ΣΤΙΣ ΑΥΤΑΠΑΤΕΣ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΜΑΤΩΝ

Κι ένα νέο σύνθημα ακούστηκε από αυτούς που συμμετείχαν στην Αθήνα, στο Σύνταγμα, στη συγκέντρωση υποστήριξης της "για πρώτη φορά  κυβέρνησης της αριστεράς" : ««Σε βλέπει η Μέρκελ και σπάει σαν κλαράκι, γεια σου αλάνι Γιάννη Βαρουφάκη»

               Ακόμα κι αν η εμβέλεια και η χρήση του συνθήματος είναι περιορισμένη, ακόμα κι  αν το περιεχόμενό του είναι εσκεμμένως κατασκευασμένο, η χρησιμοποίησή του  από διαδηλωτές σημαίνει ότι  ως ένα βαθμό τους εκφράζει. Από το σύνθημα «πάρτε το μνημόνιο και φύγετε από δώ» της εποχής των πλατειών μέχρι τον …περήφανο χαιρετισμό προς τον υπουργό Οικονομικών ανιχνεύουμε τον τρόπο που αυτά αναπαριστούν την πραγματικότητα ή τουλάχιστον την αντίληψη που σχηματίζουν γι’ αυτή όσοι τα φωνάζουν. Γιατί είναι  στα συνθήματα στα οποία εγγράφεται κωδικοποιημένα η ερμηνεία για την  πολιτικοοικονομική πραγματικότητα και η αντιμετώπισή της και αυτό δεν γίνεται μόνο στο περιεχόμενο αλλά  και στον τρόπο που χρησιμοποιείται η γλώσσα.  Συμπυκνώνονται στη  γλωσσική έκφραση και ορολογία νοήματα και ερμηνείες της πραγματικότητας που υπάρχουν ήδη   διάχυτα στην κοινωνία.

Η επιτακτική προστακτική του συνθήματος στις πλατείες  για αποχώρηση των συγκεκριμένων  κυβερνώντων που ευθύνονταν για τα μνημόνια βρίσκει μετά τέσσερα σχεδόν χρόνια το θετικό της συμπλήρωμα με  τον οικείο χαιρετισμό που κρύβει την επιδοκιμασία στον υπουργό οικονομικών. Η χρήση επιφωνημάτων, λαϊκών επιθέτων παραπέμπει  σε ένα σύστημα αξιών που συνδυάζει τη λαϊκότροπη εκφορά με την  αγωνιστική αισιοδοξία, και η χρησιμοποίησή τους  θέλει να μετατρέψει τον ίδιο το χρήστη σε φορέα αυτών των αξιών. Σ’  αυτά τα συνθήματα θέλει να δίνεται η εντύπωση ότι εμπεριέχεται το συλλογικό αγωνιστικό υποκείμενο, όπως στα κλασικά αγωνιστικά συνθήματα, είναι όμως μόνο η απεικόνισή του ή μάλλον προσομοίωσή του. Ο λαϊκότροπος λόγος τους δεν είναι λαϊκός, η αισιοδοξία τους δεν είναι αγωνιστική, το περιεχόμενό τους μας ξεμακραίνει από το χώρο που οι εργαζόμενοι αγωνίζονται, από ταξικές διεκδικήσεις.  

Γι’  αυτό και η μετατροπή των αγανακτισμένων σε υποστηρικτών μιας κυβέρνησης που με το που ανέλαβε την εξουσία άρχισε να καταπίνει τα χιλιόμετρα μαζί με τις προεκλογικές υποσχέσεις για κούρεμα χρέους και ρήξεις, ήταν η αναμενόμενη κατάληξη ενός πλήθους που αρνείται να αναγνωρίσει την αιτία των δεινών του, δηλ. την καπιταλιστική εκμετάλλευση και φυσικοποιεί τις κοινωνικές διευθετήσεις αποδεχόμενο τα μερικά ταξικά  συμφέροντα ως καθολικά.

Στην πραγματικότητα μια μεγάλη πλειοψηφία είναι ενθουσιασμένη, γιατί η νέα κυβέρνηση τους δίνει αφορμές να βιώνουν τη δυνατότητα ότι όλα θα αλλάξουν χωρίς να χρειαστεί οι ίδιοι να κάνουν και πολλά πράγματα. Το πολύ πολύ να χρειαστεί να φωνάξουν μερικά συνθήματα υποστήριξης  στη  διαπραγμάτευση που διεξάγει η κυβέρνηση, να επαναλάβουν κάποια επαναστατικά τραγούδια και να προχωρήσουν σε  κάποιες συμβολικές δράσεις.

Κι έτσι αντικαθίσταται η πρωταρχικότητα της πράξης  με αυτήν της αναπαράστασης. Αυτή η αναπαράσταση που είναι φυγή από την πραγματικότητα, στρέφεται προς το απολύτως πραγματοποιήσιμο και παράγει δράσεις και σχέδια  κλειστά και αποκολημμένα από το ιστορικό γίγνεσθαι. Σε ποια πραγματικότητα  παρά στην υπάρχουσα κοινωνική τάξη και τη δεδομένη κατανομή των πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων  παραπέμπουν και προϋποθέτουν οι συμβολικές δράσεις και πώς μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε δράση δίχως την ένταξή της σε μια συνολική θεώρηση και ερμηνεία της οικονομικοπολιτικής πραγματικότητας; Η πολιτική σκέψη κατάφορτη από ιδεαλιστικές αναπαραστάσεις του πραγματικού που  εγκλωβίζουν κάθε δράση.   

Όταν πριν τέσσερα χρόνια αισιοδοξούσαν χιλιάδες αγανακτισμένοι μικρομεσαίοι για την φυγή των κυβερνώντων με ένα αεροπλάνο παρέβλεπαν τα γεγονότα και την ερμηνεία τους δίνοντας έμφαση στην θαυμαστή ανατροπή  με ένα ποιοτικό άλμα που πίστευαν πως μπορεί να γίνει τυχαία. Και τώρα υποσχέσεις και προσδοκίες ενεργοποιούν το  παραμορφωμένο συλλογικό φαντασιακό που διευρύνει τον ορίζοντα στον οποίο η κοινωνία μπορεί να συλλάβει και να εξετάσει πιθανές, εναλλακτικές μορφές της προεκτείνοντας μέχρι τα όρια των υποσχέσεων της κυβέρνησης τις αλλαγές που προσδοκούνται.

Από τον Μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιο που εκδηλώνει το θαυμασμό του για τον Α.Τσίπρα για την πολιτικη που εφαρμόζει και «αποπνέει εθνική υπερηφάνεια» μέχρι τους 300 διανοούμενους από όλες τις χώρες του κόσμου που συνυπογράφουν  επιστολή συμπαράστασης στην Ελλάδα και την Ευρώπη «για τη δημοκρατία και την αλλαγή» απωθείται το στοιχείο του γνήσια πολιτικού, του αγώνα των επιμέρους ταξικών συμφερόντων, η πολιτική σκέψη έχει αποσυρθεί από το πραγματικό, υπάρχει εντός ενός κενού.

Οι υποσχέσεις και οι συμβολισμοί της κυβέρνησης γεμίζουν το κενό αξιοπιστίας που οδήγησε  τα τελευταία χρόνια  σε αμφισβήτηση τις  αξιώσεις του πολιτικού  συστήματος για νομιμοποίηση της εξουσίας, παρέχοντας ένα πλεόνασμα πίστης σ’  αυτήν. Που εκφράζεται με την υποστήριξη από τον τ. βασιλιά Κωνσταντίνο ως τον Μπαλτάκο και άλλους κατασκευαστές ιδεολογιών στην αριστερή κυβέρνηση που διαπραγματεύεται.

Η ανανεωμένη αξιοπιστία με τη  ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, με το προδιαγραμμένο αποτέλεσμα, ελπίζεται ότι δεν διασώζει μόνο το σύστημα αλλά και οδηγεί στην αδράνεια μεγάλα τμήματα του πληθυσμού που θ’ αποδεχτούν το αναπόφευκτο και μοιραίο της κρίσης. Ως πρόβατα επί σφαγή;