Στην Ευρώπη, πριν είκοσι χρόνια γκρεμίστηκε ένα τείχος κι από τότε, με συνέπεια και μεθοδικότητα, βαλθήκαμε να το αντικαταστήσουμε με δεκάδες άλλα, έστω και με διαφορετικές μορφές. Άνοιξαν τα σύνορα για τους κατοίκους των χωρών που συμμετέχουν στην οικονομική ένωση της Ευρώπης και γίνεται προσπάθεια να κλείσουν για όλους τους άλλους που ερήμην τους και εις βάρος τους μπόρεσε να υπάρξει ετούτη η οικονομική ένωση.
Στην Ελλάδα, δεν αισθανόμαστε υπεύθυνοι για την αθλιότητα του «αναπτυσσόμενου» κόσμου η για τη φτώχεια των μεγαλουπόλεών μας. ¨Όσο μάλιστα μας υπόσχονταν μια εσαεί οικονομική ανάπτυξη δεν μας κακοφαινόταν να εκμεταλλευόμαστε όλους αυτούς «της γης τους κολασμένους» είτε σ’ ένα προσωπικό επίπεδο (φροντίδα γερόντων, καθάρισμα σπιτιών κλπ.) είτε σε επίπεδα επαγγελματικά ( φτηνοί εργάτες σε οικοδομές, σε χωράφια κλπ). Ανεχτήκαμε κι αποδεχτήκαμε τη συνεχή ροή μεταναστών προς και δια της χώρας μας όσο αυτό μας εξασφάλιζε οικονομικό όφελος. Αδιαφορούσαμε ουσιαστικά και για τους «δουλεμπόρους» και για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών.
Δεν εντάξαμε τα γεγονότα αυτά (μετανάστευση, συνοικίες γκέτο κλπ ) σ’ ένα συνολικό πλαίσιο που θα τόνιζε την αλληλεξάρτηση όλων των φαινομένων. Όλοι ετούτοι οι μετανάστες θεωρούσαμε πως προέρχονται από χώρες που δεν είναι δημοκρατικές, δεν σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα κι αυτό είναι μια από τις αιτίες της δυστυχίας τους. Κι όταν αναφερόμαστε σε κάποιες από τις άλλες αιτίες του φαινομένου, τα οικονομικά αδιέξοδα, τους πόλεμους που ενορχηστρώθηκαν από χώρες που αποκαλούνται Δύση, οι περισσότεροι περιοριζόμαστε να κατηγορούμε και να αγανακτούμε.
Ο καθένας μας, στην καλύτερη περίπτωση, επικοινωνούσε, σε προσωπικό επίπεδο, με τη δυστυχία που συγκινούσε την ευαισθησία του και συμμετείχε στην άμβλυνσή της στο μέτρο των δυνατοτήτων του. Πολλοί βοηθούσαν πρόσφυγες και πεινασμένους με συγκεκριμένες ενέργειες, των οποίων επιδιώκαμε να βλέπουμε τα χειροπιαστά αποτελέσματα.
Ελλείψει συστήματος ερμηνείας του κόσμου, ούτε λόγος βέβαια για μετατροπή του σε κάτι άλλο, ελλείψει γενικά θεωριών αποκτήσαμε αρχές, ηθική. Περίσσευαν τα καλά αισθήματα, και η φιλοδοξία των περισσότερων περιοριζόταν ν’ αναγνωρίζουν το πρόβλημα ως σοβαρό και κυρίως να παρεμποδίζουν την εμφάνιση ιδεών που ταυτίζονταν με ολοκληρωτισμούς (για πολλούς συλλήβδην όλες οι ιδεολογίες) και να επαγρυπνούν ώστε ν’ αποφευχθεί η ανάπτυξη επικίνδυνων φαινομένων και η επαναδημιουργία συγκρούσεων. Η ηθικολογία διέπνεε όλες τις δημόσιες συζητήσεις. Όσο καταλάγιαζαν οι ιδεολογίες επανέρχονταν στο προσκήνιο οι αγαθοεργίες.
Το μνημόνιο αποτέλεσε το ορόσημα της μεταβολής που ήδη είχε αρχίσει να εμφανίζεται με αργότερους ρυθμούς. Η εθνική μας οικονομική δυσπραγία ανέδειξε σε όλο το μεγαλείο το πρόβλημα της μετανάστευσης που κοντά είκοσι χρόνια το άφηναν να σέρνεται (από τον Α. Σαμαρά που ήθελε να «βοηθήσει» στην κατάρρευση του καθεστώτος του Ραμίζ Αλία μέχρι τους Ολυμπιακούς αγώνες της Αγγελοπούλου και Σημίτη με τα μεροκάματα Κίνας).
Η απόφαση του Χ. Παπουτσή για τον φράχτη στον Εβρο, που τυγχάνει γενικής σχεδόν επιδοκιμασίας, προβάλλεται σαν η πιο αποτελεσματική και πρακτική ενέργεια, που προσπαθεί να συνδυάσει την ανεκτική και συντροφική ιδεολογία της αριστεράς με την παραδοχή των κανόνων της δυτικής καπιταλιστικής κοινωνίας, με επωδό συνεχή, όπως και σε όλα τα προβλήματα, «προτείνετε όσοι διαφωνείτε μια άλλη εναλλακτική λύση». Ετσι εμπλέκονται όλοι σε ψευτοδιλήμματα που μεταθέτουν το πρόβλημα και δίνουν χρόνο στη «βαθιά» εξουσία να βρει τη «λύση» προς όφελός της. Από τη στιγμή που το ζητούμενο, για τους λαούς τουλάχιστο του δυτικού κόσμου, δεν είναι η κατάληψη της εξουσίας ή αλλαγή της κοινωνίας αλλά η εναρμόνιση μ’ αυτήν, είναι φυσικό να εφαρμόζεται παντού η ταυτολογική μέθοδος: «έτσι είναι ,δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς»
Αντικαταστήσαμε την ιδεολογία με τη διαχείριση κι ενώ αποδεχόμαστε υποτίθεται την πολιτιστική πολυφωνία είμαστε σκεπτικοί για κάθε μορφή αυτοέκφρασης που εκδηλώνεται έξω από το πρότυπο της Δύσης. Αγνοώντας κάθε ιστορική προοπτική καταδικάζουμε όλες μας τις ενέργειες στον στενό ορίζοντα του άμεσου, προσδοκώντας άμεσα αποτελέσματα. Ετσι θεωρούμε την όποια αντίδραση σε ενέργειες κυβερνώντων χωρίς νόημα αφού είναι ατελέσφορες.
Ίσως είναι καιρός, τουλάχιστον για όσους υφίστανται τις ακρότητες της εξουσίας, να αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε πως στην πραγματικότητα με τη μετανάστευση αυτό που θα αλλάξει εντελώς θα είναι η εξωτερική μορφή μιας εσωτερικής παρακμής που προϋπήρχε ήδη από καιρό, ότι θα σαρωθεί βίαια και ολοκληρωτικά ένα σύστημα κοινωνίας, το οποίο παρά την τάξη, τον πολιτισμό και την ευνομία που εξασφάλιζε εν μέρει, έχει φθαρεί και έχει χάσει την δύναμη της ανανέωσης και ανάπτυξης.
Πιθανόν, όλα αυτά τα κύματα μεταναστών να είναι η μελλοντική μας εικόνα και οι εκπρόσωποί μας στις βίαιες συγκρούσεις που όλοι επικαλούνται αλλά κανείς δεν επιδιώκει.
1 σχόλιο:
Καταπληκτικό κείμενο!
Δημοσίευση σχολίου