ΣΚΟΡΠΙΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ‘21

          Πολλές φορές η επανάσταση του ’21 γίνεται το κυριότερο σημείο αναφοράς της ιστορίας του τόπου μας δίνοντας σ’ αυτήν κάθε φορά και διαφορετικό χαρακτήρα και υπογραμμίζοντας κατά το δοκούν το ιδεολογικό της περιεχόμενο.

           Η κλασική διαμάχη γύρω από το αν ήταν η επανάσταση κοινωνική  ή κυρίως εθνική σηματοδοτεί περισσότερο   τις συνθήκες που προκάλεσαν και συνόδεψαν αυτή τη διαμάχη. Ο εκκολαπτόμενος, προπολεμικά, στον τόπο μας  μαρξισμός  τόνιζε τα κοινωνικά αίτια που απομυθοποιούσαν τον επιδερμικό πατριωτισμό της αστικής τάξης, η οποία αρνιόταν τα ταξικά συμφέροντα που  υπήρχαν στη βάση της, επιμένοντας στα υψηλά ιδανικά της αναγέννησης της Αρχαίας Ελλάδας και του Βυζαντίου.  Η ιδεολογία λοιπόν του ενιαίου κι αδιαίρετου έθνους είναι φυσικό να εστιάζει στη γενναιότητα γενικώς των ελλήνων  και ιδιαίτερα την ενότητά τους για να ερμηνεύσει το γεγονός της επανάστασης  εν μέσω πατριωτικών εξάρσεων. Αυτήν την ιδεολογία υπηρετώντας, την ενότητα  και ο Σαμαράς τονίζει στο φετινό του μήνυμα για την επέτειο της 25^ης Μαρτίου «Αυτό σημαίνει Ελευθερία: να πολεμάμε ενωμένοι, τα δεινά που μας βρίσκουν, τους εχθρούς που μας επιβουλεύονται και τον κακό τον εαυτό μας. Μακριά από διχαστικά συνθήματα, από την μοιρολατρία της υποταγής κι από πλέγματα Εθνικής μειονεξίας». Κι έτσι εύκολα σχεδόν εξαφανίζεται  με την επίκληση της εθνικής ενότητας, την αναφορά σε εχθρούς γενικούς και αορίστως  και τον ξορκισμό της διχόνοιας, η σημασία των κοινωνικών συγκρούσεων και ούτε λόγος βέβαια για ταξική πάλη.

            Όπως όμως για τα χρόνια της επανάστασης δεν αρκούν η επιδημία του φιλελληνισμού που ξεσήκωσε τις καρδιές της Ευρώπης, οι ιδέες και μόνο  της γαλλικής επανάστασης για ελευθερία και ισότητα και εθνικά κράτη, οι ρομαντικοί και τα ιδανικά τους σαν ιστορικές ερμηνείες, γιατί είναι επιφανειακές, κατάλληλες περισσότερο  για τους πανηγυρικούς της ημέρας, το ίδιο και στις μέρες μας όλα αυτά περί της αλόγιστης σπατάλης του ελληνικού κράτους ή περί του νοσούντος τραπεζικού συστήματος της Κύπρου που ξαφνικά θυμήθηκαν να … γιατρέψουν είναι πολύ ανεπαρκείς δικαιολογίες για τις  εφαρμοζόμενες πολιτικές των τελευταίων ετών.

        Τότε, ο λαϊκός ξεσηκωμός  ανάγκασε τις μεγάλες δυνάμεις να προσαρμόσουν τα συμφέροντά τους στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνονταν.  Και  η εξέγερση των ελλήνων τότε ήταν ένα από τα μέσα που εκμεταλλεύτηκαν  οι μεγάλες Δυνάμεις  για να πετύχουν τους δικούς τους σκοπούς, όταν από ένα σημείο κι έπειτα, μετά από τις πρώτες αρνητικές αντιδράσεις, άρχισαν κάποιες Δυνάμεις  να έχουν συμφέρον στην επικράτηση της Επανάσταση. Τελικά  βέβαια δημιουργήθηκε ένα νέο κράτος σε απόλυτη εξάρτηση από τις προστάτιδες Δυνάμεις και η ανεξαρτησία του έμοιαζε στο τέλος με μετακίνηση και εξωραϊσμό της εξάρτησης. Αυτό δε μειώνει όμως  τη μεγάλη πολιτική  μεταβολή  με την οποία  η επανάσταση  συγκλόνισε όλη τη βαλκανική χερσόνησο και κατατάραξε τις άρχουσες τάξεις της εποχής που, με προεξάρχοντα τον Μέτερνιχ, θεωρούσαν την ελληνική επανάσταση σαν κρίκο στην αλυσίδα των εξεγέρσεων  που συγκλόνιζαν την Ευρώπη μετά την πτώση του Ναπολέοντα.

            Όταν   το Φεβρουάριο του 1821 στο συνέδριο του Λάιμπαχ έφτασε το άγγελμα της εξέγερσης του Υψηλάντη όλες οι αντιδραστικές δυνάμεις  ξεσηκώθηκαν. «Ο Μέτερνιχ λίγο πριν τη λήξη των εργασιών του διατύπωσε τις σκέψεις του τσάρου και  του αυτοκράτορος της Αυστρίας στο «υπόμνημα περί της ελληνικής επαναστάσεως», στο οποίο δηλώνεται κατηγορηματικά ότι η ελληνική  επανάσταση δεν προήλθε από εθνική  ενέργεια ούτε έπρεπε να θεωρηθεί σα συνέπεια των τουρκικών καταπιέσεων, αλλά ήταν άμεσο αποτέλεσμα σχεδίου προετοιμασμένου από καιρό, με σκοπό να χτυπηθεί η Ιερή συμμαχία. «Πως είναι δυνατό γράφει να προήλθε η επανάσταση από το ελληνικό έθνος τη στιγμή που το έθνος αυτό έχει ξεπέσει στις έσχατες βαθμίδες της εθνικής διαφθοράς; Όχι, είναι σπόρος διχόνοιας που ρίχνεται ανάμεσα στη Ρωσία και την Αυστρία για να συνδαυλιστεί η αντιδυναστική  πυρκαϊά και να περιέλθει σε δύσκολη θέση ο ανώτατος  αρχηγός  της Ανατολικής εκκλησίας (ο τσάρος) και να ερεθιστεί ο ρωσικός λαός εναντίον της πολιτικής του ηγεμόνος του (Ιστορία ελλ. Επανάστασης του Καρλ Μέντελσον - Μπάρτολντυ)

        Δυο σχεδόν αιώνες από τότε με παγκοσμιοποιημένη οικονομία, με λαούς που θεωρείται ότι συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων και με την Ευρώπη να έχει διακηρύξει την οικονομική  ενότητά της τα συμφέροντα των κυρίαρχων τάξεων, που ακόμα χρησιμοποιούν  και το  εθνικό κράτος σαν όργανο για την επιβολή τους,  μπορούν να εξυπηρετούνται  με ποικίλους   πιο εξειδικευμένους τρόπους. Το οικονομικό και χρηματικό κριτήριο κρατά τα ηνία και η περίφημη συνθήκη του Μάστριχντ συνθέτει φραστικά τη λογική των αγορών που εξυπηρετούν τα ταξικά συμφέροντα των κυρίαρχων τάξεων επιγραμματικά «Τα κράτη μέλη της Κοινότητας δρουν σεβόμενα την αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς, όπου ο ανταγωνισμός είναι ελεύθερος  και ευνοούν την αποτελεσματική κατανομή των πλουτοπαραγωγικών πόρων»

         Στην Κύπρο, κράτος μέλος της ευρωπαϊκής κοινότητας μήπως ουσιαστικά συνέβη τίποτε άλλο αυτές τις μέρες παρά μια προσπάθεια για πιο  αποτελεσματική κατανομή των πλουτοπαραγωγικών πόρων της; Και βέβαια δεν χρειάζονται όλες αυτές οι βαθυστόχαστες αναλύσεις που πλημμύρισαν τα ΜΜΕ  για να αποκρυφτεί  το πασιφανές, υπέρ ποίων έγινε η κατανομή αυτή, (όχι βέβαια υπέρ των εργαζομένων, εκεί ή αλλαχού) αλλά για να χαθούμε μέσα σ’ αυτές, να φοβηθούμε και να μένουμε αδρανείς.