Η ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟΥ

Τις τελευταίες μέρες ντιμπέιτ και εκλογικές συγκεντρώσεις, ατέλειωτες ουρές προσφύγων και νεκρά παιδικά κορμάκια σε απευθείας μεταδόσεις από την τηλεόραση στοχεύουν στον εσωτερικό κόσμο του θεατή, στις σκέψεις του και στα αισθήματά του. Εναλλάσσονται στους τηλεοπτικούς δέκτες οι εικόνες των ταλαίπωρων προσφύγων, περιορισμένα πια αναφέρονται σαν μετανάστες,  μ’ εκείνες των πολιτικών συγκεντρώσεων ή συζητήσεων (δυο όψεις του ίδιου ...καπιταλιστικού νομίσματος)  κι ενισχύονται προκαταλήψεις, αυξάνονται φόβοι, στεριώνονται στερεότυπα. Όλοι να βλέπουμε τα ίδια και να αντιδρούμε όμοια με μια χειραγωγημένη  συλλογική συνείδηση. Πρωτοσέλιδα εφημερίδων και πρώτα θέματα στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων γίνονται ο καθρέφτης, τις περισσότερες φορές παραμορφωμένος,  της κοινωνικής πραγματικότητας. Τα ψέματα τους γίνονται η αυταπάτη η δική μας..

Η ιδιοποίηση της πληροφόρησης από τα ΜΜΕ υποκρύπτει μια πλήρη ιδιοποίηση της κοινωνίας καθιστώντας τα προνομιακό μέσον διάχυσης της πολιτικής στην κοινωνία και  συντηρώντας την υποτελειακή σχέση που μας έχει επιβληθεί με την κυρίαρχη εξουσία. Όλα διασύρονται με σκοπό να ξυπνήσουν μέσα μας τα πιο επιφανειακά συναισθήματα συγκίνησης ή αποτροπιασμού, ανάλογα,  για να γίνουμε πιο εύκολα διαχειρίσιμοι. Η σύγχυση που  επιχειρείται σχετικά με τα γεγονότα που γίνονται ειδήσεις και το χρόνο που επιλέγονται για να γίνουν είναι σκόπιμη και καθοριστική για το πεδίο πολιτικής που συνθέτεται.

                Κι αν η είδηση παραπέμπει σε ένα γεγονός  σε κάτι δηλ. που συμβαίνει στον κόσμο και είναι ανεξάρτητο από το έντυπο ή το τηλεοπτικό  κανάλι που θα το καταγράψει, αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε γεγονός είναι είδηση ή ότι συχνά οι ειδήσεις δεν αναφέρονται σε γεγονότα πλαστά. Κι  επειδή  στο σκληρό πυρήνα της κυρίαρχης ιδεολογίας για την είδηση, βρίσκεται πάντα μια συγκεκριμένη αντίληψη για το γεγονός, γι’ αυτό  παράγονται και ειδήσεις που μοιάζουν αδιάφορες για συμβάντα που εξαντλούνται την ίδια στιγμή που παράγονται, αποκτώντας νόημα μέσω  της αναμετάδοσης από τα ΜΜΕ, με την προοπτική να μετατραπούν σε σημαντικά μηνύματα που θα επηρεάσουν το συλλογικό ασυνείδητο ή συνειδητό. 

               Οι εικόνες των προσφύγων, των χιλιάδων προσφύγων που πλημμύρισαν τα νησιά μας τους τελευταίους τρεις μήνες, που κατέκλυσαν την τηλεόραση, αποβλέπουν στον εκφοβισμό μας από τη μια και στην επιβεβαίωση μιας υπεροψίας από την άλλη. Αυτές οι εικόνες μπορεί να λειτουργούν σαν μια προειδοποίηση στην κοινωνία μας για το ζοφερό μέλλον μας εκτός της ασφάλειας της ΕΕ ή ακόμα και σαν ερέθισμα για σύγκριση αυτού που εμείς νομίζουμε για το χειρότερο,  οικονομική εξαθλίωση, με το χείριστο, προσφυγιά και θάνατο. Από την άλλη αναζωογονείται κάτι από την ιδεαλιστική, απροβλημάτιστη και απολίτικη εθελοντική δράση των τελευταίων δεκαετιών που ενώνει, εν κενώ, τον κόσμο σε μια κοινή στάση. Οι κατατρεγμένοι πρόσφυγες παρέχουν τη μορφή χωρίς την ουσία, το κενό κέλυφος,  για την επιβεβαίωση μιας κοινωνικής συμπεριφοράς όπου αρκούν τα καλά αισθήματα και οι προθέσεις, σ’ ένα σύστημα απόλυτης εκμετάλλευσης ανθρώπων. Το εφήμερο και παροδικό τέτοιων συμπεριφορών που δεν έχουν βασιστεί στην κοινωνική τάξη και δεν εμπνέουν μορφές αλληλεγγύης, συσπείρωσης και στράτευσης που να εδράζονται σ’  ένα σύνολο αξιών και πεποιθήσεων, πρακτικών και παραδόσεων αρθρωμένων πάνω στην αντίληψη για κοινά συμφέροντα και μοίρα με τους κατατρεγμένους, προσφέρεται για επίδειξη φιλανθρωπίας σαπουνόπερας. Η έλλειψη ταξικών συλλογικοτήτων και δεσμών μέσω των οποίων να εκφράζεται και να  αναπτύσσεται μια πολιτική για το μεταναστευτικό το απομονώνει στη σφαίρα της φιλανθρωπίας. Γι’  αυτό και όταν το πρόβλημα γίνεται χρόνιο και διογκώνεται συνεχώς τότε καμιά φιλάνθρωπη διάθεση δεν μπορεί να αποτρέψει τη μετατροπή των προσφύγων σε αποδιοπομπαίους τράγους, εκτονώνοντας σ’ αυτούς μια οργή που στην πραγματικότητα το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα προκαλεί  και ευνοώντας φασιστικές συμπεριφορές.

               Κι έτσι η υπνωτισμένη ευπιστία μας των τελευταίων χρόνων μαγνητίζεται από  τον τρόπο  που τα καπιταλιστικά  συμφέροντα και τα μέσα ενημέρωσης δεν δυσκολεύτηκαν να επιδείξουν τα φιλάνθρωπα αισθήματά τους μετά τις εικόνες μεταναστών από λιμάνια και σιδηροδρομικούς σταθμούς της Ευρώπης που σαν κοπάδια τρέχουν να περάσουν σύνορα, ν’  ανέβουν σε τρένα ή πλοία. Και η Ευρώπη θυμήθηκε να διαφημιστεί σαν «η πιο ανοικτή και ανεκτική κοινωνία στον κόσμο» σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκαπό αφού το επιβεβαίωσαν στην πράξη τόσο η πρόταση του Γιούνγκερ για τη συγκρότηση μηχανισμού ανακατανομής προσφύγων όσο και οι  φωτογραφίες  με πρόσφυγες της καγκελαρίου Α. Μέρκελ.

Κι έτσι  εμφανίζεται το μεταναστευτικό σαν ζήτημα ηθικό που η Ευρώπη με βάση τις αρχές της αλληλεγγύης και του ουμανιστικού ιδεώδους θα πρέπει να αντιμετωπίσει. Σαν να είναι η Ευρώπη άμοιρη ευθυνών για τον πόλεμο που δημιούργησε τους πρόσφυγες, σαν να είναι αρκετή τόσο καιρό απλώς η εκδήλωση φρίκης για τα ναυάγια στη Λαμπεντούζα, τους νεκρούς στο Αιγαίο κλπ.

               Ισως γι’ αυτό  η όψιμη ευαισθησία των Ευρωπαίων στα αιφνιδίως μάλιστα τους τελευταίους μήνες  διογκούμενα κύματα προσφύγων εγείρει υποψίες  για την ανιδιοτέλειά της. Όλα τούτα μήπως δεν είναι παρά μια προσπάθεια να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις  για δικαιολόγηση ανοιχτών στρατιωτικών επεμβάσεων στη Μ. Ανατολή  και αλλαχού;