Πριν δέκα μέρες στις μεγάλες πλημμύρες στη Γερμανία η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποφάνθηκε πως «Η ένταση και η διάρκεια των φαινομένων είναι, όπως μας λέει η επιστήμη, ξεκάθαρη ένδειξη της κλιματικής αλλαγής. Αυτό είναι κάτι που πραγματικά δείχνει πόσο επείγον είναι να αναλάβουμε δράση», ενώ ο πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας Αρμιν Λάσετ δήλωνε πως «Θα πρέπει να συνηθίσουμε ότι θα έχουμε όλο και πιο συχνά τέτοια φαινόμενα». Στα καθ’ ημάς, σε δηλώσεις του ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Ν. Χαρδαλιάς σχετικά με τον επερχόμενο καύσωνα έκανε λόγο και για το φαινόμενο των πυρκαγιών τονίζοντας ότι ««η κλιματική αλλαγή είναι πλέον κλιματική απειλή», χωρίς βέβαια να ξεχάσει να συμπληρώσει πως «υπάρχουν τα κλιματικά φαινόμενα, αλλά και η ανθρώπινη αμέλεια, γιατί κάποιοι δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη τους», συνεπής στην πολιτική της ατομικής ευθύνης των …άλλων της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Ενδεικτικές αυτές οι δηλώσεις εκπροσώπων της κυρίαρχης εξουσίας που χρεώνουν τις καταστροφικές συνέπειες από φυσικά φαινόμενα στην κλιματική αλλαγή, αποδεχόμενοι την αδυναμία των ανθρώπινων μηχανισμών να τις ελέγξουν ή έστω να τις περιορίσουν. Η οικονομική ανάπτυξη και η τεχνολογική εξέλιξη δηλ. μοιάζουν ανίκανες να περιορίσουν την τρωτότητά μας, παρόλο που η σύγχρονη τεχνολογία μέχρις ενός βαθμού μπορεί να προλάβει η να προστατέψει από τις συνέπειες φυσικών φαινομένων. Θεωρώντας όμως την κλιματική αλλαγή ως αιτία των καταστροφών και εστιάζοντας κυρίως σ’ αυτήν, παρακάμπτεται η πρόληψή τους και η ετοιμότητα αντιμετώπισής τους που απαιτεί άμεσα οικονομικό κόστος, το οποίο δεν περιλαμβάνεται στις πολιτικές προτεραιότητες είτε της εγχώριας διακυβέρνησης είτε της ευρωπαϊκής, καθώς πρωτίστως το ενδιαφέρον είναι για την καπιταλιστική αναδιάρθρωση εις βάρος των εργαζομένων.
Γιατί είναι το κυρίαρχο παράδειγμα της οικονομικής ανάπτυξης που αποτελεί το μεγάλο εμπόδιο για κάθε αξιόλογη προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Το κεντρικό πρόβλημα είναι ο συγκεκριμένος τρόπος παραγωγής του οποίου η δυναμική είναι να μετατρέψει τη ζωντανή φύση σε "νεκρά" αγαθά, δημιουργώντας τεράστια απόβλητα στη διαδικασία. Εν ολίγοις, αυτό που καθοδηγεί αυτήν τη διαδικασία είναι η κατανάλωση ή, πιο συγκεκριμένα πια, η υπερκατανάλωση και αυτό που την παρακινεί είναι το κέρδος και η συσσώρευση κεφαλαίου, με μια λέξη ο καπιταλισμός. Είναι το επιχειρηματικό μας μοντέλο που τόσο εκθειάζεται το οποίο βρίσκεται σε πόλεμο με τη ζωή στη Γη. Μας λένε ότι η αγορά πρόκειται να μας σώσει, ενώ η συσχέτιση όλων των δραστηριοτήτων μας με το κέρδος και την ανάπτυξη υπερασπίζεται στην πραγματικότητα έναν τρόπο ζωή που οδηγεί σε καταστροφικά αποτελέσματα. Κι αυτό δεν γίνεται γιατί απλώς, με μια μεταφυσική εξήγηση, η ανθρωπότητα είναι πολύ άπληστη, αλλά είναι ο τρόπος οργάνωσης της παραγωγής και ο στόχος που επιδιώκεται.
Ένα κύριο πρόβλημα θεωρείται πως είναι η αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ακολουθώντας όμως κατά τα άλλα τα ίδια πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης αγαθών που επιβάλλει ο καπιταλισμός, με τη συνεχή πίεση συσσώρευσης και επέκτασης. Το επιθυμητό μέλλον που προβάλλεται σε μια ιδεατή πραγματικότητα, εν είδει παραμυθιού, είναι η κεφαλαιοκρατική ανάπτυξη της αγοράς μαζί με τη βιωσιμότητα, σε μια κατάσταση παγκόσμιας οικονομικής ισορροπίας στην οποία όλα τα ανθρώπινα όντα θα μοιράζονται λίγο πολύ το ίδιο βιοτικό επίπεδο. Μια εκδοχή του, στη χώρα μας, είναι και το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης, ένα είδος παρηγοριάς μετά τα μνημόνια, τον εγκλεισμό και την οικονομική ανέχεια που επεκτείνεται στο μεγαλύτερο μέρος των λαϊκών τάξεων. Σύμφωνα με τα λόγια του πρωθυπουργού, κατά τη διάρκεια της φιέστας στην Αρχαία Αγορά για την έγκριση του από την ευρωπαϊκή επιτροπή στα μέσα Ιουνίου, «θεμελιώνεται πάνω στο πνεύμα των ευρωπαϊκών επιταγών αλλά και πάνω σε τέσσερις καθοριστικούς πυλώνες: Την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή, και τις ιδιωτικές επενδύσεις με την αναβάθμιση του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μας. Μάλιστα, στην πράσινη και στην ψηφιακή οικονομία κατευθύνονται και οι περισσότεροι πόροι». Και δεν είναι βέβαια μόνο η χώρα μας που χρησιμοποιείται το οικολογικό πρόβλημα ως μια ακόμα ευκαιρία κέρδους και επέκτασης των αγορών.
Η κυρίαρχη εξουσία, μαζί με τους επιστήμονές της, αντιστέκεται στην αλλαγή των συστημάτων κατανάλωσης και παραγωγής που βρίσκονται στη ρίζα αυτών των προβλημάτων και υπάρχει προτίμηση για γρήγορες τεχνολογικές διορθώσεις, όπως καθαρός άνθρακας, αιολική ενέργεια, βιοκαύσιμα σε βιομηχανική κλίμακα, πυρηνική ενέργεια. Το μήνυμα που διαδίδεται είναι πως οι γρήγορες τεχνολογικές λύσεις, όπως η αγορά άνθρακα, θα εξασφαλίσουν μια ομαλή, αλλά και κερδοφόρα, μετάβαση σε καλύτερες συνθήκες. Αναλαμβάνουν να λύσουν το πρόβλημα πολυεθνικές εταιρείες και ιδιωτικοί φορείς χρησιμοποιώντας τους μηχανισμούς της αγοράς όπως η αγορά και πώληση πιστώσεων άνθρακα, που δεν είναι παρά μια απλή άδεια για τους βιομηχανικούς κολοσσούς που ρυπαίνουν για να συνεχίσουν να ρυπαίνουν.
Η κλιματική αλλαγή, μοιάζει να αποφεύγεται τελευταία η αναφορά σε υπερθέρμανση του πλανήτη, και τα περισσότερο οικολογικά προβλήματα, δεν μπορεί παρά να τα δούμε ως μια βασική εκδήλωση του τελευταίου σταδίου μιας αποκαρδιωτικής ιστορικής διαδικασίας, της ιδιωτικοποίησης της κοινής κληρονομιάς της ανθρωπότητας από το κεφάλαιο. Η κλιματική κρίση πρέπει επομένως να ερμηνευθεί ως απαλλοτρίωση από τις προηγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες του οικολογικού χώρου των λιγότερο ανεπτυγμένων ή περιθωριοποιημένων κοινωνιών.
Και την κλιματική αλλαγή λοιπόν και το σύνολο των οικολογικών προβλημάτων δεν μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε απλά σαν μια απειλή που ο καθένας είναι υπεύθυνος και θα πρέπει ν’ αρχίσει την εκστρατεία σωτηρίας από τις πλαστικές σακούλες και τα πλαστικά καλαμάκια, ενώ δεν αλλάζει τίποτε στην οικονομία του κέρδους και της υψηλής κατανάλωσης. Γιατί φαίνεται πως η κυρίαρχη τάξη υιοθετεί τους φόβους πολλών επιστημόνων για το μέλλον του πλανήτη μάλλον για να διατηρήσει και να αυξήσει τα προνόμιά της.
Αντίθετα, θα πρέπει να συνειδητοποιηθεί πως η ίδια η ύπαρξη της ανθρωπότητας και του πλανήτη εξαρτάται από την αντικατάσταση των οικονομικών συστημάτων που βασίζονται στην καπιταλιστική συσσώρευση και στην εκμετάλλευση των τάξεων από ένα σύστημα που βασίζεται στη δικαιοσύνη και την ισότητα και ότι ακόμα και η κλιματική αλλαγή που χρησιμοποιείται ως άλλοθι για την κυρίαρχη εξουσία μπορεί να είναι μια ευκαιρία για να γίνει καθολική η απαίτηση για μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου