«ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ»

 

Ο  γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μ. Ρούτε μιλά για μεγάλο πόλεμο σε 4-5, χρόνια προειδοποιώντας την Ευρώπη για αύξηση τη αμυντικής της παραγωγής, στη Συρία οι μάχες συνεχίζονται με τα συμφέροντα των ΗΠΑ, Ισραήλ και Τουρκίας, που εμπλέκονται στη διάλυση της Συρίας, να μοιάζουν ένα μπερδεμένο κουβάρι, στην Ουκρανία η Ευρώπη συνεχίζει την αέναη προσπάθεια αποδυνάμωσης της Ρωσίας εγκλωβισμένη σε μια άνευ όρων στήριξη του Ζελένσκι.  Το πρώτο τέταρτο του 21^ου αιώνα φαίνεται να τελειώνει με δυσοίωνους όρους και ίχνος  από την ευφορία της αυγής του αιώνα δεν μοιάζει να διασώζεται. Η ιμπεριαλιστική Δύση ετοιμάζεται για πόλεμο και φαίνεται ν’ αδιαφορεί, ή και να το επιδιώκει, αν συμπαρασύρει σ’ αυτόν και όλο τον κόσμο.

     Στα 1992, στο απόγειο του  φιλελεύθερου  ενθουσιασμού μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ο Αμερικανός πολιτικός θεωρητικός  Φ. Φουκογιάμα έγραψε στο «Τέλος της Ιστορίας και ο Τελευταίος Άνθρωπος» για το τελικό σημείο της ιδεολογικής εξέλιξης της ανθρωπότητας και διαβεβαίωνε για  την καθολική ισχύ της δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας  ως τελικής μορφής της ανθρώπινης κυβέρνησης. Η οποία φιλελεύθερη δημοκρατία θα παρείχε ειρήνη και ευημερία και θα τιθάσευε συγκρούσεις και πολέμους κάτω από τη δύναμή της. Η φιλελεύθερη όμως δημοκρατία, που παρουσιαζόταν ως μονόδρομος,  κατέληξε να φαίνεται αδύναμη  έστω  και να διαχειριστεί μια  βαθύτατη και διαρκή οικονομική κρίση, αναδυόμενες εντάσεις και κηρυγμένους πολέμους και την αναζωπύρωση της ακροδεξιάς και φασιστικής ιδεολογίας. Η θεωρία του τέλους της ιστορίας επιχείρησε να αποτελέσει το κυρίαρχο ιδεολογικό σχήμα των χρόνων μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, εξοβελίζοντας το σοσιαλιστικό όραμα που για παραπάνω από εκατό χρόνια ήταν πηγή έμπνευσης για τους εργατικούς αγώνες.

       Ακόμα και στη χώρα μας, αρκετά καθυστερημένα εκφράστηκε αυτή η αντίληψη  σε μια παρωδία ιδεολογικοπολιτικής ερμηνείας της πραγματικότητας επί κυβερνήσεως του Κ. Μητσοτάκη από μεταμφιεσμένους φασίστες όπως ο Α. Γεωργιάδης ή ο Μ. Βορίδης, με τις επαναλαμβανόμενες,  προς εμπέδωση, ρήσεις τους για το τέλος της ηγεμονίας της αριστεράς που χρεώνεται όλες τις πολιτικές αποτυχίες διαχρονικά. Και υπάρχουν ώτα ευήκοα, αφού δεκαετίες  τώρα μας γαλουχούν με τις αξίες του κλασικού φιλελευθερισμού, ορθολογικότητα και διαφάνεια, που υποτίθεται ότι είναι αυτές που κάνουν τις ελεύθερες αγορές και τις δημοκρατικές επιλογές να λειτουργούν και δεκαετίες τώρα τις αναζητούμε στην πράξη, μάλλον χωρίς αποτέλεσμα. Γι’ αυτό και ο συνεχής προς την Ευρώπη θαυμασμός των μικροαστών, που θεωρούν ότι κατανοούν πώς λειτουργεί το σύστημα και αυτό τους επιτρέπει να κάνουν λογικές επιλογές, έχει εναποθέσει σ’ αυτήν τις ελπίδες και προσδοκίες για τη σωστή λειτουργία του, που παραμένει γι’ αυτούς το ιδανικό πολιτικό και οικονομικό σύστημα.

         Κι αν όμως η κυρίαρχη τάξη κόμπαζε για την ιδεολογική της νίκη, εμφανίζοντας τις επιδιώξεις της ως πραγματικότητα, είναι όμως τα ιστορικά γεγονότα που καθορίζουν αν μια ιδεολογία παραμένει ή εξοστρακίζεται. Και τα γεγονότα στο πρώτο τέταρτο του 21^ου αιώνα διέψευσαν πλήρως την έπαρση αυτής της νίκης.

           Όλα αυτά τα χρόνια φαντάζονταν οι δυτικοί θεωρητικοί του καπιταλισμού την ιστορία ως διαδικασία με την οποία οι φιλελεύθεροι θεσμοί, όπως η  αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, οι ελεύθερες αγορές και η καταναλωτική κουλτούρα,  γίνονται καθολικοί, βαυκαλιζόμενοι ότι η ιστορία είχε φτάσει στο στόχο της.  Επιχειρηματολογούν πάνω σ’ ένα κανονιστικό μοντέλο παρά σε μια πραγματικότητα. Πρόκειται για μια  πραγματικότητα όπως θα έπρεπε κατ’ αυτούς να είναι, δηλ. η κυριαρχία   ενός ενιαίου πολιτικού και οικονομικού μοντέλου χωρίς αντίπαλο,  αφού η τελευταία ιδεολογική εναλλακτική λύση για τον καπιταλιστικό φιλελευθερισμό έχει εξαλειφθεί με την κατάρρευση του κομμουνισμού,  τον οποίο έκτοτε έχει φροντίσει η κυρίαρχη εξουσία να συκοφαντήσει και διαστρεβλώσει,  ενώ έχει νικηθεί και ο φασισμός από τον Β Παγκόσμιο πόλεμο. Η γραμμική αντίληψη της ιστορίας, ως μια συνεχής πρόοδος προς κάποια σταθερή κατάσταση, την εξάπλωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας συνυφασμένης με την τεχνολογική πρόοδο,  επιβεβαίωνε ότι με τη νίκη της φιλελεύθερης δημοκρατίας και του καπιταλισμού δεν υπάρχουν πια προκλήσεις, αφού η ασφάλεια και η ελευθερία έχουν επιτευχθεί. Μόνο που στην ιστορία έχουμε οπισθοδρομήσεις και ανακατατάξεις και τίποτε δεν εγγυάται ότι οι διαφαινόμενες τάσεις σε μια περίοδό της θα πρέπει να συνεχίζονται, αφού ο κόσμος δεν είναι παρά μια σύγκρουση εξελισσόμενων αντίθετων.  Και ούτε η  αστική δημοκρατία  αποδεικνύεται η τελική μορφή της ανθρώπινης διακυβέρνησης  ούτε μαζί με την οικονομία της αγοράς  είναι ο τελευταίος ιστορικός σταθμός της ανθρώπινης ιδεολογικής και πολιτικής αναζήτησης. Και βέβαια η φιλελεύθερη δημοκρατία μας δεν απέτρεψε την αναβίωση φασιστικών και ακροδεξιών μορφωμάτων.

          Οι ταξικές αντιθέσεις και οι ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις γίνονται επικίνδυνες και για στις  μητροπόλεις του καπιταλισμού.   Βέβαια, η  καπιταλιστική Δύση απασχολημένη στην προσδοκία της ευμάρειάς της, εθελοτυφλεί για την καταιγίδα που φαίνεται να πλησιάζει. Σε σοκ η Γερμανία, μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Μαγδεμβούργο, μαζί με όλη την Ευρώπη απορεί όταν ψήγματα του κακού που ανέχεται ή και προκαλεί σε άλλες γωνιές του κόσμου φτάνουν στην αυλή της.  Η λαλίστατη περί δικαίου και λοιπών  ηχηρών  κυβέρνηση μας, με βασική της έγνοια να αποδεικνύεται βασιλικότερη των βασιλέων στην εξυπηρέτηση ιμπεριαλιστικών συμφερόντων, απέχει από ψηφοφορία στον ΟΗΕ για την ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα κι ύστερα για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα «πηγές» του υπουργείου Εξωτερικών δημοσιοποιούν επεξηγηματικές δηλώσεις.

         Ο εφιάλτης στην Παλαιστίνη συνεχίζεται να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας και πολλοί ακόμα αναρωτιούνται αν συμβαίνει μια γενοκτονία, περιμένοντας απάντηση ή και λύση από κυβερνήσεις που για άλλο δεν ενδιαφέρονται από την επικράτηση των συμφερόντων της κυρίαρχης τάξης. Η οποία με το πραγματικό επιχείρημα της υπεροχής, το επιχείρημα της δύναμης, προσπαθεί να επιβάλλει τις λύσεις της, όσο παραμένει αποδυναμωμένη η αντίσταση από τους καταπιεσμένους.