Και ούτε δυο βδομάδες μετά τους διθυράμβους του πρωθυπουργού
για το πιο σύγχρονο μετρό της Ευρώπης κατά την ημέρα των εγκαινίων του μετρό
Θεσσαλονίκης , τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, και σχεδόν μόνο αυτά, κατακλύστηκαν από φωτογραφίες και
βίντεο του ακινητοποιημένου μετρό μέσα
σε σήραγγα, με τους επιβάτες να περπατούν
εφ’ ενός ζυγού μέσα σ’ αυτή. Αντίθετα, τα μέσα ενημέρωσης ασχολούνται με το περιστατικό
με την πρέπουσα …σεμνότητα και διακριτικότητα που επιτρέπει η ανεξάντλητη
κολακεία τους προς την κυβέρνηση.
Ανάμεσα στις
προσπάθειες υποβάθμισης του συμβάντος είναι του κυβερνητικού εκπροσώπου Π. Μαρινάκη που επέμενε ότι το
σημαντικό ήταν ότι λειτούργησε το πρωτόκολλο ασφαλείας, του υφυπουργού Υποδομών
και Μεταφορών Ν. Ταχιάος, με τις θριαμβολογίες του για μια στα 100.000 χρόνια εμφάνιση αστοχίας, που επεσήμανε
ότι ήταν το πρώτο ανάλογο περιστατικό, ενώ έχουν διανυθεί 15.000 χιλιόμετρα χαρακτηρίζοντάς
το παιδική ασθένεια και του υπουργού Επικρατείας Μ. Βορίδη που το θεώρησε φυσιολογικό
που συμβαίνει παντού. Του τελευταίου το
μπλαζέ, ειρωνικό κι αλαζονικό ύφος του συνόψιζε για άλλη μια φορά το ύφος και
ήθος μιας εξουσίας που περιφρονεί όταν κυριαρχεί, καλοπιάνει όταν φοβάται και
σκληραίνει όταν απειλείται.
Αν ανταποκρίνεται
στην πραγματικότητα ότι ο υπόγειος σιδηρόδρομος είναι πολιτιστικό και ιστορικό
χαρακτηριστικό μιας πόλης, το μετρό της Θεσσαλονίκης, με τα ατέλειωτα χρόνια
κατασκευής του, τα υπέρογκα ποσά που δαπανήθηκαν, τις εργολαβικές λύσεις που
επιλέχτηκαν για τις αρχαιότητες που αποκαλύφτηκαν, αντανακλά με τον πιο
ξεκάθαρο τρόπο την πολιτική και πολιτιστική κατάσταση όχι μόνο της πόλης αλλά
και της χώρας.
Ένα μετρό
ούτε καν 10 χιλιομέτρων δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να το δει ως ενοποιητικό,
αστικό σύμβολο που παίζει ισχυρό ρόλο στην ένωση της πόλης, όπως στα περισσότερα
μετρό του κόσμου. Δεν ενώνει προαστιακές τοποθεσίες με τοποθεσίες του κέντρου
ούτε εύπορες περιοχές με υποβαθμισμένες κι επομένως δεν υπάρχει κοινή η
εμπειρία της χρήσης του σε όλους τους κατοίκους. Και φαίνεται ο λειψός
σχεδιασμός του να μην φέρνει πιο κοντά τις διάφορες γειτονιές με την ποικιλομορφία και το δυναμισμό τους,
φέρνοντας τους κατοίκους τους σε επαφή μεταξύ τους έστω και στιγμιαία, σε μια
ώσμωση των κοινωνικών τάξεων.
Για
σειρά ετών το μετρό από τους κυβερνώντες χρησιμοποιήθηκε για να προσφέρουν μια
μυθοπλασία της πραγματικότητας του μέλλοντος. Για μια Θεσσαλονίκη που
εκσυγχρονίζεται, εξαπλώνεται, αναπτύσσεται και το μετρό θα είναι το σύμβολό της. Μόνο που στο τέλος καταλήγει
το μετρό να συμβολίζει την αδιαφορία, τη
συναλλαγή και απληστία μιας εξουσίας, που αναπαριστά μια ψευδή πραγματικότητα
εφησυχάζοντας μας για αποδοχή της παρούσας πραγματικότητας. Μας τυφλώνουν
ομοιώματα της πραγματικότητας που θέτουν την ύπαρξή της υπό αμφισβήτηση,
αφαιρώντας μας κάθε βάση στήριξης για αγωνιστική διεκδίκηση. Η διακυβέρνηση του
μυαλού μας από προσομοιώσεις πραγμάτων και καταστάσεων θέτει ένα ψευδές
υποκατάστατο, υποβολιμαίο από την κυρίαρχη εξουσία, στη θέση της αληθινής πραγματικότητας. Δεν μπορεί να γίνεται τότε λόγος για αλήθεια,
αφού είναι η ίδια η εικόνα η φιλοτεχνημένη από τους κυβερνώντες και τους παρατρεχάμενους
τους που θέλει να δίνει μορφή στην πραγματικότητα, την οποία θα πρέπει να
ενστερνιστούμε.
Ακόμα
και όλη η πολύχρονη συζήτηση και αντιπαράθεση για τις αρχαιότητες του σταθμού Βενιζέλου
μάλλον για τους κυβερνώντες μια απούσα κατασκευασμένη πραγματικότητα αφορούσε. Εκείνη
στην οποία το ενδιαφέρον των κυβερνώντων για την πολιτιστική κληρονομιά δεν
συμπλέκεται με οικονομικές συναλλαγές ούτε με παραπλανητικές υποσχέσεις. Μόνο
που η απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων που προτιμήθηκε για λόγους
κόστους και επίσπευσης του έργου αποδείχτηκε φενάκη, αφού ούτε το έργο επισπεύστηκε
ούτε οι αποζημιώσεις των εταιρειών αποφεύχθηκαν.
Και αποκτά
πραγματικά συμβολικό χαρακτήρα η απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων
που έλαβε χώρα στον περίφημο Σταθμό Βενιζέλου, για τον τρόπο που
αντιμετωπίζονται τα αρχαιολογικά ευρήματα. Έγινε σαφές ότι αυτό που ενδιαφέρει
πια είναι κυρίως η μετατροπή τους σε ελκυστικά εμπορικά προϊόντα από τα οποία
μπορούν να προέλθουν κέρδη. Από τη
στιγμή μάλιστα που έχει εξαφανιστεί το πρωτότυπο, αυτό που προέκυψε, τα
αποσπασμένα και κομμένα μάρμαρα, είναι το
ομοίωμά του, που παίρνει τη θέση του χωρίς δυνατότητα σύγκρισης, απορρίπτοντας και
την κατηγορία της μίμησης.
Συνεχώς
παντού εικόνες προσομοίωσης, ομοιώματα πραγμάτων και καταστάσεων διαμορφώνουν
τον κόσμο μας σε πραγματικό χρόνο. Ομοίωμα δημοκρατικής διακυβέρνησης, ομοίωμα δικαιοσύνης
διαμορφώνουν τον κόσμο μας βομβαρδίζοντάς τον. Κι έτσι γίνεται αποδεκτό ένα
σύμπαν στο οποίο η διαφορά μεταξύ πραγματικού και μη πραγματικού, πρωτότυπου
και ομοιώματας δεν έχει πλέον κανένα νόημα. Για να παραδέρνουμε ανάμεσα σε ομοιώματα, όλα να
μοιάζουν με ψευδαίσθηση και να εκλείπει
ο λόγος κάθε αντίστασης σε μια κοινωνία ομοιωμάτων.