ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΣΣΔ

Στις 26 Δεκεμβρίου 1991, το Ανώτατο Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης εξέδωσε τη Διακήρυξη 142-Ν, που αναγνωρίζει την ανεξαρτησία των πρώην Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών και ως εκ τούτου τη διάλυση ή εξάρθρωση της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ), που δημιουργήθηκαν στα τέλη του 1922, και σηματοδότησε τη δημιουργία της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (ΚΑΚ). Την προηγούμενη  ημέρα ο σοβιετικός πρόεδρος Μ. Γκορμπατσώφ σε μια δωδεκάλεπτη τηλεοπτική ομιλία του ανακοίνωνε την παραίτησή του ως προέδρου της ΕΣΣΔ. Και από τότε η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο έπαψε να κυματίζει στο Κρεμλίνο.

        Και χίμηξαν όλοι όσοι παρίσταναν τους κομμουνιστές στη δημόσια περιουσία των σοσιαλιστικών δημοκρατιών. Η βιασύνη τους να μονοπωλήσουν τον πλούτο δεν είχε όρια. Κατέλαβαν εργοστάσια, ορυχεία, μεταφορικά μέσα, οι εργαζόμενοι ανακάλυψαν την ανεργία, τους απλήρωτους μισθούς και συντάξεις για μήνες, τον πληθωρισμό που έφτασε το 2.000%, την υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση για τις οποίες  έπρεπε να πληρώνουν πλέον χρήματα. Η δεκαετία του 1990 ήταν περίοδος  μιας οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής κατάρρευσης που κανένα κράτος δεν είχε βιώσει σε καιρό ειρήνης, με την ανάπτυξη μαφίας, ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ κυρίαρχων φυλών, με πληθυσμούς που διαλύθηκαν οι δομές οργάνωσής τους ξαφνικά, με πολέμους στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία. Οι νεόπλουτοι, οι ολιγάρχες επιχειρηματίες σε μια νύχτα,  και οι νονοί τους στην εξουσία επιδείκνυαν την περιουσία τους, που συσσωρεύτηκε από τα λάφυρα της σοβιετικής οικονομίας. Και ο τελευταίος ηγέτης της απαξιώθηκε να διαφημίζει πίτσες και να του αναγνωρίζεται ότι χάρη σ’ αυτόν οι Ρώσοι έχουν την ευκαιρία να τρώνε την πίτσα Κατάντησε να μοιάζει εύλογο η αντεπανάσταση να διαλύσει το πρώτο εργατικό κράτος στον κόσμο για μια πίτσα και ό,τι αυτή αντιπροσωπεύει κι ο τελευταίος ηγέτης της να τη διαφημίζει… 

          Με την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, μαζί με την επικράτηση της αμερικανικής ηγεμονίας στον κόσμο, επικράτησε και επεκτάθηκε ο αντικομμουνισμός και η συνεχής συκοφάντηση της οκτωβριανής επανάστασης. Η επανάσταση του Οκτώβρη 1917 όλο και πιο συχνά χαρακτηρίζεται ως ένα απλό πραξικόπημα που επιβλήθηκε με τη βία, που σχεδιάστηκε από μια φούχτα πειθαρχημένων Μπολσεβίκων οι οποίοι δεν είχαν καμιά πραγματική βάση στη ρωσική κοινωνία. Ο συλλογισμός απλός. Αν ο Οκτώβρης του 1917 δεν ήταν το λογικό και αναπόφευκτο αποτέλεσμα του απελευθερωτικού αγώνα που ανέλαβαν οι μάζες, οι οποίες συνειδητά συσπειρώθηκαν στον μπολσεβικισμό, τότε η μεγάλη Οκτωβριανή επανάσταση δεν κουβαλά κανένα μήνυμα χειραφέτησης που απευθύνεται στους ανθρώπους όλου του κόσμου και τότε το πολιτικό σύστημα, οι θεσμοί και το κράτος που προήλθαν από αυτήν, παρόλα τα λάθη, δεν δικαιώνονται. 

      Μια τέτοια απαξίωση της ρωσικής επανάστασης δεν ήταν ξένη για πολλούς αριστερούς,  σοσιαλδημοκράτες, αναθεωρητές κλπ., της Δύσης, οι οποίοι περισσότερο ήλπιζαν σε βελτίωση των συνθηκών του καπιταλιστικού τρόπου οργάνωσης της παραγωγής παρά σε ανατροπή του. Η στιγμή για την τέλεια επανάσταση δεν έχει έρθει ακόμα γι’ αυτούς, θα συμβεί αυτόματα και μέσα σε γιορτή, χωρίς στρατό, όπλα και βία σε μια ουτοπική στιγμή στο μέλλον. Γι’ αυτούς όλες οι επιτυχημένες επαναστάσεις έχουν αποτύχει στη δοκιμασία τους, γιατί αναπόφευκτα προκάλεσαν θλίψη, προδόθηκαν, έχασαν την αίγλη τους, απομακρύνθηκαν από τα ρομαντικά επαναστατικά ιδανικά. Εν ολίγοις απέτυχαν. Και η κωδική λέξη για μια τέτοια αποτυχία είναι η λέξη Στάλιν. Μόλις μια επανάσταση γίνει σταλινική τότε παύει να θεωρείται αληθινή επανάσταση. Οι σπόροι αυτής της αποτυχίας έχουν ήδη ενσωματωθεί στη στιγμή της ίδιας της επανάστασης, όταν θέλει να ξεριζώσει το προηγούμενο καθεστώς με τα όπλα και τη βία.  

        Η αγαπημένη έκφραση ότι η επανάσταση τρώει τα παιδιά της φαίνεται να συμπυκνώνει για τους αριστερούς του καπιταλισμού με το ανθρώπινο πρόσωπο την τραγωδία που θεωρούσαν ότι υπήρξε ο Στάλιν για την επανάσταση, ότι την πρόδωσε. Ο Στάλιν γίνεται  το σημείο εκκίνησης του διαχωρισμού της ηρωικής αφήγησης για τη  νικηφόρα σοσιαλιστική επανάσταση της εργατικής τάξης από τους  μπολσεβίκους. Οι κατηγορίες για μετατροπή της δικτατορίας του προλεταριάτου σε δικτατορία της γραφειοκρατίας και για κατάρρευση των δημοκρατικών Σοβιέτ απέναντι σε ένα δικτατορικό κόμμα μειώνουν το τιτάνιο έργο που συντελείται. Για να βγαίνει το συμπέρασμα ότι ακόμα κι αν αποθεώνεται η έκρηξη της επανάστασης, πάντα η εξέλιξή της θα απογοητεύει.  

         Ο θρήνος λοιπόν για τις χαμένες ευκαιρίες για μια ιδεατή σοσιαλιστική επανάσταση, όπου όλοι  θα συναινούν και θα είναι ευτυχισμένοι, απαξιώνει την πραγματική επανάσταση που είναι μια ιστορία εκπληκτικής επιβίωσης και επιτυχίας ενάντια στη συντριβή που επεδίωκαν με τους  160.000 άντρες τα  στρατεύματα από Η.Π.Α., το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ιαπωνία, τη Γερμανία, την Αυστρία, τη Γαλλία και την Τουρκία, μαζί με ατέλειωτο εξοπλισμό, υποστήριξη χρημάτων και υλικοτεχνικής στήριξης των Λευκών Ομάδων.  

         Η θεωρία για την παρακμή της επανάστασης ήδη από την αρχή της μοιάζει να μπαίνει στο σχήμα της θεολογικής αφήγησης για την πτώση από τον παράδεισο, χωρίς να λαμβάνει υπόψιν την πραγματικότητα.  Το πρόβλημα μ’ αυτήν την αφήγηση είναι ότι όλοι οι θιασώτες της αρνούνται να ασχοληθούν με το περίπλοκο χάος της ιστορίας. Υποθέτουν, και απαιτούν, οι κομμουνιστές να είναι τέλειοι άνθρωποι που δεν πρέπει να πέφτουν σε σφάλματα και αγνοούν ότι σε σχέση με την δημιουργία μιας κομμουνιστικής κοινωνίας και την αντιμετώπιση της αντεπανάστασης η επανάσταση ήταν μια εύκολη υπόθεση. 

        Τριάντα δύο χρόνια από τη διάλυση της ΕΣΣΔ είναι πια πασιφανείς τόσο  η μεγάλη θετική αντικειμενική σημασία της δημιουργίας της όσο και οι εξαιρετικές αρνητικές τάσεις που εξαπέλυσε η διάλυσή της με την γιγαντιαία οικονομική κατάρρευσή της που προκάλεσε η παλινόρθωση του καπιταλισμού. Τα κοινωνικά δεινά που επιβλήθηκαν στους λαούς της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και η έκρηξη εθνοτικών συγκρούσεων και πολέμων, όπως της Ουκρανίας, είναι συνέπειες αυτής της διάλυσης. Η ΕΣΣΔ ήταν το πρώτο εργατικό κράτος στην ιστορία του οποίου το όνομα δεν περιλάμβανε καμία εθνική ή γεωγραφική αναφορά και θα ενσαρκώνει στα μάτια της παγκόσμιας εργατικής τάξης την ελπίδα μιας εναλλακτικής λύσης στο καπιταλιστικό σύστημα.