ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΩΔΙΑ

 

Και η δημοκρατική μας Δύση  βρήκε θέμα για κατανάλωση στις συζητήσεις της, χωρίς να είναι αναγκασμένη ούτε να αποκαλύπτει το πραγματικό της πρόσωπο ούτε να παίρνει θέση. Η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων στο Παρίσι έδωσε πάλι μια αφορμή για κοκορομαχίες ανάμεσα σε μια συντήρηση και έναν προοδευτισμό που εναγωνίως, την τελευταία ιδίως εικοσαετία, αναζητούν περιεχόμενο που να δικαιολογεί την ονομασία τους.

          Σε κάθε τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, κάθε κράτος που αναλαμβάνει τη διεξαγωγή τους βλέπει μια ευκαιρία να δείξει τη δύναμή του, να αναδείξει τα ιστορικά και κοινωνικά στοιχεία που διαμόρφωσαν την εικόνα της χώρας διεθνώς. Και η τελετή του Παρισιού είναι μέρος αυτής της τάσης των διοργανωτών να παρουσιάσουν, σε ένα μεγαλοπρεπές σώου,  ιστορίες της χώρας τους όπως επιθυμούν να την δείξουν και όχι όπως πραγματικά είναι.  Αυτό λοιπόν που εν ολίγοις φέτος  η τελετή έναρξης ήθελε να αφηγηθεί, με εικόνες και σύμβολα από μια παλέτα ιστορικών αναφορών που εντυπωσιάζουν, ήταν μια ιστορία της Γαλλίας  ενωτική, χαρούμενη, ποικιλόμορφη, ανεξάρτητα αν ανταποκρινόταν πάντα στην πραγματικότητα,  που δεν ξέφευγε βέβαια από το μοντέλο του κόσμου που ευαγγελίζεται η Δύση, για να κρύψει τα εγκλήματά της κάτω από ύμνους για τις δημοκρατικές, ανθρωπιστικές και αστικές αξίες.           

          Ήταν μια εορταστική τελετή που ήθελε να υπερτονίζει τη χαρά της συνεύρεσης  στις διαφορές μας, τις οποίες περιόριζε στις έμφυλες, και τραγουδούσε για μια αγάπη σε όλους τους τόνους, σε όλα τα είδη και τα στυλ, που αγκαλιάζει τα πάντα, υποτίθεται χωρίς καμιά διάκριση, ενσωματώνοντας όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους που επέμεναν οι διοργανωτές να τους εικονογραφούν, κατά πλειοψηφία, ως φιγούρες queer, επιμελώς αποφεύγοντας πάντα ταξικές αναφορές και κοινωνικές διακρίσεις, με την εξαφάνιση των φτωχών. Και πάλι για να  θριαμβεύει  ένας   ιδεαλισμός  που, επιστρέφοντας από το παράθυρο, αγνοεί κι εκμηδενίζει τις υλικές βάσεις παραγωγής που καθορίζουν τη ζωή μας.

         Γι’ αυτό και η τελετή  αυτό που  κατάφερε να κάνει, ήταν από τη μια να ανατριχιάσει την ακροδεξιά  για τις εντελώς queer και LGBT συμπάθειες, βρίσκοντας ένα σημείο διαφοροποίησης της μ’ αυτήν  και από την άλλη να προκληθούν κάποιες διαμαρτυρίες από  θρησκευτικούς κύκλους. Κι έτσι ορίζοντας τις  διαχωριστικές γραμμές της συντήρησης και προοδευτικότητας η κυρίαρχη εξουσία ελέγχει το πεδίο αντιδράσεων και επιδοκιμασιών. Και γι’ αυτό οι  αντιρρήσεις και ο θυμός δεν ήταν επειδή όλα αυτά ήταν υπό την υψηλή αιγίδα της Louis Vuitton και της Coca-Cola, δεν ήταν επειδή το Παρίσι  ήταν μπλοκαρισμένο και άδειο από τους κατοίκους του, δεν ήταν για  τα τεράστια χρήματα που κοστίζουν όλες αυτές οι τελετές, δεν ήταν για τις ιδέες που δίνουν ιδεολογικά άλλοθι και νομιμοποιούν ανάλγητες πολιτικές.

          Όλα παρουσιάζονται τακτοποιημένα, με  τις διαφωνίες, επιδοκιμασίες  και εντάσεις,  σε μια τελετή που διαλαλεί ότι γιορτάζει τις  γυναίκες, τη διαφορετικότητα, την ελευθερία, την ισότητα, την αδελφότητα, την ομαδικότητα, τον αθλητισμό, τη γιορτή, την αλληλεγγύη, την αιωνιότητα, κρύβοντας επιμελώς φτώχεια και ρατσισμό πίσω από φτερά και πούπουλα. Kαι αν το όλο κλίμα θυμίζει την ταινία του Λάνθιμου, «Poor Things», με την εικονοπλαστική πανδαισία της, το χιούμορ της που ταυτιζόταν με τη φάρσα, τις εντυπωσιακές στυλιστικές λύσεις, τους διαχεόμενους προβληματισμούς με πάντα επίκεντρο την ταυτότητα, είναι ότι έχουν κοινό τη μεταγραφή σε διαφορετικά ομοιώματα τέχνης της ίδιας ιδεολογίας, του ίδιου πνεύματος που εκφράζει την κυρίαρχη τάξη.

         Αυτή η  τελετή με προκλητικό πολλές φορές  τρόπο ήθελε να διαλαλεί την ανεκτικότητα και τον αντικομφορμισμό της, επιδεικνύοντας τη συμφιλίωση των διαφορετικοτήτων,  σε πολλά σημεία παρωδώντας τα. Τα πάντα «χύμα στο κύμα», ένα ομολογουμένως εντυπωσιακό θέαμα,  υπό την σκέπη της κυρίαρχης ιδέας της συμπερίληψης, σε μια χώρα που το πολιτικό πλαίσιο, με τις τελευταίες εκλογές, υπογραμμίζει την έντονη σύγχυση πολιτικής ταυτότητας που διχάζει τη χώρα. Τελικά βέβαια κι αυτή η συμπερίληψη καταλήγει μονοδιάστατη, περιοριζόμενη σε όλες τις εκδοχές των άπειρων φύλων και συμπεριφορών, με επιβολή των νέων στερεότυπων queer,  ενώ  ο αντικομφορμισμός οδηγεί είτε σ’ έναν κυνισμό που επιδιώκει την πρόκληση, όπως η παρωδία του Μυστικού Δείπνου με drag queens,  είτε σε μια ριζοσπαστικότητα  που παραμένει σε συμβολικό επίπεδο με τις αμφισημίες του, όπως η εικόνα του Conciergerie με τη θεαματική κόκκινη αποκεφαλισμένη γυναίκα. Η εκ των άνω επιβαλλόμενη παρωδία αυτοαναιρείται,  παραβιάζοντας ανοιχτές θύρες, γιατί η σύγχρονη εξουσία δεν εξαρτάται από  το φόβο του θεού για να επιβληθεί ούτε από την απειλή της γκιλοτίνας για να γίνει αυταρχική.

           Κι επειδή δεν ήταν μια επαναστατική τελετή, γι’ αυτό και οι  επιθέσεις από την άκρα δεξιά, η οποία στηλιτεύει την τελετή, είναι τόσο κοινότοπες και περιορισμένες. Ακόμα και η προκλητικότητα και η ασέβεια  που επισημάνθηκε  στην παρωδία του  Μυστικού Δείπνου με drag queens και που έκανε τους καθολικούς να ουρλιάζουν, μοιάζει να μην είναι τίποτε παραπάνω από μια επίδειξη εκκεντρικότητας, ακόμα και θράσους,  για να εντυπωσιάζει, υποκρινόμενη προοδευτικότητα.   Κι αν επιδιώκεται να τροφοδοτείται  μια διεθνής εικόνα της Γαλλίας μέσα στην ποικιλομορφία και τον εκσυγχρονισμό, όμως τα πολιτικά γεγονότα των τελευταίων ετών δείχνουν πως αυτή είναι πολύ διαφορετική από την πραγματικότητα που οδηγεί την κυρίαρχη εξουσία στην αλιεία ψήφων η οποία είναι πιο άκαμπτη και πιο κοντά στην άκρα δεξιά.

         Οι Ολυμπιακοί αγώνες δεν ξεφεύγουν από το ιστορικό, γεωπολιτικό, κοινωνικό πλαίσιο. Όσες λοιπόν  επικλήσεις στην ειρήνη να κάνουν οι αρχηγοί κρατών, και μόνο η παρουσία, χωρίς καν να έχει περάσει η ιδέα αποκλεισμού της από του Ολυμπιακούς, της ισραηλινής αποστολής που η κυβέρνησή της 10 μήνες τώρα σφαγιάζει έναν ολόκληρο λαό αποδεικνύει την δημαγωγική χρησιμοποίησή τους στην  προπαγάνδα της  κυρίαρχης εξουσίας. Κι αν ο δημαγωγικός λόγος της εξουσίας προωθεί ηχηρά λόγια  περί ολυμπιακού πνεύματος και μιας ζωής ειρηνικής και χωρίς διακρίσεις, αυτά διαψεύδονται κάθε φορά ακόμα και με μια ματιά στις διεθνείς ειδήσεις με τις ποικιλότροπες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις της Δύσης ανά τον κόσμο.

         Σ’  αυτό το σώου της έναρξης η μόνη στιγμή που ήρθε στο προσκήνιο η σύγχρονη σκληρότητα της ανεκτικής αστικής μας δημοκρατίας,  έστω και σαν ανάμνηση με συμβολική χειρονομία και σαν παράπλευρη εικόνα,  ήταν όταν η  αλγερινή αντιπροσωπεία περνώντας κάτω από τη γέφυρα Saint Michel, απέτισε φόρο τιμής στη μνήμη των Αλγερινών που δολοφονήθηκαν στις 17 Οκτωβρίου 1961 από τη γαλλική αστυνομία, πετώντας τριαντάφυλλα στο ποτάμι. Η μόνη εμφανής πολιτική στιγμή των Ολυμπιακών Αγώνων.