Τα ΜΜΕ από την έναρξη της
λειτουργίας τους αναδείχτηκαν σε κύριους ιδεολογικούς μηχανισμούς της κυρίαρχης τάξης είτε ελέγχονταν παλιότερα
από το κράτος είτε από το ιδιωτικό κεφάλαιο στις μέρες μας που ταυτίζεται μ' αυτό. Παρέχοντας έμμεση
εμπειρία, στοχεύοντας να διαμορφώσουν συνειδήσεις υποβάλλοντας την
συναισθηματικότητα μεταφέρουν ολόκληρους τομείς δραστηριοτήτων, θεσμών και
ιδεολογιών στον κόσμο των εικόνων που εμφανίζονται δραματοποιημένοι,
κατανοητοί, καταναλωτικοί και καταναλώσιμοι που φέρουν κοινά χαρακτηριστικά με
όλους τους δέκτες. Τους οποίους δέκτες ενοποιούν σε μια ορισμένη αξιακή
συμπεριφορά, ενώ παράλληλα τους αφήνουν
την ψευδαίσθηση της επιλογής και της
αυτονομίας.
Tα ΜΜΕ λοιπόν επιστρατεύτηκαν και πάλι, μέσω της προβολής βίντεο στην τηλεόραση για να προωθηθούν από το Υπουργείο Παιδείας οι μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα, που περιβάλλονται με όρους ιδεολογικούς περί ελευθερίας επιλογής και δημιουργικότητας, τα οποία είναι αποκαλυπτικά για τον χειραγωγικό ρόλο των μη άμεσων πολιτικών. Στα δυο βίντεο με πρωταγωνιστές ένα αγόρι κι ένα κορίτσι που αν και σύγχρονα είναι σαν να απευθύνονται αντίστοιχα στα παλιά σχολεία αρρένων και θηλέων αποτυπώνεται η αντίληψη για την εκπαίδευση που προωθεί η κυρίαρχη τάξη. Εν ολίγοις όσα η εργατική τάξη και ευρύτερα οι εργαζόμενοι με αποφασιστική πάλη στις δεκαετίες του ’60 και αρχές ’70 κατέκτησαν στο εκπαιδευτικό επίπεδο βαθμιαία και μεθοδικά ανατρέπονται. Οι κατακτήσεις εκείνα τα χρόνια εξασφάλισαν μια καλύτερη πρόσβαση και των παιδιών της εργατικής τάξης στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, βελτιώνοντας έτσι στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος τις συνθήκες μόρφωσης και εκπαίδευσής τους. Σημειώθηκαν λοιπόν κοινωνικές αλλαγές στο σύγχρονο καπιταλισμό όσον αφορά τα αιτήματα της εργατικής τάξης για την εκπαίδευση. Αυτές οι αλλαγές μπορούμε να πούμε ήταν αποτέλεσμα των νέων κοινωνικοοικονομικών επιλογών που επέβαλαν στην αστική τάξη οι νέες απαιτήσεις της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης με τον ανταγωνισμό με την Σοβιετική Ένωση αλλά κυρίως η άνοδος του εργατικού κινήματος.
Στις μέρες μας στα πλαίσια της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, επανακαθορίζεται η βασική λειτουργία του σχολείου στις νέες απαιτήσεις-συμφέροντα των μονοπωλίων. Κι αν παλιότερα διακήρυσσαν ότι καθήκον του σχολείου ήταν η αγωγή της νεολαίας προς τη δουλειά και την πειθαρχία σήμερα απαιτούν από τη μια να υπάρχει ένα σχολείο που να απευθύνεται σε προνομιούχους και να δημιουργεί τις ελίτ εξουσίας και από την άλλη να αναπτύσσονται ξεκομμένοι στόχοι που μεταδίδουν περισσότερες δεξιότητες και λιγότερη μόρφωση, γιατί δεν χρειάζονται για τις αξιώσεις της πλειοψηφίας προς τη ζωή επιστημονικές γνώσεις που να τις στηρίζουν. Εν ολίγοις προάγεται σήμερα η ιδέα της ελιτίστικης αλλά και της υποβαθμισμένης για την πλειοψηφία εκπαίδευσης. Η κυρίαρχη παιδαγωγική σκέψη προσανατολίζεται στο να σχηματίζεται μέσω κοινωνικών επιλογών μια ανάλογη ελίτ εξουσίας για όλους τους τομείς της ζωής σε βάρος της μόρφωσης των πολλών. Κι αυτή η ελίτ θα αποτελεί την ελίτ των αξιών και της συνείδησης η οποία θα δημιουργεί τους αναγκαίους προσανατολισμούς για τη μάζα. Είμαστε αντιμέτωποι σε μια στροφή για τους πολλούς προς την καθημερινότητα, το άμεσο χρήσιμο για την παραγωγή. Για να περιοριστεί λοιπόν συνειδητά η επιστημονική εκπαίδευση χρησιμοποιεί η κυρίαρχη τάξη διάφορους όρους που αποσκοπούν στο να δυσκολεύουν τον προβληματισμό πάνω σε δεδομένες αξίες και κηρύσσει με ένα σχετικά γραμμικό τρόπο μια συμπεριφορά προσαρμοσμένη στο σύστημα και τα συμφέροντά του. Αυτή η στροφή προς τις δεξιότητες, την καθημερινότητα είναι μια επανεκτίμηση της σχέσης σχολείου και ζωής κι επομένως της αξίας των στόχων και του περιεχομένου των μαθημάτων. Οι νέοι στόχοι προσδιορίζονται από τις ανάγκες των μονοπωλίων με μαθήματα που είναι προσανατολισμένα σε συγκεκριμένα παραγωγικά σχέδια.
Κι αυτό φαίνεται και στο ζήτημα των ερευνητικών προγραμμάτων που προωθεί ο στρατηγικός σχεδιασμός των κέντρων εξουσίας του ιμπεριαλιστικού και καπιταλιστικού συστήματος στα πλαίσια της παγκόσμιας αναδιάταξης της κυριαρχίας του κεφαλαίου που γεννά η παγκοσμιοποίησή του. Προωθήθηκαν και προωθούνται μένοντας στο απυρόβλητο προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εκπαίδευση των οποίων οι πραγματικές επιδιώξεις και στόχοι αρχίζουν να φαίνονται. Αν στη δεκαετία του ’80 αναρωτιόταν κανένας τι προωθούσαν αυτά τα προγράμματα και αν είναι δυνατό να αποκομισθούν οφέλη ανεξάρτητα από την πολιτική που τα χρηματοδοτεί, στις μέρες μας διαπιστώνουμε τ’ αποτελέσματά τους. Στρατιές μορφωμένων ανθρώπων που μ’ εύσχημους τρόπους εξυπηρετούν τα μονοπώλια που τους πληρώνουν, τεχνολογική ανάπτυξη με πολλαπλάσιες στρατιές εξαθλιωμένων ανθρώπων και στις μητροπόλεις του καπιταλισμού. Την αναβάθμιση της εκπαίδευσης και της ίδιας της ζωής μας τις ανέλαβαν τα κέντρα εξουσίας του καπιταλιστικού συστήματος. Σήμερα πια μπορούμε να δούμε κατά πόσο προσέγγισαν τους τάχα ουδέτερους και αντικειμενικούς κοινωνικούς στόχους και παράλληλα κατά πόσο τελικά έγινε δυνατή μια αξιοποίηση των αποτελεσμάτων τους για λογαριασμό της κοινωνίας, ταξικά και έξω από τους σκοπούς του σχεδιασμού και της ιδιωτικής χρηματοδότησης.
Το πρόβλημα είναι πολιτικό –ενώ το ξέρουμε θέλουμε να το αγνοούμε. Όπως η συνδρομή του Ερυθρού Σταυρού μπορεί να είναι πολλές φορές ουσιαστική στον ανθρώπινο αλλά δεν έλυσε τα προβλήματα και ο ανθρώπινος πόνος παραμένει έτσι κι σ΄ αυτά τα προγράμματα, αλλά και γενικότερα στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό το ζήτημα είναι που εντάσσονται, σε ποια στρατηγική. Η αντίθεση δεν είναι στο αν θα πρέπει να γίνονται αλλά στο αν εντάσσονται και τελικά προωθούν μια στρατηγική συμμετοχής και συνδιαχείρισης, συναίνεσης με τις αιτίες που τα δημιουργούν και τα συμφέροντας που τα προωθούν ή σε μια στρατηγική αποκάλυψης, σύγκρουσης και ανταγωνισμού με αυτά στην προοπτική μιας ριζικής κοινωνικής αλλαγής.
Ακόμα κι αν ξεφύγουμε από τη λογική του Όχι απέναντι στο Ναι σε σχέση με τον διαφαινόμενο εκπαιδευτικό σχεδιασμό και αντίστοιχα προγράμματα που προωθούνται πρέπει όμως να μπούμε σε μια λογική τι είναι, πού και από ποιους σχεδιάζονται, πώς καθορίζονται οι στόχοι τους, ποιες προτεραιότητες προκρίνονται, με δυο λόγια σε μια ταξική κοινωνία τίνων συμφέροντα εξυπηρετούν και πως αντιμετωπίζονται.
Tα ΜΜΕ λοιπόν επιστρατεύτηκαν και πάλι, μέσω της προβολής βίντεο στην τηλεόραση για να προωθηθούν από το Υπουργείο Παιδείας οι μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα, που περιβάλλονται με όρους ιδεολογικούς περί ελευθερίας επιλογής και δημιουργικότητας, τα οποία είναι αποκαλυπτικά για τον χειραγωγικό ρόλο των μη άμεσων πολιτικών. Στα δυο βίντεο με πρωταγωνιστές ένα αγόρι κι ένα κορίτσι που αν και σύγχρονα είναι σαν να απευθύνονται αντίστοιχα στα παλιά σχολεία αρρένων και θηλέων αποτυπώνεται η αντίληψη για την εκπαίδευση που προωθεί η κυρίαρχη τάξη. Εν ολίγοις όσα η εργατική τάξη και ευρύτερα οι εργαζόμενοι με αποφασιστική πάλη στις δεκαετίες του ’60 και αρχές ’70 κατέκτησαν στο εκπαιδευτικό επίπεδο βαθμιαία και μεθοδικά ανατρέπονται. Οι κατακτήσεις εκείνα τα χρόνια εξασφάλισαν μια καλύτερη πρόσβαση και των παιδιών της εργατικής τάξης στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, βελτιώνοντας έτσι στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος τις συνθήκες μόρφωσης και εκπαίδευσής τους. Σημειώθηκαν λοιπόν κοινωνικές αλλαγές στο σύγχρονο καπιταλισμό όσον αφορά τα αιτήματα της εργατικής τάξης για την εκπαίδευση. Αυτές οι αλλαγές μπορούμε να πούμε ήταν αποτέλεσμα των νέων κοινωνικοοικονομικών επιλογών που επέβαλαν στην αστική τάξη οι νέες απαιτήσεις της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης με τον ανταγωνισμό με την Σοβιετική Ένωση αλλά κυρίως η άνοδος του εργατικού κινήματος.
Στις μέρες μας στα πλαίσια της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, επανακαθορίζεται η βασική λειτουργία του σχολείου στις νέες απαιτήσεις-συμφέροντα των μονοπωλίων. Κι αν παλιότερα διακήρυσσαν ότι καθήκον του σχολείου ήταν η αγωγή της νεολαίας προς τη δουλειά και την πειθαρχία σήμερα απαιτούν από τη μια να υπάρχει ένα σχολείο που να απευθύνεται σε προνομιούχους και να δημιουργεί τις ελίτ εξουσίας και από την άλλη να αναπτύσσονται ξεκομμένοι στόχοι που μεταδίδουν περισσότερες δεξιότητες και λιγότερη μόρφωση, γιατί δεν χρειάζονται για τις αξιώσεις της πλειοψηφίας προς τη ζωή επιστημονικές γνώσεις που να τις στηρίζουν. Εν ολίγοις προάγεται σήμερα η ιδέα της ελιτίστικης αλλά και της υποβαθμισμένης για την πλειοψηφία εκπαίδευσης. Η κυρίαρχη παιδαγωγική σκέψη προσανατολίζεται στο να σχηματίζεται μέσω κοινωνικών επιλογών μια ανάλογη ελίτ εξουσίας για όλους τους τομείς της ζωής σε βάρος της μόρφωσης των πολλών. Κι αυτή η ελίτ θα αποτελεί την ελίτ των αξιών και της συνείδησης η οποία θα δημιουργεί τους αναγκαίους προσανατολισμούς για τη μάζα. Είμαστε αντιμέτωποι σε μια στροφή για τους πολλούς προς την καθημερινότητα, το άμεσο χρήσιμο για την παραγωγή. Για να περιοριστεί λοιπόν συνειδητά η επιστημονική εκπαίδευση χρησιμοποιεί η κυρίαρχη τάξη διάφορους όρους που αποσκοπούν στο να δυσκολεύουν τον προβληματισμό πάνω σε δεδομένες αξίες και κηρύσσει με ένα σχετικά γραμμικό τρόπο μια συμπεριφορά προσαρμοσμένη στο σύστημα και τα συμφέροντά του. Αυτή η στροφή προς τις δεξιότητες, την καθημερινότητα είναι μια επανεκτίμηση της σχέσης σχολείου και ζωής κι επομένως της αξίας των στόχων και του περιεχομένου των μαθημάτων. Οι νέοι στόχοι προσδιορίζονται από τις ανάγκες των μονοπωλίων με μαθήματα που είναι προσανατολισμένα σε συγκεκριμένα παραγωγικά σχέδια.
Κι αυτό φαίνεται και στο ζήτημα των ερευνητικών προγραμμάτων που προωθεί ο στρατηγικός σχεδιασμός των κέντρων εξουσίας του ιμπεριαλιστικού και καπιταλιστικού συστήματος στα πλαίσια της παγκόσμιας αναδιάταξης της κυριαρχίας του κεφαλαίου που γεννά η παγκοσμιοποίησή του. Προωθήθηκαν και προωθούνται μένοντας στο απυρόβλητο προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εκπαίδευση των οποίων οι πραγματικές επιδιώξεις και στόχοι αρχίζουν να φαίνονται. Αν στη δεκαετία του ’80 αναρωτιόταν κανένας τι προωθούσαν αυτά τα προγράμματα και αν είναι δυνατό να αποκομισθούν οφέλη ανεξάρτητα από την πολιτική που τα χρηματοδοτεί, στις μέρες μας διαπιστώνουμε τ’ αποτελέσματά τους. Στρατιές μορφωμένων ανθρώπων που μ’ εύσχημους τρόπους εξυπηρετούν τα μονοπώλια που τους πληρώνουν, τεχνολογική ανάπτυξη με πολλαπλάσιες στρατιές εξαθλιωμένων ανθρώπων και στις μητροπόλεις του καπιταλισμού. Την αναβάθμιση της εκπαίδευσης και της ίδιας της ζωής μας τις ανέλαβαν τα κέντρα εξουσίας του καπιταλιστικού συστήματος. Σήμερα πια μπορούμε να δούμε κατά πόσο προσέγγισαν τους τάχα ουδέτερους και αντικειμενικούς κοινωνικούς στόχους και παράλληλα κατά πόσο τελικά έγινε δυνατή μια αξιοποίηση των αποτελεσμάτων τους για λογαριασμό της κοινωνίας, ταξικά και έξω από τους σκοπούς του σχεδιασμού και της ιδιωτικής χρηματοδότησης.
Το πρόβλημα είναι πολιτικό –ενώ το ξέρουμε θέλουμε να το αγνοούμε. Όπως η συνδρομή του Ερυθρού Σταυρού μπορεί να είναι πολλές φορές ουσιαστική στον ανθρώπινο αλλά δεν έλυσε τα προβλήματα και ο ανθρώπινος πόνος παραμένει έτσι κι σ΄ αυτά τα προγράμματα, αλλά και γενικότερα στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό το ζήτημα είναι που εντάσσονται, σε ποια στρατηγική. Η αντίθεση δεν είναι στο αν θα πρέπει να γίνονται αλλά στο αν εντάσσονται και τελικά προωθούν μια στρατηγική συμμετοχής και συνδιαχείρισης, συναίνεσης με τις αιτίες που τα δημιουργούν και τα συμφέροντας που τα προωθούν ή σε μια στρατηγική αποκάλυψης, σύγκρουσης και ανταγωνισμού με αυτά στην προοπτική μιας ριζικής κοινωνικής αλλαγής.
Ακόμα κι αν ξεφύγουμε από τη λογική του Όχι απέναντι στο Ναι σε σχέση με τον διαφαινόμενο εκπαιδευτικό σχεδιασμό και αντίστοιχα προγράμματα που προωθούνται πρέπει όμως να μπούμε σε μια λογική τι είναι, πού και από ποιους σχεδιάζονται, πώς καθορίζονται οι στόχοι τους, ποιες προτεραιότητες προκρίνονται, με δυο λόγια σε μια ταξική κοινωνία τίνων συμφέροντα εξυπηρετούν και πως αντιμετωπίζονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου