ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑΞΙΚΑ

Στο Σαρωνικό προκλήθηκε μεγάλη περιβαλλοντική ζημιά από τη βύθιση του αγκυροβολημένου δεξαμενόπλοιου Αγία Ζώνη ΙΙ, φορτωμένο με 2570 τόνους καύσιμα.        

Στη δε Χαλκιδική, σχεδόν δυο δεκαετίες κρατούν οι αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής, κατά των εξορύξεων για την ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή που αυτές προκαλούν. Εν μέσω λεονταρισμών του υπουργού Γ. Σταθάκη και απειλών, για άλλη μια φορά,  της  εταιρείας Eldorado Gold περί αναστολής εργασιών της έχουν ήδη εκδοθεί οι απαιτούμενες άδειες από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο Μεταλλείο Ολυμπιάδας, ενώ κατά δήλωση του υπουργού οι εκκρεμότητες στις Σκουριές, μέθοδος μεταλλουργίας,  θα κλείσουν με διαιτησία.

Για τη ρύπανση στο Σαρωνικό  η μείζονα αντιπολίτευση εστίασε την κριτική της στην καθυστερημένη και ανεπαρκή αντίδραση   της  κυβέρνησης, ενώ σχετικά με την Eldorado και τις απειλές αποχώρησής της τα αστικά κόμματα ξέσπασαν εναντίον της κυβέρνησης που τρέπει σε φυγή τους επενδυτές. Αυτό που ενδιαφέρει είναι τα μικροπολιτικά παιχνίδια και η υποστήριξη μιας ανάπτυξης που ευνοεί το κεφάλαιο ακόμα κι αν προκαλεί περιβαλλοντική καταστροφή και κινδυνεύει η δημόσια υγεία. Γιατί   πρόοδος, τεχνολογία, υλική ευημερία, ανάπτυξη, μορφές κατανάλωσης και πρότυπα ζωής, ανάγκες, κοινωνικές προσδοκίες κλπ. κατασκευάζονται στο καλούπι των καπιταλιστικών σχέσεων και δυνάμεων παραγωγής που οδηγούν στην καταστροφή του περιβάλλοντος.

Οι καταγγελίες βέβαια για τις προσπάθειες του ανθρώπου να κυριαρχήσει στη φύση μοιάζουν περισσότερο με ρομαντικές φλυαρίες, όταν θεωρείται ότι ο άνθρωπος αντιμετωπίζει  τη φύση ατομικά και όχι διαμέσου της κοινωνίας. Η οικολογική κρίση όταν αποσυνδέεται από τον κυρίαρχο τρόπο παραγωγής, από τον καπιταλισμό, τότε τη ρύπανση νερών  από βιομηχανικά απόβλητα, την καταστροφή δασών, τη μόλυνση του αέρα  ή εδάφους κλπ δεν τα αντιμετωπίζουμε ως  κοινωνικά αποτελέσματα. Ο αγώνας όμως του ανθρώπου και της κοινωνίας  με τη φύση θα μπορούσε ν’  αλλάξει αν άλλαζε η κοινωνία –στις προκαπιταλιστικές κοινωνίες ήταν διαφορετικός. Η αναγωγή αυτού του αγώνα σε αντίθεση ανθρώπου-φύσης συσκοτίζει  τόσο την ταξική πάλη που διεξάγεται  στην οικονομία, την πολιτική,  όσο και τη χρησιμοποίηση από την κυρίαρχη τάξη  των τεχνολογικών δυνατοτήτων της «φτηνής», για μεγαλύτερο κέρδος, εκμετάλλευσης της φύσης που εξασφαλίζουν την κυριαρχία της.

Η δυτική αστική τάξη προσπαθεί να διατηρήσει την κυριαρχία της στην κοινωνία, αλλά συγχρόνως και κάποιες συνθήκες ζωής και αναπαραγωγής του συνόλου της κοινωνίας. Παζαρεύει  λοιπόν τις αναγκαίες  επεμβάσεις για να αποφευχθεί μια περαιτέρω καταστροφή της φύσης ως το σημείο εκείνο που  θα καθιστούσε αδύνατη την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Εξάλλου υπάρχει και η  αναλώσιμη εργατική δύναμη των πρώην αποικιών της, όπου οι καταστρεπτικές συνέπειες στο περιβάλλον  από τις δραστηριότητες των καπιταλιστών μάλλον αντιμετωπίζονται με αδιαφορία ή το πολύ πολύ  χρησιμοποιούνται ως ευκαιρία για επίδειξη του ανθρώπινου πρόσωπου του καπιταλισμού –στα λόγια.  Και όπως στο πλαίσιο της καπιταλιστικής παραγωγής, και χάρις και στους εργατικούς αγώνες, επιδιώχθηκε να διασωθεί στη Δύση η εργατική δύναμη από τη φυσική εξόντωση, για να μην εξαντληθεί ολοσχερώς η πηγή ύπαρξης του καπιταλισμού, το ίδιο συμβαίνει και με την οικολογική κρίση. Όχι μόνο καπιταλιστικά κράτη αλλά και μονοπωλιακοί  κολοσσοί τολμούν να αναλάβουν τον …αγώνα για λύσεις οικολογικών προβλημάτων, αν και  τα οικολογικά μέτρα έχουν μερικό και περιορισμένο χαρακτήρα.

Η υπεράσπιση λοιπόν της φύσης έχει πάρει ένα διαταξικό χαρακτήρα. Μόνο που είναι πολύ διαφορετικό να επιδιώκεται αναγκαστικά, γιατί προέχει η επιβίωση των ανθρώπων, η ανάπτυξη με τρόπους που  δεν  δικαιώνονται πλήρως οικολογικά, από τις  αναπτυξιακές δραστηριότητες με αρνητικές οικολογικές συνέπειες απλώς και μόνο γιατί επιδιώκεται αύξηση της κερδοφορίας με μείωση του κόστους. Γιατί είναι σχεδόν κανόνας  στην καπιταλιστική κοινωνία η επιδίωξη του κέρδους από τα μονοπώλια να οδηγεί σε ληστρική χρήση των φυσικών πόρων, στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.

 Κι αν  ο οικολογικός λόγος ενσωματώνεται στην κυρίαρχη πολιτική, αξιοποιείται όμως  υπέρ του κοινωνικού status quo, γιατί δίνεται ακόμα μια ευκαιρία στον καπιταλισμό να διαχειριστεί αυτός την φυσική και κοινωνική αθλιότητα.  Έτσι μια νέα τύπου παραγωγή αναπτύσσεται, ένας νέος κύκλος συσσώρευσης αρχίζει, που θεμελιώνεται στην κεφαλαιοποίηση της φύσης και τον πλήρη έλεγχο όλων όσα επιτρέπουν τη ζωή πάνω στον πλανήτη. Ο καπιταλισμός οικειοποιείται  τα  επιστημονικά δεδομένα, τις οικολογικές αναζητήσεις και κατασκευάζει και τρομοκρατικούς μύθους που κύρια λειτουργία έχουν την αποδοχή εκείνης της προσπάθειας που οδηγεί σ’ αυτόν το νέο κύκλο καπιταλιστικής συσσώρευσης. Κι έτσι  επιβάλλονται μέτρα προστασίας της φύσης, που το κόστος τους παζαρεύεται  και τα οποία  ανοίγουν  και νέους ορίζοντες στη συσσώρευση του κεφαλαίου.

Στην τελική, οι οικολογικοί προβληματισμοί  αναπτύσσονται στη βάσης μιας ιδεολογικής και πολιτικής αυτονόμησης από το καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής που εστιάζουν μ’ έναν …ρομαντικό τρόπο στο αποτέλεσμα, την καπιταλιστική ανάπτυξη, παρακάμπτοντας ζητήματα όπως, ποιος έχει την εξουσία ελέγχου πάνω στην οργάνωση της παραγωγής,  ποιες οι σκοπιμότητες της παραγωγής κλπ. θεωρώντας πως αυτά είναι αρμοδιότητα της καπιταλιστικής επιχείρησης, που μόνο της κριτήριο όμως είναι η κερδοφορία.