ΤΑΞΙΚΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ

 

Τις παλινωδίες της κυβέρνησης σχετικά με το άνοιγμα του λιανεμπορίου, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό χρεώθηκαν στην επιτροπή των άφωνων απέναντι στην κυβέρνηση λοιμωξιολόγων, προσπάθησαν μέλη της κυβέρνησης να δικαιολογήσουν, πάντα με επίκληση υγειονομικών κριτηρίων, προβάλλοντας το ανθρωπιστικό προσωπείο της κυβέρνησης που θέλει να δίνει την εντύπωση πως προκρίνει την ανθρώπινη ζωή και όχι τις οικονομικές απώλειες.   

              Μόνο που μπήκαμε στην εποχή της επιδημίας εν μέσω μια δεκαετούς οικονομικής κρίσης που επιδεινώνεται από το οικονομικό και κοινωνικό σοκ που προκαλούν τα μέτρα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας Covid-19,  οι συνέπειες των οποίων έχουν αρχίσει να γίνονται φανερές και η  αβεβαιότητα που δημιουργεί η πανδημία δημιουργεί γόνιμο έδαφος για να το εκμεταλλευτεί η κυρίαρχη εξουσία προς όφελός της. Φαίνεται λοιπόν πως  η παγκοσμιοποίηση, η ασφάλεια των εργαζομένων, οι μικρές επιχειρήσεις πέφτουν θύματα της κρίσης σε μεγάλη έκταση, γιατί καθυστερεί η επιστροφή στην προ της επιδημίας κανονικότητα και  το άνοιγμα των συνόρων. Σε αντιστάθμισμα, δίνονται υποσχέσεις πως   η ευρεία υιοθέτηση νέων τεχνολογιών - όπως οι δεξιότητες πληροφορικής κατά τη διάρκεια της επιδημίας - και οι νέες μορφές εργασίας μπορεί να προσφέρουν ώθηση στην παραγωγικότητα καθώς θα βγαίνουμε από την κρίση. Ενοχοποιούνται οι εργαζόμενοι για την απώλεια εργασίας και την επίμονη ανεργία η οποία προκαλεί απώλεια δεξιοτήτων με κίνδυνο η κυκλική ανεργία να έχει συνεχώς αρνητικές επιπτώσεις τόσο στους υπάρχοντες όσο και στους νέους εργαζόμενους. Ταυτόχρονα, γίνεται προσπάθεια να αναδιαμορφωθούν οι αντιλήψεις των εργαζομένων σχετικά με την εργασία και τα επαγγέλματα για να γίνουν αποδεκτές μακροοικονομικές αλλαγές στον κόσμο της εργασίας, με τους εργασιακούς όρους να αλλάζουν προς το δυσμενέστερο για τους εργαζόμενους.  Οι αντιλήψεις για την αξία και την κατάσταση των διαφορετικών επαγγελμάτων φαίνεται  να αλλάζουν, με αποτέλεσμα αλλαγές της προσφοράς και της ζήτησης στην εργασία,  με προώθηση του πειράματος για δουλειά από το σπίτι που αλλάζει τις επαγγελματικές προοπτικές. Από την άλλη το φυσικό κεφάλαιο δεν φαίνεται να βλέπει μεγάλες αλλαγές στις ποσότητες λόγω της κρίσης. Σε αντίθεση με έναν πόλεμο, το κλείσιμο της αγοράς δεν συνεπάγεται καταστροφή φυσικού κεφαλαίου μεγάλης κλίμακας. Βέβαια, ορισμένοι τύποι κεφαλαίων ενδέχεται να καταστραφούν de facto,  επειδή η ζήτηση για ορισμένες υπηρεσίες όπως η διαμονή σε μακρινές διακοπές μπορεί να μην ανακάμψει ακόμη και μεσοπρόθεσμα, ενώ άλλοι μπορεί να διαφοροποιηθούν, όπως οι αλυσίδες εφοδιασμού και για άλλους να δοθούν κίνητρα για επενδύσεις, όπως σε τομείς  ψηφιακής τεχνολογίας.

           Όλο αυτό το χρονικό διάστημα της πανδημίας  οι τρόποι καταναλωτισμού που επικρατούσαν φαίνεται να έχουν καταρρεύσει με καταστροφικές συνέπειες για τις συνθήκες εργασίας. Η πλημμύρα των επενδύσεων σε τέτοιες μορφές καταναλωτισμού είχε να κάνει με τη μέγιστη απορρόφηση των εκθετικά αυξανόμενων όγκων κεφαλαίων σε μορφές καταναλωτισμού που είχαν τον συντομότερο δυνατό χρόνο κύκλου εργασιών. Γι’  αυτό ο διεθνής τουρισμός ήταν εμβληματικός. Οι διεθνείς επισκέψεις αυξήθηκαν από 800 εκατομμύρια σε 1,4 δισεκατομμύρια μεταξύ 2010 και 2018. Αυτή η μορφή άμεσου καταναλωτισμού απαιτούσε τεράστιες επενδύσεις σε υποδομές, όπως αεροδρόμια και αεροπορικές εταιρείες, ξενοδοχεία και εστιατόρια, θεματικά πάρκα και πολιτιστικές εκδηλώσεις, κ.λπ. Αυτός ο τομέας συσσώρευσης κεφαλαίου μοιάζει πλέον νεκρός. Οι αεροπορικές εταιρείες πλησιάζουν στην πτώχευση, τα ξενοδοχεία είναι κενά και επικρατεί μαζική ανεργία στις βιομηχανίες φιλοξενίας. Ούτε η  εστίαση πια είναι καλή ιδέα για επένδυση καθώς εστιατόρια και μπαρ έχουν κλείσει για μακρύ χρονικό διάστημα. Οι εκδηλώσεις όπως πολιτιστικά φεστιβάλ, τουρνουά ποδοσφαίρου και μπάσκετ, συναυλίες, επιχειρηματικές και επαγγελματικές συμβάσεις, ακόμη και πολιτικές συγκεντρώσεις γύρω από τις εκλογές ακυρώνονται, με έναν μεγάλο αριθμό  εργαζομένων να μένει χωρίς ορατά μέσα υποστήριξης πέρα από τα εφήμερα επιδόματα με το περιορισμένο χρονικό ορίζοντα καταβολής τους.  

             Αν και υπάρχει ένας βολικός μύθος πως οι μολυσματικές ασθένειες δεν αναγνωρίζουν ταξικές διακρίσεις ή κοινωνικά εμπόδια και όρια, όμως πίσω από τις γενικές αυτές διαπιστώσεις κρύβεται μέρος της αλήθειας. Πίσω από την ρητορική πως είμαστε όλοι μαζί σε αυτό, οι πρακτικές από την πλευρά των κυβερνήσεων υποδηλώνουν τους απειλητικούς τους στόχους. Γιατί στην πραγματικότητα οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της επιδημίας  φιλτράρονται μέσω των ταξικών  διακρίσεων. Το εργατικό δυναμικό που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και φέρει το βάρος για τη διατήρηση της λειτουργίας σε  διάφορους τομείς, όπως στην εφοδιαστική αλυσίδα, στην παροχή υπηρεσιών ή και φροντίδα αρρώστων,  φέρνει στο προσκήνιο την  εργατική τάξη που  κινδυνεύει περισσότερο να προσβληθεί από τον ιό μέσω της εργασίας είτε να απολυθεί χωρίς πόρους λόγω της οικονομικής περικοπής που επιβάλλεται από την πανδημία. Ακόμα και  το ερώτημα ποιος μπορεί να εργαστεί στο σπίτι και ποιος όχι, οξύνει τις ταξικές διακρίσεις και  το κοινωνικό χάσμα, όπως και το ερώτημα ποιος μπορεί να αντέξει οικονομικά να απομονωθεί ή να τεθεί σε καραντίνα, με όλες εκείνες τις προϋποθέσεις για  αναπλήρωση του διαστήματος της καραντίνας, σε περίπτωση επαφής ή μόλυνσης. Και υπάρχουν κι εκείνοι οι μισθωτοί που εργάζονται από το σπίτι με τον μισθό να τρέχει, ενώ οι διευθύνοντες σύμβουλοι συνεχίζουν να ταξιδεύουν με ιδιωτικά τζετ και ελικόπτερα χωρίς να τους αγγίζει η πανδημία. Εξάλλου το 86% των δισεκατομμυριούχων αύξησε την περιουσία του σε σχέση με πέρυσι, ενώ προστέθηκαν και 40 νέοι δισεκατομμυριούχοι από επιχειρήσεις που σχετίζονται με την καταπολέμηση της πανδημίας.

Η κρίση COVID-19 έχει επιδεινώσει την ευπάθεια των λιγότερο προστατευμένων στην κοινωνία κι έχει αποκαλύψει τις αδυναμίες του καπιταλισμού ως οικονομίας και πολιτικής, τις βαθιές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες και τα ανεπαρκή συστήματα υγείας. Κι αν όμως το εργατικό δυναμικό στα περισσότερα μέρη του κόσμου δείχνει να έχει εσωτερικεύσει την κυρίαρχη ιδεολογία και συμπεριφέρεται ως υπάκουος εργαζόμενος, που σημαίνει πως κατηγορεί  τον εαυτό του ή τον θεό αν πάει κάτι στραβά και  δεν τολμά να παραδεχτεί ότι ο καπιταλισμός μπορεί να είναι το πρόβλημα, όμως η πραγματικότητα της  αποτυχημένης αντιμετώπισης της πανδημίας, της ανεργίας και οικονομικής ανέχειας κάνει πια φανερό πως το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο δεν λειτουργεί για τη μεγάλη μάζα του πληθυσμού.

               Καθώς η πανδημία συνεχίζει να ρημάζει εκατομμύρια ζωές και να παραλύει μεγάλο μέρος της οικονομίας, προκαλώντας μια καταιγίδα φόβου, θυμού και αβεβαιότητας, αρχίζει να  προκαλεί διαμαρτυρίες και αντιδράσεις που προσπαθούν ακροδεξιά και φασιστικά στοιχεία να εκμεταλλευτούν σε κάθε ευκαιρία προσεγγίζοντας χιλιάδες πιθανούς οπαδούς για να επεκτείνουν, μεταμφιεσμένοι, τις τάξεις τους. Γι’ αυτό και το έργο του Κομμουνιστικού κόμματος είναι τόσο δύσκολο αλλά και τόσο σημαντικό, για να οργανωθεί το σύνολο των εργαζομένων  και να κατευθυνθεί  με αγωνιστικές κινητοποιήσεις ο θυμός και η οργή ενάντια στην πραγματική αιτία των δεινών,  τον καπιταλισμό.