ΣΩΜΑ, ΟΠΛΟ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ

 

Και τελικά μένει πάντα το σώμα ως όπλο διαμαρτυρίας, ως όπλο αντίστασης.

     Είναι το σώμα που υπομένει του Πάνου Ρούτσι που μετά από 23 ημέρες απεργίας πείνας η εισαγγελία Λάρισας αποδέχτηκε τα αιτήματα για εκταφή του γιου του που σκοτώθηκε στα Τέμπη και τη διενέργεια στη σορό του παιδιού του τοξικολογικών και βιοχημικών εξετάσεων. Για να απομείνει η απορία, γιατί έπρεπε να διακινδυνέψει τη ζωή του ένας χαροκαμένος πατέρας, για να ακολουθηθούν οι αυτονόητες νομικές διαδικασίες που μαζί με δηλώσεις δικαστικών οι οποίοι αιτιολογούσαν την άρνηση για εκταφή υπονομεύουν το όποιο κύρος έχει απομείνει στην αστική δικαιοσύνη.

Και είναι και τα σώματα που υποφέρουν των Παλαιστινίων, τα μικρά σωματάκια των παιδιών που λιμοκτονούν που θέλει  να κάνει  αόρατα στα μάτια μας η Ισραηλινή προπαγάνδα με τους υποστηρικτές της στη Δύση. Κι αυτό το  ατέλειωτο ποτάμι ανθρώπων από  άνδρες, γυναίκες και παιδιά,  ανάμεσα σε ερείπια που περπατούν για να γυρίσουν πίσω στη  βόρεια Γάζα, λίγες ώρες αφού τέθηκε σε ισχύ η εκεχειρία ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, αυτά τα καταπονημένα σώματα που επιμένουν να διεκδικούν την πατρική γη, κρατούν ζωντανή την ελπίδα για τον άνθρωπο.  

Στα αστικά μας κράτη η ακραία βίαιη συμπεριφορά τους τείνει να δικαιολογείται ως αυτοάμυνα, στρατιωτική αναγκαιότητα ή αντιτρομοκρατία για να νομιμοποιείται και έτσι να απονομιμοποιείται  κάθε πράξη αντίστασης. Ακόμα και αν πρόκειται για μη βίαιες πράξεις αντίστασης από άτομα ή  αντιφρονούντα κινήματα, η κατεστημένη τάξη και τα υποστηρικτικά της μέσα ενημέρωσης περιγράφουν συστηματικά τέτοιες πράξεις ως τρομοκρατία, εγκληματικότητα ή φανατισμό και η συμπεριφορά ποινικοποιείται ή, στην καλύτερη περίπτωση, εκτίθεται σε περιφρόνηση από την κατεστημένη τάξη της κυρίαρχης εξουσίας.  Οι κρατικές μορφές επιβολής τάξης σχεδόν πάντα βασίζονται στη βία για να συντρίψουν όποιον θεωρούν εχθρό, ενώ η απελπισία της αντίστασης μερικές φορές παίρνει τη μορφή πρόκλησης βλάβης στον εαυτό, ώστε να ντροπιαστεί ένας καταπιεστής για  να υποχωρήσει ή τελικά ακόμη και να παραδοθεί, όχι λόγω κατανόησης ή αλλαγής γνώμης, αλλά λόγω φόβου για  αποξένωση από την κοινή γνώμη, για εντατικοποίηση της αντίστασης, για  απώλεια της νομιμότητας, για  αντιμετώπιση κυρώσεων. Το να απειλεί όμως κανείς να αφήσει τον εαυτό του να πεθάνει απαιτεί τουλάχιστον να μπορεί να ληφθεί σοβαρά υπόψη η απειλή και, ως εκ τούτου, προϋποθέτει η ισότητα και ο σεβασμός των ανθρώπων να έχουν τεθεί  ως θεμελιώδεις αξίες, ακόμα και υποκριτικά,  αλλά και ότι υπάρχει μια κοινή γνώμη στη χώρα, ή ακόμα και στο εξωτερικό, στην οποία μπορεί να προσφύγει κατά μιας ανάλγητης εξουσίας.  Σε ένα τέτοιο συνολικό πλαίσιο θα πρέπει να κατανοηθεί ο ρόλος της απεργίας πείνας σαν μέρος μιας αντίστασης ενάντια σε όλες τις μορφές καταπιεστικής, εκμεταλλευτικής και σκληρής διακυβέρνησης.

 Οι απελπισμένες συνθήκες προκαλούν απελπισμένη συμπεριφορά. Και η  απεργία πείνας είναι μια ισχυρή ηθική και ατομική πράξη, αλλά είναι επίσης μια τακτική για την προώθηση ενός σκοπού. Αρκετές περιπτώσεις απεργιών πείνας έχουν σημαδέψει τη σύγχρονη ιστορία. Ο Γκάντι για να πολεμήσει ενάντια στον βρετανικό αποικισμό στην Ινδία, οι δημοκρατικοί κρατούμενοι της Βόρειας Ιρλανδίας, μέλη του IRA,  που αγωνίστηκαν για την προσάρτησή της στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, που η Μ. Θάτσερ άφησε να πεθάνουν, με πρώτον τον Μπόμπι Σαντς.

Η απεργία πείνας, όταν είναι αόριστης διάρκειας θέτει ένα πολύ σαφές διακύβευμα, νίκη ή θάνατος. Κι έτσι εμφανίζεται ως η τελευταία ενέργεια απελπισίας που είναι διαθέσιμη σε όσους ζητούν να ακουστούν. Με όπλο το ίδιο το σώμα του ο απεργός πείνας στοχεύει στην υπεράσπιση μιας δέσμευσης, στη νομιμοποίηση ενός αγώνα, στη διατήρηση της αξιοπρέπειας κάποιου ή στην αλλαγή της άποψης της κοινωνίας για έναν σκοπό. Μπορεί η απεργία πείνας να είναι μια ισχυρή ηθική και ατομική πράξη, αλλά μπορεί και να είναι μέρος ενός μείγματος αντιστασιακών πράξεων και να μην περιορίζεται σε ένα άτομο, όπως έγινε το 2017 στην Παλαιστίνη, όταν πάνω από 1.500 κρατούμενοι διασκορπισμένοι σε διάφορες ισραηλινές φυλακές ξεκίνησαν μια συντονισμένη απεργία πείνας.

 Η  απεργία πείνας ως μορφή διαμαρτυρίας είναι εξαιρετικά συμβολική, καθώς θέτει σε κίνδυνο ζωές προς όφελος ενός σκοπού και  ενός αγώνα, ενώπιον φορέων που ενσαρκώνουν την εξουσία και υποτίθεται ότι είναι σε θέση να διορθώσουν μια κατάσταση που θεωρείται προβληματική, απαράδεκτη ή αφόρητη. Η απεργία πείνας είναι η έσχατη λύση όταν υπάρχει η αίσθηση ότι έχουν εξαντληθεί όλα τα μέσα για να ακουστούν τα αιτήματα ή για κινητοποίηση υποστήριξης σ’ αυτά.  

               Η απεργία πείνας είναι μια απόλυτη μορφή μη βίας που διαθέτει όμως απεριόριστο συμβολικό δυναμικό για να αλλάξει τη συμπεριφορά και να προκαλέσει μαζικές εκδηλώσεις δυσαρέσκειας από ένα πλήθος  που πιστεύεται ότι έχει κατασταλεί η αντίστασή του με επιτυχία. Τέτοιες απεγνωσμένες τακτικές αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των αγώνων για τα βασικά δικαιώματα και την αντίσταση σε καταπιεστικές συνθήκες όπως στην  Παλαιστίνη, γι’ αυτό είναι προς όνειδος που αναγκάστηκε σε μια υποτιθέμενη δημοκρατική πολιτεία ένας πατέρας να καταφύγει σ’ αυτή. Γιατί η αλήθεια  είναι ότι η συμβολική πολιτική συχνά έχει ελέγξει τα αποτελέσματα παρατεταμένων αγώνων ενάντια σε καταπιεστικούς κρατικούς παράγοντες, όταν έχει αφυπνίσει και έχει τη συμπαράσταση ενός αγωνιστικού πλήθους. Κι έτσι  οι ισχυροί και καταπιεστές μαθαίνουν ότι τα πλεονεκτήματα που θεωρούνται καθοριστικά για την κυριαρχία τους μπορεί να υποστούν ήττα όταν η άλλη πλευρά των καταπιεσμένων αποκτά ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα συμβολικά σε ηθικό και ιδεολογικό επίπεδο. Έχοντας αυτή τη γνώση της ευαλωτότητάς τους οι καταπιεστές αντεπιτίθενται, δυσφημούν και χρησιμοποιούν βία για να καταστρέψουν με κάθε μέσο τη θέληση των καταπιεσμένων να αντισταθούν, ειδικά αν το διακύβευμα περιλαμβάνει την εγκατάλειψη του υψηλού ηθικού.

               Η ισραηλινή ηγεσία έμαθε να μην παίρνει ελαφρά τη καρδία την συμβολική πολιτική. Γι’ αυτό  με την υποστήριξη των ΗΠΑ, έχει εξαπολύσει μια παγκόσμια δυσφημιστική αντίδραση ενάντια  στον ΟΗΕ ή σε  υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων  ή αγωνιστές σε όλο τον κόσμο, παίζοντας χωρίς ντροπή το αντισημιτικό χαρτί στην προσπάθειά του να καταστρέψει τις μη βίαιες προσπάθειες αλληλεγγύης. Το Ισραήλ γνωρίζει πολύ καλά τεχνικές ρατσιστικής ιεραρχίας και καταστολής και είναι αποφασισμένο να κυριαρχήσει το ρατσιστικό του κράτος. Για να το κάνει αυτό απαιτείται  όχι μόνο η καταστολή των αντιστασιακών, αλλά και η αποθάρρυνση των υποστηρικτών, γι’ αυτό το Ισραήλ επιτέθηκε παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο στο στόλο αλληλεγγύης Global Sumud Flotilla.

               Το σώμα που υποφέρει και που και νεκρό ακόμα χλευάζεται από ρατσιστές Ισραηλινούς στη μαρτυρική Παλαιστίνη και  το σώμα που μένει το μόνο όπλο για έναν χαροκαμένο πατέρα για να διεκδικήσει το δίκιο του στην …δημοκρατική μας χώρα με την …ανεξάρτητη δικαιοσύνη γίνονται αντικείμενο πάνω στο οποίο φανερώνεται όλη η σκληρότητα και αναλγησία πολιτικών που υπηρετούν ταξικά συμφέροντα και όλο και περισσότερο επιδεικνύουν απροκάλυπτα την  ισχύ τους που διαλύει κάθε έννοια δικαίου.  Και είναι σαν τα πολυβασανισμένα σώματα των Παλαιστινίων να μας δείχνουν το μέλλον μας αν η αντίδραση μας δεν είναι συλλογική και μαζική, αν η αγωνιστικότητά μας να υπερασπιστούμε τις ζωές μας και την αξιοπρέπειά μας δεν είναι αδιαπραγμάτευτη.