Πόλεμος στην Ουκρανία, γενοκτονία στη Γάζα τα δυο μείζονα
ζητήματα των ημερών μας, που όμως βρίσκονται στο περιθώριο της επικαιρότητας και
περιστασιακά έρχονται στο προσκήνιο, όταν η αναλγησία των κρατούντων και ο
πόνος των θυμάτων ξεχειλίζει, κι αυτό για λίγο. Πάντα και συνέχεια ο
μικρόκοσμος των φροντίδων μας και των καημών μας επικρατεί και μας τσακίζει,
τον καθένα χωριστά και απομονωμένα.
Καθένας μας ένα άτομο, μονάδα που ταξιδεύει
μόνη της στον ωκεανό της καταναλωτικής κοινωνίας, παπαγαλίζοντας περί αξιών, ισότητας και ευτυχίας, αποποιούμενη κάθε ιστορική συνέχεια σε κρίσεις και ερμηνείες που μπορεί να
υπερβαίνουν συγκυρίες και ατομικά συμφέροντα. Οι πολιτικοί προωθούν την
πολιτική σαν τεχνική χειραγώγηση για
μετακίνηση των ατόμων, σαν μια μάζα με τα αισθήματα και την έκφρασή τους και τη σκέψη τους, στο δημιουργημένο σύστημα
γενικής χειραγώγησης των ανθρώπων και της φύσης, των ζωντανών και νεκρών, των
λέξεων και των ιδεών, των πραγμάτων και των αισθημάτων, στην αστική δημοκρατία του κυρίαρχου
καπιταλισμού. Για να μην είναι δυνατόν να ξεπερνούν τον ορίζοντα του συστήματος,
για να βλέπουν ως προβλήματα μόνο εκείνα που μπαίνουν στην οπτική τους γωνία,
όπως είναι τις τελευταίες δεκαετίες ο
εκθειασμός του ατόμου, οι αναζητήσεις έμφυλης ταυτότητας, το κυνήγι της
επιτυχίας, όλα αυτά που η κυρίαρχη ιδεολογία υπόσχεται ότι οδηγούν σε
απελεύθερωση.
Μόνο που η επικράτηση ενός
στείρου ατομικισμού που απαιτεί το δικαίωμα στη μοναδικότητα ως παραχώρηση από
την κυρίαρχη εξουσία απογυμνώνει και διευρύνει το κενό στις κοινωνίες. Κάθε
άτομο αποτελεί διασταύρωση διαφορετικών κληρονομιών και επιρροών, όμως ζώντας
σε μια κοινωνία χωνευτήρι διαφόρων γενεαλογιών, συμπεριφορών και συμφερόντων, με
κοινές αναφορές σε γεγονότα του παρελθόντος, σε οράματα του μέλλοντος, σε
δράσεις του παρόντος, γίνεται δυνατή η ύπαρξη ενός κοινού βίου με τις ταξικές
αντιθέσεις και συγκρούσεις ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας. Η πεποίθηση για απελευθέρωση των ατόμων με την
αποσύνδεση τους από το παρελθόν, στην
πραγματικότητα τους κόβει τις ρίζες τους, αφήνει χωρίς μνήμη το παρόν και στο
μέλλον διασπά την κοινωνία σε άπειρες
οντότητες που χάνουν το ενωτικό στοιχείο της κοινής κληρονομιάς και των κοινών
οραμάτων που οδηγεί σε κοινές δράσεις. Τέτοιες κοινωνίες διαμορφώνουν
ναρκισσιστικά άτομα που αντιλαμβάνονται τους θεσμούς και όποιους αγώνες
γίνονται αποκλειστικά σε σχέση με το πρόσωπό τους. Κι έρχονται τότε να τους
συμπαρασταθούν και να ενισχύσουν την κοντοθωριά τους πολιτικές και πολιτικοί
που κάνουν παντιέρα τους φόβους και τις αγωνίες τους, δηλ. την γκρίνια των
μικροαστών που πιστεύουν ότι όλα τα στραβά γύρω τους οφείλονται στη φαυλότητα
των άλλων. Πατώντας πάνω στο φόβο τους επιβάλλουν τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης.
Κι αυτή η μεγάλη πλειοψηφία, παρόλη την οικονομική κρίση που τσάκισε τις ζωές
μας, συνεχίζει να ζει στο κουκούλι του μικρόκοσμού της και
αναμασάει ακόμα υποσχέσεις για ποιότητα ζωής της καθημερινότητας, για ηθικότητα
των τετριμμένων, υμνεί την αυτονομία των ατόμων, αναζητά δικαίωση από τους
θεσμούς, ερμηνεύοντας την εξωτερική πολιτική με συνθήματα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αρνούμενη με τη δράση της να κυριαρχήσει
στα γεγονότα θεωρεί την παγκόσμια αγορά και τις διεθνείς σχέσεις χώρους
απροσδιόριστους, όπου επικρατεί η μοίρα, ενάντια στην οποία δεν μπορούμε να
κάνουμε τίποτε. Μοιάζει σαν ο συμβιβασμός μας με την κυρίαρχη πολιτική, που λες
και επικυρώθηκε με την άνοδο στην εξουσία του ΣΥΡΙΖΑ, να συνεχίζεται. Και ίσως γι’ αυτό οι αντιδράσεις για τη
γενοκτονία των Παλαιστινίων δεν έχουν τη μαζικότητα και την ένταση που είχαν οι
διαδηλώσεις όχι μόνο εναντίον των βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ στη Σερβία, αλλά και εναντίον της
αμερικανικής εισβολής στο Ιρακ. Παρόλο που έχουμε εμπλακεί ως
χώρα, με την κυβέρνηση Μητσοτάκη, ενεργά τόσο στον πόλεμο της Ουκρανίας όσο και
στην εθνοκάθαρση του Ισραήλ οι λαϊκές αντιδράσεις μοιάζουν υποτονικές, με μόνο
το ΚΚΕ με λόγια και έργα να καλεί σε επαγρύπνηση.
Τόσο η διαφαινόμενη ήττα του Ζελένσκι στο πεδίο της μάχης μαζί με την
τουλάχιστον ύποπτη τρομοκρατική επίθεση στη Μόσχα με δεκάδες νεκρούς, όσο και η καταδίκη του παλαιστινιακού λαού σε
λιμοκτονία από το Ισραήλ το οποίο με θρασύτατη αναλγησία ετοιμάζει επίθεση στη Ράφα διαμορφώνουν ένα
πολύ επικίνδυνο περιβάλλον, με τις πολεμικές ιαχές να εξαπλώνονται με κίνδυνο να φτάσουν μέχρις εμάς.
Τους τελευταίους βέβαια μήνες, όπως
έδειξε η μαζική συμμετοχή στην απεργία και στις διαδηλώσεις την επέτειο του
εγκλήματος των Τεμπών, φαίνεται να ενισχύεται ένα λαϊκό κίνημα που απαιτεί τιμωρία
των υπευθύνων για την τραγωδία στα Τέμπη. Το αποτέλεσμα της επιχείρησης της κυβερνώσας παράταξης, μαζί
με τα δημοσιογραφικά συγκροτήματα συνεπικουρούμενων
μέχρις στιγμής και από την δικαιοσύνη, για
να βγει από το κάδρο των ευθυνών εμφανίζει ρωγμές. Κι αυτό είναι και συνέπεια των κινητοποιήσεων, γιατί ένα κίνημα
στους δρόμους που απαιτεί απόδοση ευθυνών είναι προϋπόθεση ακόμα και για να ενεργοποιηθούν
οι αστικοί θεσμοί.
Η ύπαρξη κινήματος όμως προϋποθέτει
διαφυγή από την εξατομίκευση, συνειδητοποίηση της ομοιότητας των προβλημάτων, βεβαιότητα
ότι ο χειρισμός τους είναι ευκολότερος αν αντιμετωπιστούν ως σύνολο. Η απόρριψη
εδώ και δεκαετίες ότι τα άτομα ανήκουν σε τάξεις κοινωνικές που διατηρούν τα
μέλη τους σφιχτά και συμμορφώνονται στα ταξικά πρότυπα συμπεριφοράς συνοδεύτηκε
από υποσχέσεις για ελευθερία και για τις απεριόριστες δυνατότητες του ατόμου.
Μόνο που κανείς δεν ανέφερε την ευθύνη που αποκλειστικά πια επωμίζεται μόνο το άτομο για την επιτέλεση κάθε έργου,
αλλά και για τις συνέπειες της αναποτελεσματικότητάς του, απαιτώντας από τον ίδιο
να ελέγξει και τις συνέπειες που δεν τις καθορίζει. Καθώς ρευστοποιούνται οι
μεγάλες αφηγήσεις και οράματα που λειτουργούσαν ως συστήματα αναφοράς του
ατόμου και της κοινωνίας, το άτομο, με την εξάλειψη των δεσμών που προσδένουν τις ατομικές επιλογές με τις συλλογικές
επιδιώξεις, απομένει μόνο και ανήμπορο. Και απομένει μετά να κάνει ευχές να μην το βρεί το κακό.
Κι αν η οικονομική κρίση έδειξε τους
κινδύνους της εξατομίκευσης με τη διαρκή σύγκρουση όλων με όλους παραγνωρίζοντας ακόμα και
κοινά συμφέροντα, η επικίνδυνη διεθνής κατάσταση με τους πολέμους απαιτεί ταξική συνειδητοποίηση,
να σπάσει το κουκούλι του μικροαστισμού που απομονώνει σε γλίσχρα συμφέροντα, γιατί είναι οι εργαζόμενοι που θα επωμιστούν το
βάρος των πολεμικών συγκρούσεων για τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα. Κανείς πια δεν μπορεί να είναι ουδέτερος και η
αντίθεση στη μαζική ανθρώπινη σφαγή και την εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων στη Γάζα από τους Ισραηλινούς είναι η
θεμελιώδης, απολύτως ελάχιστη θέση από την οποία πρέπει να προκύψουν οι άλλες
πολιτικές θέσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου