ΕΡΓΑΛΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΜΒΟΛΙΩΝ

Δηλώσεις κυβερνώντων, είτε σε ρόλο πρωθυπουργού είτε υπουργού, επιβεβαιώνουν τους στόχους της κυρίαρχης τάξης, που η εκάστοτε κυβέρνηση του αστικού κράτους θα πρέπει να εκπληρώσει, ελέγχοντας πάντα έως εξαφανίσεων τις αντιδράσεις των εκμεταλλευομένων τάξεων. Ανακοινώσεις από τον υπουργό υγείας Β. Κικίλια για κατάργηση των δωρεάν τέστ στους ανεμβολίαστους, δηλώσεις από τον αναπληρωτή υπουργό  Στ. Πέτσα πως το να χάσει κανείς το εισόδημά του είναι ένα ισχυρό κίνητρο να κάνει το εμβόλιο, συστάσεις από τον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη πως πρέπει να μας απασχολήσει η ασφάλιση συνολικά της ακίνητης περιουσίας έναντι των φυσικών καταστροφών ή ειρωνείες πως σε κάθε χωριό οι κάτοικοι θέλουν ένα ελικόπτερο πάνω από το σπίτι τους, στοχοποίηση των ανεμβολίαστων από τον υπουργό ανάπτυξης Α. Γεωργιάδη σαν μια μικρή αλλά όχι ασήμαντη μειοψηφία των πολιτών που  έχει αποφασίσει να τινάξει το σύστημα υγείας της χώρας μας στον αέρα, είναι ενδεικτικές για τις επιδιώξεις της  εξουσίας και αποκαλυπτικές για την ιδεολογική τους επικάλυψη. Στο αποδιοργανωμένο σύστημα υγείας, στα αποκαΐδια  δασών και σπιτιών, στις κατεστραμμένες δουλειές η κυβέρνηση βλέπει μόνο ευκαιρίες για ιδιωτικοποίηση,  για περισσότερο κέρδος της άρχουσας τάξης.   

        Άλλωστε, ενάμιση χρόνο τώρα οι κυβερνήσεις των αστικών δημοκρατιών μας φαίνεται να αντιμετωπίζουν την πανδημία σαν μια εξαιρετική ευκαιρία για θωράκιση του αστικού κράτους, μετατρέποντας το,  λιγότερο η περισσότερο  σε κάθε χώρα, σε αστυνομικό, και για περιστολή των πενιχρών εργασιακών δικαιωμάτων που έχουν απομείνει. Η επίκληση στην επιστήμη για να δικαιολογηθεί η δρομολόγηση τους αποπροσανατολίζει και διαιρεί. Έτσι π.χ για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας επιβάλλεται αναστολή εργασίας σε ανεμβολίαστους,  που ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Οικονόμου όμως προειδοποιεί πως «αν οι αναστολές κρατήσουν σε μεγαλύτερο χρονικό εύρος, κάποια πράγματα θα επανεξεταστούν», αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά και εμμέσως συνδέοντας την εργασία με προϋποθέσεις που καθορίζονται κι επιβάλλονται από την κυρίαρχη εξουσία. Μοιάζει τα εμβόλια να  εργαλειοποιούνται για τις σκοπιμότητες της κυβέρνησης.

         Τα εμβόλια ήταν ένα φως ελπίδας εν μέσω μιας πανδημίας κοροναϊού που σκότωσε παγκοσμίως εκατομμύρια ανθρώπους και σταμάτησε τις παγκόσμιες οικονομίες. Παρουσιάστηκαν ως ένα φάρμακο που θα έθετε τέλος στα τεράστια βάσανα, σωματικά, συναισθηματικά και οικονομικά που προκλήθηκαν από το ξέσπασμα της COVID-19. Όμως, οι νέες μεταλλάξεις ιών που συνεχίζουν να εμφανίζονται, έθεσαν υπό αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα των υπαρχόντων εμβολίων, σε συνδυασμό με αδύναμα συστήματα υγείας, ενώ κάποιοι έχουν ρίξει το φταίξιμο για την αμφισβήτηση του εμβολίου στην δυσκίνητη γραφειοκρατία των κυβερνήσεων και στις αντιεμβολιαστικές θεωρίες συνωμοσίας. Αλλά η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται αλλού. Στο ίδιο το  παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, το καπιταλιστικό,  που υποστηρίζεται από διάφορους ιδεολογικούς μύθους, με τον πιο θεμελιώδη ότι η ιδιωτική επιχειρηματικότητα είναι η μόνη αποτελεσματική πηγή καινοτομίας και προόδου και φυσικά ότι οι αγορές είναι καλύτερες στη διαχείριση της προσφοράς και της ζήτησης, ότι το αποτέλεσμα του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού είναι δίκαιο για όλους, ότι ο καθένας προσωπικά είναι υπεύθυνος για επιλογές κοινωνικές. Πάνω σ’ αυτούς τους μύθους κατά βάση στηρίζεται και η εκστρατεία εμβολιασμού που με τις αντιφάσεις της, κάποιες φορές φαίνεται να μην πείθει (π.χ. αντικρουόμενες πληροφορίες για το εμβόλιο AstraZeneca τον προηγούμενο Μάιο). 

       Για δεκαετίες βέβαια, τα εμβόλια είχαν ν αποτιμηθεί από τη φαρμακευτική βιομηχανία ως ανεπαρκώς κερδοφόρα. Για παράδειγμα, παρά την επιμονή των θανατηφόρων εστιών του ιού Έμπολα στη Δυτική Αφρική, δεν υπήρξαν σοβαρές προσπάθειες για την ανάπτυξη εμβολίου εναντίον του μέχρι την επιδημία του 2014. Και μέχρι την πανδημία του κορωνοϊού, εταιρείες όπως η BionNTech - η οποία συνεργάστηκε με την Pfizer για την ανάπτυξη εμβολίου COVID-19-επικεντρώνονταν κυρίως στην εφαρμογή της τεχνολογίας mRNA σε φάρμακα και όχι σε εμβόλια. Η ταχεία ανάπτυξη των εμβολίων COVID-19 ήρθε μόνο μετά από σημαντική οικονομική υποστήριξη από τις κυβερνήσεις, σε συνδυασμό με μαζικές συμβάσεις εξαγοράς των εμβολίων με χρήματα των φορολογουμένων. Για παράδειγμα, οι αμερικανικές κυβερνητικές υπηρεσίες έδωσαν μόνο στη Moderna περίπου 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσουν στην ανάπτυξη του εμβολίου και στην αγορά δόσεων. Δηλαδή, ο δημόσιος τομέας ήταν βασικός μοχλός ανάπτυξης εμβολίων COVID-19 και τα δημόσια κονδύλια χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση της διαδικασίας. Στην πραγματικότητα, οι φαρμακευτικές εταιρείες εξασφάλισαν μια μείωση του κόστους ανάπτυξης τους και ένα νέο προϊόν χωρίς ρίσκο κερδοφορίας.

          Όλα αυτά δεν θέτουν υπό αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα των διαθέσιμων εμβολίων ή την αφοσιωμένη εργασία των ερευνητών που τα ανέπτυξαν. Αντίθετα, πρέπει να επισημάνουμε το γεγονός ότι η ιδιωτικοποίηση  είναι πολύ δαπανηρή αλλά και  αναποτελεσματική, καθώς εμποδίζει τους επιστήμονες να συνεργαστούν και να μοιραστούν την έρευνα για να καταλήξουν στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

        Εξάλλου με την πανδημία και ένας άλλος καπιταλιστικός μύθος κατέπεσε, ότι δηλ.  οι ανταγωνιστικές αγορές είναι οι καλύτεροι ρυθμιστές της προσφοράς και της ζήτησης και οι καλύτεροι στην επίτευξη της βέλτιστης διανομής αγαθών. Στις αρχές του 2020, γίναμε μάρτυρες της σκοτεινής πλευράς αυτού του μύθου, καθώς οι χώρες άρχισαν να ανταγωνίζονται η μία την άλλη για την εξασφάλιση ζωτικού ιατρικού εξοπλισμού, όπως μάσκες και αναπνευστήρες. Η ζήτηση ήταν μεγάλη σε όλους τους τομείς, αλλά η προσφορά πήγε μόνο στους λίγους πλούσιους. 

          Και στα εμβόλια κάτι αντίστοιχο συμβαίνει. Το Ισραήλ π.χ. πέτυχε το εντυπωσιακό ποσοστό εμβολιασμού πληρώνοντας υψηλότερες τιμές για τα εμβόλια. Οι ΗΠΑ προσπαθούν να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Ακόμη και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία διαπραγματεύτηκε συντονισμένα και υποστηρίζει μια  δίκαιη κατανομή των εμβολίων σε αναλογία με τον πληθυσμό των κρατών μελών, οι τιμές αγοράς των εμβολίων ήταν αρκετά υψηλές. Και φυσικά ούτε ο υποτιθέμενος ανταγωνισμός ή οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην νοσοκομειακή περίθαλψη συνεισέφεραν στην καλύτερη διαχείριση της πανδημίας, αφού μόνο το συρρικνωμένο δημόσιο σύστημα υγείας με την αυταπάρνηση του υγειονομικού προσωπικού στέκεται δίπλα στις ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων.

       Καθώς λοιπόν αυξάνονται οι ασθενείς με covid-19 στις ΜΕΘ και το δημόσιο σύστημα υγείας, που μόνο του σηκώνει όλο το βάρος της πανδημίας, ενάμιση χρόνο τώρα κρατιέται μόνο χάρη στις προσπάθειες των γιατρών, η κυβέρνηση δια του υπουργού Υγείας Β. Κικίλια μιλώντας για πανδημία ανεμβολίαστων χρεώνει σ’ αυτούς κάθε μέτρο δημόσιας υγείας, που επεκτείνεται και σε τομείς της οικονομίας, που στο εξής θα λαμβάνεται. Ακολουθώντας τη γνωστή επικοινωνιακή τακτική δημιουργεί δίπολα που διαιρούν και μεταθέτουν τα προβλήματα σε πεδία που διευκολύνουν την εφαρμογή της πολιτικής της, όπως επισημαίνει και το ΚΚΕ στην ανακοίνωσή του: «Η κυβέρνηση επιμένει να μετακυλίει τις τεράστιες ευθύνες της στο λαό, παίζοντας ένα βρώμικο παιχνίδι εις βάρος του, μετατρέποντας το εμβόλιο από ανάγκη, δικαίωμα και όπλο της επιστήμης, σε μέσο διαίρεσης των εργαζομένων, εκβιασμών, επίθεσης στα εργασιακά δικαιώματα, αλλά και ευκαιρία για τους ιδιωτικούς ομίλους να αυξήσουν την πελατεία τους».