδυτές τους,  δηλ. ουσιαστικά μια συνέχεια των οικονομικών συστημάτων της εποχής της αποικιοκρατίας.

               Άλλωστε, οι ρίζες της σημερινής κατάστασης της Λατινικής Αμερικής και της σχέσης της με τη Δύση βρίσκονται στην εποχή της αποικιοκρατίας. Η ευρωπαϊκή αποικιοκρατία δημιούργησε κι εκεί μια υπανάπτυκτη οικονομία που βασίζεται στην παραγωγή και εξαγωγή πρώτων υλών και αγροτικών προϊόντων, όπου μια μικρή ομάδα τοπικών ελίτ, που συνεργάστηκαν με τους Ισπανούς και Πορτογάλους αποίκους, ευημερούσαν. Ακόμα και μετά τα κινήματα ανεξαρτησίας, κι ενώ οι δυτικές χώρες εκβιομηχανίζονταν, συνέχιζαν να εφαρμόζουν οικονομικές πολιτικές βασισμένες στη γεωργία και τις πρώτες ύλες, με τους αποικιοκράτες της εποχής, την τότε υπερδύναμη την Βρετανία, να ευνοούν αυτή την εξέλιξη που δεν επέτρεπε να αναπτυχθεί μια ανεξάρτητη Λατινική Αμερική και να γίνει ισχυρός ανταγωνιστής.  

            Εν ολίγοις, τα όσα διαδραματίζονται στη Βενεζουέλα θα μπορούσαν να συνιστούν έναν οδηγό για την πραγματοποίηση μελέτης περίπτωσης που αφορά την ανάλυση μέσων και σκοπιμοτήτων του ιμπεριαλισμού.