ΠΕΡΙ “DEBTOCRACY”

    «Ως συνέπεια της νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας, οι πλέον κρίσιμες αποφάσεις σχετικά με τις κοινωνικές και οικονομικές σχέσεις έχουν εξοριστεί από το πεδίο της πολιτικής. Τα παραδοσιακά δημοκρατικά πολιτικά κόμματα αδυνατούν πλέον να αντιμετωπίσουν με πολιτικό τρόπο τα κοινωνικά ζητήματα, πράγμα που εξηγεί και την ενίσχυση του ρόλου του δικαστικού τομέα ως πεδίου που επιτρέπει την έκφραση των κοινωνικών συγκρούσεων σε κάποια μορφή. Σήμερα, λόγω της απουσίας μιας δημοκρατικής πολιτικής δημόσιας σφαίρας που θα επέτρεπε την πολιτικού χαρακτήρα αντιπαράθεση, το καθήκον οργάνωσης της ανθρώπινης συνύπαρξης και ρύθμισης των κοινωνικών σχέσεων έχει ανατεθεί στο  νομικό σύστημα. Η υποκατάσταση αυτή του πολιτικού από τον νομικό τομέα ως πεδίου επίλυσης των συγκρούσεων έχει πολύ αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία  της  δημοκρατίας. Συμβαδίζει, οπωσδήποτε, με την κυρίαρχη άποψη ότι θα πρέπει να αναζητούμε «αμερόληπτες» λύσεις στις κοινωνικές συγκρούσεις, αλλά εδώ ακριβώς έγκειται το πρόβλημα. Δεν υφίστανται αμερόληπτες λύσεις στην πολιτική, και αυτή ακριβώς η αυταπάτη, ότι ζούμε σε κοινωνίες στις οποίες έχει εκλείψει ο πολιτικός ανταγωνισμός, εμποδίζει την έκφραση των πολιτικών παθών μέσα από  τα παραδοσιακά δημοκρατικά κόμματα»  Chantal Mouffe: “To δημοκρατικό παράδοξο», εκδ. Πόλις, Αθήνα 2004

       Το  ντοκιμαντέρ του Αρη Χατζηστεφάνου  γέννησε  πολλές προσδοκίες που ενισχύθηκαν από τις πληροφορίες για τον τρόπο δημιουργίας του. Σε κάποιες κριτικές, που ακολούθησαν την προβολή του, θεωρείται αρνητικό που οι δημιουργοί του παίρνουν θέση την οποία εκφράζουν,  ενώ άλλες επικεντρώνονται στην  κριτική αυτής ακριβώς της θέσης. Από πολλούς υπογραμμίζεται  ο ιδιαίτερος  τρόπος χρηματοδότησής του και ο τρόπος διακίνησής  του που δείχνει τις καινούργιες οδούς που χαράσσονται  για την πληροφόρηση.

     Ο πυρήνας της ιδεολογικής θέσης  που εκφράζεται στο ντοκυμαντέρ είναι ότι δεν εντάσσει την όλη πολιτικοκοινωνική  κατάσταση σε μια σφαιρική προοπτική, σ’ ένα σύστημα ερμηνείας. Τονίζεται ότι η   οικονομική πραγματικότητα μπορεί να βελτιωθεί σύμφωνα με ένα σύστημα ιδεών και πρακτικών που είναι εφαρμόσιμες, χωρίς να θίγεται ο πυρήνας του όλου συστήματος. Η ενθουσιώδης αισιοδοξία ότι με την εφαρμογή κάποιων λύσεων που εφαρμόστηκαν αλλού μπορεί και η Ελλάδα να βελτιώσει  τη δική της ανεπαρκή πραγματικότητα, στηρίζεται στην πεποίθηση των δημιουργών του ντοκιμαντέρ  ότι  η λύση που προκρίνεται  ευδοκίμησε σε μια άλλη χώρα κι  αυτό μπορεί να εμψυχώσει κι  έναν άλλο λαό  να την εφαρμόσει. Προκρίνεται για το χρέος λύση δικαστική που στηρίζεται στην έννοια της ηθικότητας. Επαναλαμβάνοντας  ότι είναι ανήθικο να πληρώνεται ένα ανήθικο χρέος, ότι μεγάλο μέρος του χρέους είναι απονομιμοποιημένο, ηθικοποιείται  ο πολιτικός λόγος. Εισάγοντας την ηθική ως βασικό κριτήριο και αιτία για κατανόηση πολιτικών επιλογών   μας εμποδίζει να συλλάβουμε τη φύση και τα αίτια της σημερινής κατάστασης. Η ηθική καταδίκη των πολιτικών πράξεων των κρατούντων   δεν οδηγεί στην πολιτική αντιμετώπισή τους.  Απλώς,  χαράσσεται διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε καλούς και κακούς καπιταλιστές.

    Το ντοκυμαντερ ήταν πραγματικά διαφωτιστικό και έντιμο.  Εκφράζονται ξεκάθαρα οι ιδεολογικές αρχές των δημιουργών του και οι προθέσεις τους. Υποδεικνύεται ένας δρόμος αντιμετώπισης της υπάρχουσας κατάστασης  όχι με επαναστατικό τρόπο, αλλά  με μέσα της αστικής δημοκρατίας που θα μετασχηματίσουν το οικονομικοπολιτικό σκηνικό.  Είναι η φωνή της εναλλακτικής λύσης που θα έρθει στο προσκήνιο μόλις χρεωκοπήσει η παρούσα.

Είναι η άλλη φωνή της κυρίαρχης  πολιτικής, που προς στιγμή φιμώθηκε για να τα σαρώσει όλα το μνημόνιο. Οσο το μνημόνιο αθροίζει αδιέξοδα, το πολιτικό σύστημα, αν έχει την ευφυία,  όλο και περισσότερο θα  αποδέχεται τέτοιες εναλλακτικές  λύσεις, για να καλυφτούν τα πολιτικά κενά που δημιουργούνται.

     Βέβαια, η βουβή κοχλάζουσα οργή κι απόγνωση  χιλιάδων ανθρώπων δεν έχει βρει ακόμα  τη φωνή της.

Αν βρει;