Η εμφάνιση της πρώτης διμοιρίας της πανεπιστημιακής αστυνομίας στην είσοδο της πανεπιστημιούπολης στου Ζωγράφου πυροδότησε αντιδράσεις εκ μέρους των φοιτητών, που με τις κινητοποιήσεις τους εμπόδισαν το νέο σώμα της Αστυνομίας να εισέλθει στους πανεπιστημιακούς χώρους, παρόλο που συνοδεύονταν από δυνάμεις των ΜΑΤ, οι οποίες αντέδρασαν με το γνωστό τρόπο, ρίχνοντας χημικά και χειροβομβίδες κρότου λάμψης.
Η πανεπιστημιακή αστυνομία δεν είναι παρά ένα μέρος της ευρύτερης επέκτασης της αστυνόμευσης και κρατικής καταστολής μέσα από όργανα και θεσμούς για τον έλεγχο συμπεριφοράς των εκμεταλλευομένων τάξεων και τη διαμόρφωσή τους έτσι ώστε να ταυτίζονται με τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης.
Η ανακοίνωση της σύστασης της νέας αστυνομικής δύναμης έγινε τον Δεκέμβριο του 2020, εν μέσω πανδημίας covid-19, που επηρέαζε τα συστήματα υγείας, οικονομίας, εκπαίδευσης και πολιτισμού παγκοσμίως και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Τα μέτρα όμως για την αντιμετώπισή της στην πλειοψηφία τους κατέληγαν να περιορίζονται σε αστυνομικά με κατασταλτικό χαρακτήρα, χωρίς κανένα ενδιαφέρον για βελτίωση των συστημάτων υγείας. Και η ανακοίνωση για τη νέα αστυνομία φαίνεται να συμπληρώνει τη διεύρυνση της αστυνόμευσης σε όλες τις πτυχές της προσωπικής και κοινωνικής ζωής. Μάλιστα η κυβέρνηση φαίνεται να αδιαφορεί και σ’ αυτό το πεδίο αν μ’ αυτή την απόφαση εμφανίζεται να προκαλεί καθώς προκρίνει χρηματοδότηση για πρόσληψη 1030 αστυνομικών μετά από μια δεκαετία υποστελέχωσης των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων σε διδακτικό, ερευνητικό και διοικητικό προσωπικό και τη υποχρηματοδότησή τους για διδασκαλία, έρευνα και υποδομές. Βεβαίως, στα πλαίσια της συνήθους επικοινωνιακής πρακτικής της κυβέρνησης, τα μέσα ενημέρωσης και οι λοιποί παρατρεχάμενοί της στο επικοινωνιακό πεδίο ενορχήστρωσαν όλο αυτό το διάστημα μια συκοφαντική εκστρατεία με στόχο να δυσφημήσουν τα πανεπιστήμια και να τα παρουσιάσουν στο ελληνικό κοινό ως κέντρα ανομίας και παραβατικότητας, ισχυρισμός αβάσιμος σύμφωνα με σχετικές έρευνες ή στατιστικές.
Αστυνομικά τμήματα λοιπόν δημιουργούνται εντός των εγκαταστάσεων του Πανεπιστημίου, ενώ τα ίδια τα πανεπιστήμια θα υποχρεωθούν να εφαρμόσουν ένα σύστημα περιορισμένης πρόσβασης στις πανεπιστημιουπόλεις. Οι διμοιρίες αυτές υπάγονται άμεσα στην ελληνική αστυνομία, γεγονός που αντιφάσκει με τον αυτόνομο χαρακτήρα των πανεπιστημίων, ενώ το κόστος για τη λειτουργία τους βαρύνει τον ήδη περιορισμένο προϋπολογισμό των ελληνικών Πανεπιστημίων. Και βέβαια όλα αυτά, παρόλες τις κραυγές περί του αντιθέτου της κυβέρνησης, απέχουν πολύ από την προστασία της περιβόητης ακαδημαϊκής ελευθερίας που η αστική μας εξουσία διατυμπανίζει.
Η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι, ιστορικά, μια συγκεκριμένη ελευθερία που αναφέρεται στα συλλογικά δικαιώματα όσων ασχολούνται με την επιδίωξη της παραγωγής γνώσης, που μπορεί να καταλήξει και επικίνδυνη, όταν αμφισβητεί την καθιερωμένη εξουσία, είτε στο πεδίο της γνώσης είτε στο πεδίο του κράτους. Αυτή είναι μια ελευθερία που επαίρεται το αστικό κράτος ότι παραχωρεί σε μελετητές, συνήθως εντός εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθώς η κάποιες φορές επικίνδυνη δραστηριότητά τους έχει θεωρηθεί ζωτικής σημασίας για το δημόσιο καλό, που ταυτίζεται ακριβώς με τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης. Γιατί στις αστικές δημοκρατίες, όταν η αστική τάξη στην αυγή της εξουσίας της άνοιγε νέους δρόμους με τη βοήθεια της επιστήμης, η αναγνώριση της ακαδημαϊκής αυτονομίας έχει γίνει κατανοητό ότι είναι προς το συμφέρον του κράτους, εφόσον χωρίς τη συνεχή και ακαταπόνητη όρεξη με την οποία μπορεί να βρεθεί η αλήθεια και να εξελιχθεί η επιστήμη, η γνώση που απαιτείται για την ανάπτυξη και ευημερία δεν θα ήταν διαθέσιμη. Μ’ αυτήν την έννοια, η ελευθερία της διδασκαλίας και της μάθησης θεωρήθηκε ότι συνεισφέρει στο δημόσιο συμφέρον, το οποίο ήταν καθήκον του κράτους να διασφαλίσει.
Βέβαια πάντα το πανεπιστήμιο στην αστική δημοκρατία ήταν ένας προνομιούχος θύλακας, καθώς οι σχολές και η διδασκαλία του απέκλειαν συστηματικά με ταξικά κριτήρια μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Γι’ αυτό και ήταν ένας τόπος σύγκρουσης σχετικά με το ποιος και τι έπρεπε να διδαχθεί και από ποιον, αντανακλάσεις των ταξικών κοινωνικών συγκρούσεων, και συχνά επικρατούσε η κρατική ρύθμιση. Αν και η εξιδανικευμένη εικόνα του ως τόπος ελεύθερης έρευνας ήταν πάντα αυτή, στην πραγματικότητα μια εξιδανίκευση που δεν υλοποιήθηκε ποτέ, κι έτσι όμως δημιουργούσε ένα ιδανικό του οποίου η πραγματοποίηση μπορούσε να γίνει αντικείμενο διεκδίκησης.
Αυτό όμως τώρα γίνεται όλο και πιο δύσκολο καθώς το πανεπιστήμιο προχωρά προς τον ορισμό του εαυτού του ως εταιρική οντότητα, αφιερώνεται στην επαγγελματική κατάρτιση και όχι στην κριτική και δημιουργική σκέψη. Κι ενώ η κυρίαρχη εξουσία διαφημίζεται για την ελευθερία της και ανεκτικότητά της η εντατικοποίηση των εσωτερικών και εξωτερικών πιέσεων για περιορισμό της κριτικής σκέψης στα πανεπιστήμια ακόμα κι αν δεν είναι άμεση μοιάζει να αυξάνεται. Κι αυτό είναι συνέπεια του επαναπροσδιορισμού της λειτουργίας της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης που εργαλειοποιεί τη γνώση και εξατομικεύει την αντίληψη του δημόσιου αγαθού. Στο νέο επιχειρηματικό μοντέλο του πανεπιστημίου, οι φοιτητές θεωρούνται ως πελάτες που πληρώνουν, των οποίων η άνεση πρέπει να είναι εξασφαλισμένη, ενώ τα λογιστικά έχουν αντικαταστήσει στην πραγματικότητα την έννοια της ηθικής λογοδοσίας, έστω και σαν απραγματοποίητο ιδανικό, που έστω και θεωρητικά καθοδηγούσε. Έχει επικρατήσει μια απεικόνιση της εκπαίδευσης ως μετάδοσης χρήσιμων πληροφοριών και κατάρτισης για την προώθηση ατομικών ευκαιριών στην αγορά.
Στην πραγματικότητα λοιπόν η περιβόητη ακαδημαϊκή ελευθερία έχει προ πολλού τουλάχιστον συρρικνωθεί, αν δεν έχει καταργηθεί. Γιατί στην ακαδημαϊκή ελευθερία περιλαμβάνεται και η δυνατότητα των ερευνητών και των εκπαιδευτών να διερευνούν και να διαδίδουν γνώση χωρίς παρεμβάσεις από διοικήσεις, πολιτικές εξουσίες και επιχειρηματικά συμφέροντα, τουλάχιστον εμφανώς. Αυτή η ελευθερία είναι ιδιαίτερα σημαντική, όταν η επιδίωξη της γνώσης οδηγεί έναν καθηγητή σε συμπεράσματα ή ιδέες που έρχονται σε αντίθεση με τις πολιτικές πεποιθήσεις όσων βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας ή με επιχειρηματικά συμφέροντα από τα οποία εξαρτάται η χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Και είναι τότε που μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, φοιτητές ή προσωπικό, μπορεί να συμμετέχουν σε άμεσες αντιπαραθέσεις με στόχο να εξαναγκάσουν εκείνους που βρίσκονται στην εξουσία να αλλάξουν κάποιο χαρακτηριστικό της πολιτικής στην πανεπιστημιακή ζωή.
Γι’ αυτό λοιπόν και η παρουσία αστυνομικών δυνάμεων μέσα στα πανεπιστήμια έρχεται σε ευθεία αντίθεση με αυτήν την ελευθερία εξερεύνησης, διάδοσης και υποστήριξης αμφιλεγόμενων ιδεών. Και μόνο η παρουσία τους αποτελεί το καταναγκαστικό εργαλείο για να καταπνιγεί προληπτικά κάθε φωνή διαφωνούντος, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση φοβισμένων και υποταγμένων προσωπικοτήτων. Και όταν οι αμφισβητήσεις και διαφωνίες εξελιχθούν σε συγκρουσιακές ενέργειες, η αστυνομία της πανεπιστημιούπολης έχει την εξουσία για την επιβολή της τάξης να συλλαμβάνει ή να εξαναγκάζει με άλλον τρόπο τους διαφωνούντες φοιτητές, καθηγητές, προσωπικό και μέλη της κοινότητας να συμμορφωθούν με τις επιθυμίες της κυρίαρχης εξουσίας, όπως κάθε φορά εκφράζεται στο πολιτικό ή οικονομικό πεδίο. Και δεν είναι καθόλου αυθαίρετη η σύγκρισή της με πρακτικές της δικτατορίας και το σπουδαστικό της ασφάλειας σε αλήστου μνήμης εποχές που χρησιμοποιούνταν από τις διοικήσεις για να εκφοβίζουν και να εξαναγκάζουν ή και να χρησιμοποιούν βία κατά καθηγητών και φοιτητών. Η κατάσταση της αστυνόμευσης βρίσκεται σε σαφή αντίθεση με τα ιδανικά μιας ελεύθερης και δίκαιης δημοκρατικής κοινωνίας, όπως διακηρύσσει ότι είναι η αστική, και γι’ αυτό θα έπρεπε καθολικά η πανεπιστημιακή κοινότητα να είχε αντιδράσεις στο μέτρο επέκτασης της αστυνόμευσης μέσα στα πανεπιστήμια.
Πόσα όμως μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας τολμούν να αμφισβητήσουν το status quo εις βάρος της καριέρας και της κοινωνικής τους ανάδειξης; Και μένουν να αγωνίζονται οι φοιτητές που δεν αφομοίωσαν με την ενηλικίωσή τους το καταρρέον αμερικανικό όνειρο της κοινωνικής ανέλιξης και αγωνίζονται για το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου