ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ

Κι αν οι πιθανότητες διάψευσης των προβληματισμών, των  ερμηνειών και κυρίως των προβλέψεων σε καταστάσεις ρευστές, με δράσεις αντίρροπες, μπορεί να είναι μεγάλες, αυτό δεν σημαίνει παραίτηση από την προσπάθεια ανάλυσης αιτιών και συνεπειών  κι ένταξής τους σε μια σφαιρική προοπτική.

         Έτσι, παρόλο που οι πληροφορίες για το κίνημα των κίτρινων γιλέκων στη Γαλλία, οι οποίες αντλούνται από την ειδησεογραφία, μπορεί να είναι περιορισμένες ή και κάποιες διαστρεβλωμένες, δεν ανακόπτεται η προσπάθεια για κατανόηση είτε στόχων του είτε  δράσεών του και συνεπειών τους που προκύπτουν ή κατασκευάζονται.

         Αναφέρεται πως το κοινωνικό προφίλ της πλειοψηφίας των κίτρινων γιλέκων περιλαμβάνει δυσαρεστημένους, χαμηλά αμειβόμενους εργαζομένους στην ευρύτερη περιφέρεια των Παρισίων που μάλιστα δεν έχουν παρελθόν συμμετοχής σε κινήματα και διαμαρτυρίες, αλλά ακόμα ότι περιλαμβάνει και ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων, έμπορους, επιχειρηματίες κλπ.  Εστιάζεται το ενδιαφέρον στο γεγονός  πως το κίνημα δεν προκύπτει από τις παραδοσιακές μορφές διαμαρτυρίας,  είναι ένα ακέφαλο, αυθόρμητο μαζικό κίνημα που συνδέεται με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και θέτει τις δικές του ιδέες για την αναδιοργάνωση της κοινωνίας. Δίνονται ερμηνείες για τον πολιτικό προσανατολισμό του –αριστερός λαϊκισμός κάποιοι,  επανεμφάνιση του Μάη του ’68 άλλοι, επιρροή φασιστική κάποιοι τρίτοι. Κι είναι αξιοσημείωτο πως, όπως και σε κάθε διαμαρτυρία ή κινητοποίηση τα τελευταία χρόνια,  και σ’ αυτή αναγνωρίζονται στοιχεία από εξεγέρσεις του παρελθόντος, σε μια προσπάθεια ενσωμάτωσής της στην επαναστατική παράδοση, θεωρώντας πως ο ίδιος ο  θυμός είναι επαναστατικός, και υπενθύμισης της βίας ως βασικού τρόπου αντιπαράθεσης.  

Κι αν μοιάζει δύσκολο να προβλέψει κανείς με βεβαιότητα την εξέλιξη που θα έχουν οι διαμαρτυρίες κι αν θ’ αποκτήσουν το βηματισμό ενός εξεγερτικού κινήματος τις προσεχείς εβδομάδες, οι αντιδράσεις όμως της εκτελεστικής εξουσίας είναι ενδεικτικές της τακτικής που φαίνεται πως δεν διστάζει πια να ακολουθήσει το αστικό κράτος. Μοιάζει η βίαιη καταστολή, η ανεξέλεγκτη δραστηριότητα των κατασταλτικών μηχανισμών, η αυταρχική αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων να σημαδεύουν στο εξής  την πολιτική της κυρίαρχης εξουσίας.

Οι σκηνές χάους, στην καρδιά του Παρισιού την προηγούμενη εβδομάδα, που κυριάρχησαν στα ΜΜΕ, απεικόνισαν τη διαμαρτυρία των κίτρινων γιλέκων ως μια διαδοχή εικόνων βίας που εντυπωσιάζουν και  φοβίζουν. Κι ήταν η ένταση των βιαιοτήτων περισσότερο παρά η μαζικότητα των κινητοποιήσεων που επιστρατεύτηκε για δικαιολόγηση  της χρήσης της  τεράστιας αστυνομικής δύναμης την επόμενη φορά της διαμαρτυρίας των κίτρινων γιλέκων.  Γι’ αυτό και η απορία παραμένει. Γιατί η κρατική εξουσία, ενώ για τα δεδομένα της Γαλλίας  έχει να αντιμετωπίσει περιορισμένο αριθμό διαδηλωτών που φαίνεται πως δεν έχουν κοινή πολιτική βάση αλλά κυρίως συναισθήματα θυμού και οργής που τους ενώνουν, κάνει ό,τι μπορεί να τα διατηρήσει ενισχύοντας τα με τις βιαιότητες της καταστολής;

Και αν ο βασικός προβληματισμός έχει να κάνει με την αντίδραση του κράτους και το μέγεθος και ένταση της καταστολής, είναι γιατί φαίνεται πως στην εποχή της καπιταλιστικής κρίσης δεν αποτελεί πια την κύρια επιδίωξη η συναίνεση μέσω ραφιναρισμένων μεθόδων ελέγχου, αλλά μέσω καταστολής και εκφοβισμού. Έχοντας εδώ και χρόνια υποσυνείδητα υπονομεύσει η αστική  δημοκρατία με τον κυρίαρχο λόγο της εκλεπτυσμένης προπαγάνδας τις εμπειρίες, επιθυμίες κι αντιλήψεις μας για να ελέγχονται οι αντιδράσεις μας, όταν ο θυμός και η οργή οδηγούν σε ανεξέλεγκτες αντιδράσεις η καταστολή μπορεί να γίνει καθοριστική για εκφοβισμό και υποταγή.

Οι δυο εικόνες, η μια με τους μαθητές στα γόνατα και τα χέρια πίσω από το σβέρκο σαν αιχμάλωτοι πολέμου και  η άλλη από βίντεο με διαδηλωτή με τα χέρια ανοιχτά να δέχεται πλαστική σφαίρα από τις δυνάμεις καταστολής, είναι χαρακτηριστικές όχι μόνο για την ένταση της καταστολής αλλά για τη σκοπιμότητά της.

Η κρατική εξουσία χρησιμοποίησε για τις δικές της σκοπιμότητες τις εικόνες χάους στο Παρίσι, χάριν των οποίων όμως το κίνημα των κίτρινων γιλέκων αναβαθμίστηκε και θεωρήθηκε ισχυρό.  Επιπλέον, η ένταση της καταστολής μοιάζει να μην είναι απλά επίδειξη δύναμης πια αλλά επιβολή της κρατικής δύναμης για πρόκληση φόβου αδιαφορώντας και για τα προσχήματα. Κι επειδή το μέγεθος των κινητοποιήσεων δεν δικαιολογεί το μέγεθος της έντασης της καταστολής δεν είναι εκτός πραγματικότητας οι υποψίες για μονιμοποίηση αυταρχικών κυβερνητικών επιλογών.

Η ταπεινωτική συμπεριφορά προς εφήβους –με δημοσιοποίηση του βίντεο όπου απεικονίζονται ανήλικοι μάλιστα- δεν μπορεί να εξηγηθεί απλά με εκφοβισμό των μαθητών ούτε και ο αναίτιος τραυματισμός του διαδηλωτή. Η εκτελεστική εξουσία που συνεχάρη την αστυνομία, και γι’ αυτές φυσικά τις πράξεις της, δημιουργεί τους όρους εκείνους που θα την επιτρέψουν απερίσπαστα να εφαρμόσει την πολιτική της άρχουσας τάξης χωρίς προσκόμματα. Τις μέρες αυτές στο Παρίσι οι πραγματικές σχέσεις  εξουσίας βρέθηκαν εντός ορατού πεδίου και απεικονίζονται θεαματικά στους γονατισμένους εφήβους.

Μοιάζει να ευσταθεί η εκτίμηση πως ο αυταρχισμός θα ενταθεί, τα γεγονότα στη Γαλλία δείχνουν πως η καταστολή δεν έχει πια όρια, και  η αναζήτηση ευθυνών για άλλες χειρότερες καταστάσεις θα αποτελούν πια πολυτέλεια. Δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτε λιγότερο από εντονότερη χρήση  των μηχανισμών καταστολής, δηλ. επαύξηση του  αυταρχισμού και μονιμοποίησή του. Γι’ αυτό και ο προβληματισμός δεν είναι για τη χρήση της βίας, αφού η βία είναι η βάση κάθε ταξικής κοινωνίας και η άρνησή της είναι άρνηση του βίαιου χαρακτήρα της ταξικής αντιπαράθεσης. Το ζήτημα είναι αν τα βίαια ξεσπάσματα ομάδων, που στηρίζονται στον αυθορμητισμό, μπορούν τα αντιπαρατεθούν με το πάνοπλο κράτος και τις φασιστικές εφεδρείες του χωρίς να καταστραφούν ενισχύοντας την κρατική δύναμη.