ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΓΙΟΥΡΟΒΙΖΙΟΝ

Με την νίκη της Ουκρανίας στο διαγωνισμό της  Eurovision, σ’ ένα μαζικό μουσικό θέαμα, ξεκάθαρα αποκαλύπτεται η επιστράτευση των πάντων στην προπαγάνδα ή δικαίωση των πολιτικών επιλογών της κυρίαρχης εξουσίας της ΕΕ. Με το πρόσχημα του αισθητικού γούστου οι κριτικές επιτροπές  πριμοδότησαν  το  τραγούδι «1944» με το οποίο διαγωνίστηκε η Ουκρανία και αναφέρεται στην απέλαση Τατάρων  από τη χερσόνησο της Κριμαίας εκείνο το έτος, με εντολή των Σοβιετικών –η συνεργασία τους με τους ναζί βέβαια αποσιωπάται.  

Ο διαγωνισμός της Eurovision, με ευρεία απήχηση και με ευρεία κατανάλωση των προϊόντων του, τα τραγούδια που ξεχωρίζουν προωθούνται στη διεθνή αγορά, κι αν θεωρείται ότι δεν προωθεί την τέχνη, σίγουρα όμως είναι ένα παγκοσμίας απήχησης θέαμα που ακριβώς η σημασία του είναι ευθέως ανάλογη της μαζικής κατανάλωσής του. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που ένα παγκόσμιο γεγονός της βιομηχανίας της κουλτούρας  τίθεται   απροκάλυπτα στην υπηρεσία της πολιτικής και  ξαναγράφει την ιστορία κατασυκοφαντώντας τον αντίπαλο δέος του καπιταλισμού, τον κομμουνισμό, και δικαιώνοντας την πολιτική της ΕΕ στην Ουκρανία με την υποστήριξη των φασιστών.   Υποτίθεται πως η πολιτική δεν έπρεπε να έχει καμιά σχέση με το συγκεκριμένο διαγωνισμό, μέχρις που αυτή να παρουσιαστεί αυτοπροσώπως χωρίς μασκαρέματα για να αποκαλυφτεί η απάτη.

Σ’ όλο αυτό το πανηγύρι της Γιουροβίζιον, η αποκάλυψη της πολιτικοποίησης και ιδεολογικοποίησης της θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά στην αφύπνισή μας και τον προβληματισμό μας για το ρόλο της βιομηχανίας της κουλτούρας  αλλά και της τέχνης στη δεδομένη κοινωνική πραγματικότητα, αν δεν είχαμε γίνει  τόσο εύπλαστοι και διαχειρίσιμοι από τον κυρίαρχο λόγο. Η διατήρηση και διεύρυνση της βιομηχανίας της κουλτούρας είχε και  έχει συγκεκριμένο ρόλο, -τη χειραγώγησή μας-, ενταγμένη όπως είναι στη δεδομένη κοινωνική πραγματικότητα που βασίζεται στην καπιταλιστική οργάνωση της παραγωγής, όπου επιδιώκεται η μετατροπή των πάντων σε εμπόρευμα με κερδοφορία και στη δημιουργία ήσυχων και πειθήνιων εργαζομένων, που αποδέχονται αυτόν τον τρόπο οργάνωσης. Και τώρα, μετά από τόσα χρόνια η  αποϊδεολογικοποίηση, η  εξασθένηση και τελικά η εξάλειψη κάθε ίχνους ταξικής συνείδησης από την οργανωμένη βιομηχανία κουλτούρας με τη σύμπραξη και των κρατών μοιάζει να αποδίδει καρπούς –προς όφελος βέβαια της κυρίαρχης τάξης.

 ¨Οσο  για την τέχνη που προσφέρεται  σε εκδηλώσεις της  οργανωμένης βιομηχανίας κουλτούρας το ζητούμενο θα πρέπει να  είναι η αναγνώριση των ειδοποιών χαρακτηριστικών της και των σκοπών που αυτά εξυπηρετούν. Φαίνεται εύπεπτη και εύκολη, με αποκλειστικό στόχο την κατανάλωση και διασκέδαση του κοινού, έχει καταφατικό χαρακτήρα για την υπάρχουσα κατάσταση, απαλλαγμένη όπως παρουσιάζεται από το μόχθο και την αθλιότητα αυτών που αναπαράγουν την κοινωνία με την εργασία τους και γι’  αυτό εκφράζει την κυρίαρχη ιδεολογία. Ετσι,  ακόμα και μέσα από τέτοια πανηγύρια, επιδιώκεται η συγκάλυψη, η ενσωμάτωση  και η μετατροπή της τέχνης σε κάτι ανώδυνο, η τιθάσευση μέσα από την υπονόμευση κάθε τάσης για έκφραση δυνάμεων αμφισβήτησης.  Ανεξάντλητα τεχνικά εφέ, μουσικά προϊόντα που εξαντλούνται στο οπτικό θέαμα, ομοιογένεια και εντυπωσιασμός  στην υπηρεσία της εύκολης συγκίνησης που μας οδηγεί σε μια υπνωτική κατάσταση, δεκτική χειραγώγησης, ώστε σχεδόν αυτοματοποιημένα να απορροφάται ό,τι  προσφέρεται. Το ξαναγραμμένο λοιπόν μάθημα ιστορίας μέσα από το τραγουδάκι της Γιουροβίζιον μπορεί να πείσει περισσότερο από κάθε ντοκουμέντο και ιστορική μελέτη. Κι αυτό γιατί η τέχνη είναι ένα ισχυρότατο μέσο  για την κοινωνική διαμόρφωση της συνείδησής μας.

Σε μια ταξική κοινωνία η τέχνη εκφράζει τα ενδιαφέροντα των διαφόρων τάξεων και αποτελεί ιδεολογικό όπλο πάλης για τις αντιμαχόμενες ταξικές ιδεολογίες. Κι αυτό εξηγεί το ενδιαφέρον των εκμεταλλευτριών τάξεων για τη μαζική κουλτούρα με τα αντίστοιχα καλλιτεχνικά προϊόντα που  προσπαθούν να επηρεάσουν και ιδεολογικά τους ανθρώπους. Εντασσόμενα τα καλλιτεχνικά προϊόντα σε μια επικερδή πολιτιστική βιομηχανία έχουν τον αποκλειστικό στόχο την κατανάλωση, και ήδη μ’ αυτό το χαρακτηριστικό τους εξυπηρετούν την κυρίαρχη τάξη που καθορίζει κι ελέγχει τα μέσα παραγωγής, ενώ δεν αποτυπώνονται οι αντιθέσεις και συγκρούσεις της κοινωνικής ανάπτυξης κι ούτε συμβάλλουν στην αναζήτηση δρόμων και προοπτικών προς την ελευθερία και προς μορφές κοινωνικής ζωής αντάξιας του ανθρώπου.