ΓΙΑ ΠΟΙΟ ΕΑΜ;

               Σύμφωνα με την απόφαση της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, για την αποτίμηση των εκλογών,  εκτιμά ότι το χαμηλό εκλογικό ποσοστό του ΚΚΕ ήρθε εξαιτίας της «αντιενωτικής πολιτικής του και της σεχταριστικής στάσης πολιτικής απομόνωσης..» ενώ θεωρεί ότι  «η ηγεσία του ΚΚΕ εγκλωβίστηκε σε μια ανάλυση που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την οποία ο εγχώριος και ο ευρωπαϊκός αστισμός θα επιχειρούσε τη διαμόρφωση μιας νέας συναίνεσης με τα λαϊκά στρώματα μέσα από ένα νέο είδος σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης και αντιτάχθηκε στη δυναμική του αιτήματος για κυβέρνηση της Αριστεράς».  

             Δεν είναι μόνο και κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ  που κατηγορεί το ΚΚΕ για την άρνηση συνεργασίας όλων των αυτοαποκαλούμενων αριστερών. Από διάφορες κατευθύνσεις  περίσσεψαν οι κριτικές στο ΚΚΕ που επιμένει στον …  απομονωτισμό του, ενώ η αριστερά έχει «κουλτούρα» συνεργασίας, από τον καιρό του ΕΑΜ. Και φυσικά  όλοι όσοι δηλώνουν  αντιμνημονιακοί δεν παραλείπουν  να μιλούν για δημιουργία νέου ΕΑΜ,  όλοι μαζί αγαπημένοι,  τουλάχιστον εξαιρείται η Χρυσή Αυγή.

              Και αναρωτιέται κανείς σε ποιο ΕΑΜ  γίνεται αναφορά,  αν από κείνο το ΕΑΜ  της αντίστασης έχει μείνει  σήμερα τίποτε άλλο  από το όνομα, έτσι,  για …  ιδεολογική παραπλάνηση.

            Στα χρόνια εκείνα της ναζιστικής κατοχής, ένα ταξικό και διεθνιστικό κόμμα, το ΚΚΕ, παίρνει  την πρωτοβουλία σε ένα μεγάλο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.  Η φαινομενική  αντινομία ανάμεσα στο χαρακτήρα του κόμματος και τη δράση του,  πολλές φορές  χρησιμοποιήθηκε για ενίσχυση της εναντίον του πολιτικής, ενώ αντίθετα στις μέρες μας λησμονείται  αυτή η  φαινομενική αντινομία,  για να υποστηριχτεί η υποχρέωση του ΚΚΕ να συμμετάσχει σε συσπείρωση πλήρως αποχρωματισμένη ταξικά.

            Την εποχή εκείνη είναι αλήθεια ότι η άνοδος του Χίτλερ κατευθύνει  τα κομμουνιστικά κόμματα στην αναζήτηση αντιχιτλερικών συμμάχων, ανεξάρτητα από την  ταξική τους τοποθέτηση, και στην επιδίωξη  σύστασης αντιφασιστικών μετώπων, τόσο στη βάση όσο και στην κορυφή. Η κομμουνιστική ηγεσία τότε  επιχειρεί να δώσει στο ΕΑΜ τη μορφή  ενωτικού  μετώπου, που ξεκινά από τη βάση,  με έκκληση   προς όλες  τις τάξεις του ελληνικού λαού,  δίχως διακρίσεις, να προσχωρήσουν  στις τάξεις του και με παράλληλη προσέγγιση και προς τους αστούς πολιτικούς ηγέτες.

           Αν τελικά το  ΕΑΜ παίρνει  τη μορφή  ενιαίου μετώπου  μόνο στη βάση του  αυτό  ίσως  δεν οφείλεται σε καθαρή επιλογή του ΚΚΕ,  αλλά στη μωρία και τον καιροσκοπισμό της τότε αστικής τάξης, σαν τάξης όχι σαν άτομα,  που διάλεξε την εύκολη  λύση της αναμονής και της αποχής. Η εργατική  τάξη λοιπόν  και η αγροτιά  αναλαμβάνει να εκπληρώσει και τα εθνικά καθήκοντα που άφησε έκθετα  η αποστασία των αστών. Εκείνη την εποχή πετυχαίνεται η μεταφορά του σχήματος του ταξικού συνασπισμού εργατών – αγροτών εναντίον  των αστών από το κοινωνικό   και  στο εθνικό πια πεδίο.  

            Η αποχή των αστών  πολιτικών δεν ήταν παρά  εκδήλωση μιας πολύ βαθύτερης ταξικής συμπεριφοράς, εφόσον και στη κατοχή ο κόσμος των αστών είχε αρκετή ελευθερία να ασκεί την πολιτική του όχι όμως και να άρχει. Η  ελληνική αστική τάξη, σαν τάξη,  υπήρχε κίνδυνος, υπό τη γερμανική κατοχή, να διαλυθεί, ή τουλάχιστον να συρρικνωθεί, αν δεν μπορούσε να εξουσιάζει και ελέγχει, γιατί μια   άρχουσα τάξη     που  δεν εξουσιάζει καταδικάζεται σε αποσύνθεση. Για να συνεχίσει  επομένως  να εξουσιάζει  σε συνθήκες  γερμανικής κατοχής, είχε ανάγκη από τη γερμανική σύμπραξη.  Η πλειοψηφία λοιπόν  των αστών προτίμησαν να είναι  η συνεργάτες ή αμέτοχοι, με τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σ’  αυτά τα δυο ακαθόριστη και κυμαινόμενη.

          Αντίθετα  όμως με την αστική τάξη, η ύπαρξη της εργατικής τάξης και της πολυπληθούς  αγροτιάς δεν βρισκόταν σε εξάρτηση από τη συνεργασία με τους κατακτητές, ενώ η αντιστασιακή δράση ακριβώς τόνωνε συχνά  την ταξική τους συνοχή και  ανέβαζε την  ταξική τους συνείδηση. Οι αγώνες για μισθούς, μεροκάματα,  παροχή τροφίμων, ακύρωση πολιτικής επιστράτευσης,  δηλ. αγώνες με καθαρά προλεταριακό χαρακτήρα, δημιούργησαν  τη βάση για το μεγάλο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα στις πόλεις, ενώ το αντάρτικο στην ύπαιθρο ξεκινά πολλές φορές  με συγκρούσεις εναντίον των κατακτητών για διαφύλαξη της παραγωγής.

           Με τον καιροσκοπισμό  ή  και την ανοιχτή συνεργασία των αστών,  επιστεγασμένη μάλιστα  με   την αποχή    από τον αγώνα του συνόλου ουσιαστικά του αστικού πολιτικού κόσμου, και τη διαμετρικά αντίθετη αγωνιστική στάση της εργατικής τάξης,  ο εθνικοαπελευθερωτικός  αγώνας πήρε βασικά ταξικά χαρακτηριστικά.      Η εθνική ενότητα λοιπόν του ΕΑΜ ήταν η ενότητα που επέβαλλε εκ των πραγμάτων  ο συνασπισμός των εργατών και αγροτών  στην ελληνική κοινωνία, με την αστική τάξη ή αποτραβηγμένη στο περιθώριο ή αντίπαλη, αλλά ουσιαστικά ανίσχυρη και ικανή μόνο να προσφεύγει στην προστασία πότε των γερμανών και πότε  των άγγλων για να διασφαλίσει το μέλλον της.  Γι’  αυτό ήδη από τα χρόνια της κατοχής γερμανοί και  έλληνες αστοί συναντήθηκαν σε ένα κοινό σημείο, ότι οι κυριότερος κίνδυνος ήταν ο κομμουνισμός.

          Στις συνθήκες εκείνες λοιπόν  τα εθνικά και ταξικά στοιχεία  στην πολιτική του ΚΚΕ  δεν βρίσκονται σε δυσαρμονία. Το μέτωπο των κοινωνικών αλλαγών το άνοιγε η ίδια η ταξική υφή του ΕΑΜ που προκαθόριζε και  τη  μελλοντική εξαφάνιση  του αστικού καθεστώτος  σε περίπτωση που θα επικρατούσε πολιτικά μετά την απελευθέρωση. Γι’  αυτό ήδη και πριν την απελευθέρωση το ΚΚΕ είναι ο στόχος των άγγλων και των  ελλήνων αστών πολιτικών.

          Στις μέρες μας προβάλλεται η ιδέα της εθνικής ενότητας που αποβλέπει όχι απλώς σε έναν ταξικό συμβιβασμό, αλλά στην εξουδετέρωση κάθε ταξικής διεκδίκησης. Και επειδή  σε κάθε κοινωνία   η κυρίαρχη αντίληψη παράγει το παρελθόν και το γράφει και  το  ξαναγράφει με  διαφορετικό τρόπο, η αναφορά στο ΕΑΜ γίνεται με την οπτική  της κυρίαρχης τάξης.  Προτείνεται λοιπόν μια συγκεκριμένη εικόνα και  ερμηνεία  του παρελθόντος που βολεύει  στην παρούσα συγκυρία. Σε μια στιγμή που οι κοινωνικές συγκρούσεις, εκ των πραγμάτων, μπορεί να πάρουν οξύτατη μορφή η αναφορά  σε ένα ΕΑΜ ενωτικό,  διαταξικό, εθνικό, που ενώνει όλους τους έλληνες εναντίον κάποιων κακών ξένων  δίνει ένα ιδεολογικό πρότυπο  ενός  πολιτικού αγώνα απονευρωμένου από ταξικές διαμάχες και ρήξεις με το κυρίαρχο σύστημα.  

         Έτσι συρρικνώνεται έως εξαφάνισης η ιδεολογική και κοινωνική λειτουργία του  επαναστατικού εκείνου παρελθόντος στις συνειδήσεις των ανθρώπων.  Καλή η αντίσταση κατά του κατακτητή, αλλά όλα τα άλλα ήταν λάθος . Αποσιωπάται, αν δεν καταδικάζεται, η επαναστατική δράση της εργατικής τάξης και αγροτιάς και, με τη νέα ερμηνεία που δίνεται στη δημιουργία του  ΕΑΜ  από την κυρίαρχη αντίληψη, θέλει όλοι να  πιστέψουμε   ότι στο τέλος η πραγματοποίηση  μιας δίκαιης κοινωνίας, όχι βέβαια κομμουνιστικής,  επαφίεται  απλώς στην καλή θέληση όλων των ανθρώπων, εκμεταλλευτών και εκμεταλλευομένων.