ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ

 

Στη Γερμανία παραλύει η χώρα από την απεργία για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας στις υπεραστικές συγκοινωνίες και μεταφορές, στη Γαλλία καλούν για δέκατη φορά από την αρχή των κινητοποιήσεων τα εργατικά συνδικάτα σε πανεθνική απεργία και διαδηλώσεις κατά της δυσμενούς για τους εργαζομένους μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού. Στη χώρα μας, με την πλειοψηφία να διαδηλώνει γεμάτη οργή και θυμό για το εγκληματικό δυστύχημα στα Τέμπη, η πολιτική ηγεσία προσπαθεί να την χειραγωγήσει με υποκριτικές συγγνώμες και υποσχέσεις για αναζήτηση ευθυνών σε σταθμάρχες και σταθμαρχεία, συγκαλύπτοντας τις δικές της. Και γενικά, οι πολιτικοί και οι θεσμοί συνεχίζουν να  ισχυρίζονται ότι ενεργούν για λογαριασμό του λαού, ενώ δεν ακούν τα αιτήματά του και αδιαφορούν για τις ανάγκες του.

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται, τον ανταγωνισμό Κίνας και ΗΠΑ να καθορίζει τις παγκόσμιες εξελίξεις και με τις νέες αναταράξεις στο τραπεζικό σύστημα, την πτώχευση των δυο αμερικανικών τραπεζών και την έκτακτη συμφωνία διάσωσης της  προβληματικής Credit Suisse που αγοράστηκε από τη μεγαλύτερη τράπεζα της Ελβετίας τη UBS, φαίνεται ότι  η καπιταλιστική κρίση  είναι διαρκής και βαθιά, με τους εργαζόμενους να ζουν σε ένα κόσμο τεράστιας αβεβαιότητας. Το «ένστικτο» αναζήτησης κέρδους του κεφαλαίου πυροδοτεί χρηματοοικονομικούς κινδύνους και φούσκες περιουσιακών στοιχείων. Οι συγκρούσεις μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας έχουν ενταθεί και έχουν αναδειχθεί ως η κύρια σύγκρουση στις καπιταλιστικές κοινωνίες, καθώς οι ιδιοκτήτες κεφαλαίων και νέων τεχνολογιών διατηρούν το μεγαλύτερο μέρος των πόρων υπό τον έλεγχό τους. Η μόνιμη κρίση που εξαθλιώνει  τους εργαζόμενους έχει αποδυναμώσει και στις μεγάλες δυτικές χώρες την ικανότητα της πολιτικής ηγεσίας να παραπλανά πετυχαίνοντας την απαραίτητη συναίνεση.   

Υπάρχει κάτι εκρηκτικό τα τελευταία χρόνια, στα οποία το ενδιαφέρον για την πολιτική από μεγάλα τμήματα του πληθυσμού φαίνεται να επανέρχεται, ενώ η πίστη σ’ αυτό το  πολιτικό σύστημα συνεχώς μειώνεται. Η περίφημη αστική μας δημοκρατία που προβάλλεται ως το καλύτερο δυνατό πολίτευμα έχει καταλήξει συνώνυμη με τις εκλογές, που αντιμετωπίζονται ως μια διαδικασία ιερή, η θεμελιώδης προϋπόθεσή της, που δεν θεωρείται απλώς ένα μέσο συμμετοχής σ’ αυτήν, αλλά έχει γίνει αυτοσκοπός. Οι ελεύθερες και δίκαιες εκλογές είναι το άπαν των διεκδικήσεων που επιτρέπεται στις λαϊκές διεκδικήσεις. Κάθε πρόβλημα, εθνικές εντάσεις, εγκληματικότητα, διαφθορά, οικονομικές ανισότητες κλπ. μπορεί να βρει τη λύση του με τις εκλογές που ανανεώνουν το προσωπικό της πολιτικής ηγεσίας. Το διαπιστώνουμε και στη χώρα μας, ιδιαίτερα στη ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ, που και πάλι προπαγανδίζει τη νίκη του σε εκλογές ως τη μόνη  προϋπόθεση για να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής, όταν αποδείχτηκε ότι η πρώτη του εκλογική νίκη, παρά τις επαναστατικές του κορώνες, δεν διαφοροποίησε την μέχρι τότε εφαρμοζόμενη πολιτική.

Σίγουρα οι εκλογές λειτούργησαν αρκετά καλά τους δυο τελευταίους αιώνες και κατέστησαν δυνατή τη  διεύρυνση της αστικής δημοκρατίας. Μετά μάλιστα το 2^ο παγκόσμιο πόλεμο, οι δυτικές δημοκρατίες κυριαρχούνταν από μεγάλα μαζικά κόμματα και ισχυρά λαϊκά κινήματα και στήριξαν αποτελεσματικά  τις  δομές του αστικού κράτους καθιστώντας τε έως και φιλικές σε λαϊκά αιτήματα. Συνδικάτα και κόμματα κατάφεραν να είναι κοντά στις ζωές των πολιτών, με αποτέλεσμα ένα εξαιρετικά σταθερό σύστημα, μεγάλη εμπιστοσύνη στα κόμματα και προβλέψιμη συμπεριφορά ψήφου. Κι ύστερα το αντίπαλο δέος της αστικής δημοκρατίας, τα σοσιαλιστικά κράτη, διαλύθηκε, το εργατικό κίνημα αποδυναμώθηκε, οι καπιταλιστικές κρίσεις έγιναν συνεχείς,  τα εμπορικά μέσα ενημέρωσης ανέλαβαν την κατασκευή της κοινωνικής συναίνεσης και οι ψηφοφόροι έγιναν καταναλωτές ιδεών και πληροφοριών. Και η δημοκρατία σταθεροποιήθηκε συρρικνωμένη στην επιλογή εκπροσώπων απ’ αυτούς που το πολιτικό σύστημα προωθεί και η ψηφοφορία κατέληξε να λειτουργεί  παραπλανητικά,  για να αποδέχονται οι πληθυσμοί  το παθητικό, ήρεμο ρόλο τους να  ανταποκρίνονται μόνο σ’ εκείνα τα σήματα που το κυρίαρχο σύστημα τους δίνει. Κι έτσι, με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τη δυνατότητα χειραγώγησης της κοινής γνώμης, την ποικιλία κομμάτων κλώνων της κυρίαρχης εξουσίας, οι ψηφοφορίες σε εκλογές και δημοψηφίσματα καταλήγουν πολύ λίγα πράγματα να αλλάζουν στο πολιτικό σύστημα. Το αστικό κράτος με τις εκλογές αποκτά ειρηνικά τον έλεγχο των αστικών αντιπροσωπευτικών θεσμών.

Το εργατικό κίνημα ξέρει πια ότι η σύγχρονη αντιπροσωπευτική κυβέρνηση δεν  προσφέρει στην εργατική τάξη τη δυνατότητα να επιτύχει όχι τον σοσιαλισμό, αλλά έστω και ελάχιστη βελτίωση της ζωής της, και ούτε οι εκστρατείες γύρω από τις εκλογές είναι η σημαντικότερη πτυχή της δραστηριότητας των μαζών. Οι αστικές εκλογές με κανένα τρόπο δεν μεταβάλλουν ζητήματα εξουσίας και ανακατανομής πλούτου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν καμιά πολιτική σημασία. Η  συμμετοχή σ’ αυτές συμβάλλει στην ωριμότητα της εργατικής τάξης  και μπορεί οι εκλογές να γίνουν το βαρόμετρο της πολιτικής κίνησης των τάξεων και να αποκαλύψουν ρωγμές για να γίνουν ορατοί οι τρόποι που  η αστική τάξη βλέπει τις δικές της αντιφάσεις και φόβους και τον τρόπο αντιμετώπισής τους.

Και στη χώρα μας από χθες, με την ανακοίνωση του  καθορισμού της ημερομηνίας διεξαγωγής των εκλογών από τον πρωθυπουργό η εκλογική ρητορική των  αστικών κομμάτων θα αποκαλύψει, και ερήμην τους, τους κοινούς φόβους και  βαθύτερους σχεδιασμούς τους. Συγχρόνως, θα ενταθεί η δημαγωγική επιχειρηματολογία που θα θέλει να πείσει για τις αβυσσαλέες διαφορές ανάμεσα στα αστικά κόμματα. Μόνο που ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση αποκαλύφτηκε ότι είναι συγκοινωνούντα δοχεία τα οποία εξυπηρετούν την ίδια πολιτική, ίσως με κάποια διαφορά ύφους ή συμπεριφοράς. Και απομένει μόνο το ΚΚΕ με τη διαφορετική πολιτική, γι’ αυτό σ’ αυτές τις εκλογές «όσο πιο ψηλά βρίσκεται το ΚΚΕ, τόσο πιο δυνατός γίνεται ο λαός για να διαμορφώσει πραγματικές θετικές εξελίξεις προς όφελός του».