ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ

 

Αυτήν την εποχή  ο αριθμός των τραγικών προβλημάτων, που αντιμετωπίζει σχεδόν το σύνολο του πλανήτη, φαίνεται να πολλαπλασιάζεται κάθε μέρα και μοιάζουν αμυδρές οι προοπτικές για την υιοθέτηση οποιωνδήποτε πραγματικών λύσεων που να ανακουφίζουν τις μεγάλες μάζες των ανθρώπων. Η ανεργία είναι η χειρότερη εδώ και δεκαετίες και  στον ανεπτυγμένο κόσμο, το χρέος είναι ανεξέλεγκτο, οι συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να αυξάνονται και το φυσικό περιβάλλον μοιάζει να τραβά το ενδιαφέρον μόνο για προώθηση νέων επιχειρηματικών σχεδίων. Οι προσδοκίες για μια ειρηνική και ευημερούσα εποχή στην ανθρώπινη ιστορία που η μεταπολεμική αισιοδοξία υποσχόταν φαίνεται να διαψεύδονται συνεχώς εδώ και δεκαετίες, σ’ έναν κόσμο που γίνεται ολοένα πιο βίαιος, μ’ ένα εργατικό δυναμικό  στο οποίο όλο και λιγότεροι περιλαμβάνονται. Και η κυρίαρχη τάξη με τους πολιτικούς της βασίζει τις οικονομικές πολιτικές της που εφαρμόζει  στην τυφλή πίστη που πρέπει να έχουμε σ’ αυτές.  

           Έτσι η ελεύθερη αγορά, παρόλο που στην πράξη δεν δικαιώνει τις προσδοκίες για προώθηση της κοινής ευημερίας, έχει ανακηρυχτεί σε καλό από μόνη της, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι συνέπειες, φτάνοντας στο σημείο ακόμα και να αμφισβητούνται, γιατί μοιάζει  εφικτό στον κυρίαρχο λόγο να μετατρέπει τα γεγονότα σε απλές απόψεις.  Κι αυτό γίνεται γιατί, χρόνια τώρα, ο τρόπος σκέψης που διαμορφώνεται αντιτίθεται στην αναζήτηση της αντικειμενικής αλήθειας, αποδομώντας τη διάκριση μεταξύ αντικειμενικότητας και υποκειμενικότητας, παρελθόντος και παρόντος, πραγματικότητας και επιφαινόμενου. Εκθειάζεται η διαφορά, η ετερογένεια, η απροσδιοριστία, ο κατακερματισμός, για να διασωθεί η ίδια η αστική κυριαρχία που δεν δικαίωσε τις ελπίδες για την απελευθέρωση και χειραφέτηση του ανθρώπου με τον εξορθολογισμό της γνώσης, την ανάπτυξη και πρόοδο των επιστημών, όπως υποσχόταν, γιατί  ταύτιζε την εγκυρότητα του ορθολογισμού και της επιστήμης με τις επιλογές της. Και η κατάληξη είναι η ακύρωση της ύπαρξης  θεμελιωδών αρχών και αξιών, ενώ όλες οι λεγόμενες μεγάλες αφηγήσεις για ερμηνεία και κατανόηση του κόσμου  να εξισώνονται, εκτός απ’ αυτό της αστικής κυριαρχίας που ταυτίζεται με φυσικό φαινόμενο. 

          Αυτή η αντίληψη ευνοεί την κυνική προσέγγιση του ιστορικού παρελθόντος, κατακερματισμένου και ασυνεχούς, που η αποσπασματικότητά του δικαιώνει  παροντικές επιλογές της κυρίαρχης εξουσίας. Τέτοιες  σκόπιμες προσπάθειες για αναθεώρηση της ιστορίας είναι εμφανείς στην ιστορία  του β παγκοσμίου πολέμου, όπου επιβάλλεται η θέση της εξίσωσης της ευθύνης του ναζιστικού καθεστώτος και της Σοβιετικής Ένωσης για τον πόλεμο. Κι έτσι δικαιολογείται  και  το  ψήφισμα που εγκρίθηκε,  στις 19 Σεπτεμβρίου του 2019, από  το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο στο οποίο η Σοβιετική Ένωση και η ναζιστική Γερμανία είχαν την ίδια ευθύνη για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εξίσωση ναζισμού και κομμουνισμού καλύπτει τον αντικομμουνισμό και τον φόβο για την αμφισβήτηση της αστικής κυριαρχίας. Η   επέτειος της συντριβής του ναζισμού, 9 Μαίου 1945,  από τον κόκκινο στρατό εξαφανίζεται  πίσω από  την επέτειο της διακήρυξης του Ρ. Σουμάν  για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα  που εορτάζεται ως ημέρα της Ευρώπης, για να ξεχαστεί η σύνδεση του ναζισμού με την αστική κυριαρχία και ο αντιφασιστικός αγώνας μέχρι εσχάτων των κομμουνιστών. Και είναι αυτός ένας από τους τρόπους για  μια  συστηματική πολιτική παραποίησης και παραμόρφωσης της ιστορίας που οδηγεί στην αναθεώρηση των συνεπειών του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.  Δηλ. στην  υποτίμηση, ακόμα και σε  διαστρέβλωση, του ρόλου και της θέσης της ΕΣΣΔ στη νίκη του ναζισμού και του φασισμού κι επομένως στη συκοφάντηση του κομμουνισμού για να πάψει να εμπνέει τους εργαζόμενους.

          Και δεν είναι μόνο το παρελθόν που μ’  αυτόν τον τρόπο,  που διαφημίζεται για  αντιδογματικός και κριτικός,   μπορεί να προσαρμοστεί στα καλούπια των συμφερόντων της κυρίαρχης τάξης, αλλά και η ίδια η βιωμένη πραγματικότητα. Η αντιμετώπιση της ισραηλινοπαλαιστινιακής σύγκρουσης άλλο ένα παράδειγμα που το αποδεικνύει. Η απαξίωση κάθε ερμηνείας του φαινομένου του ναζισμού και του ιμπεριαλισμού  που τα συνδέει με τον καπιταλισμό και την αστική τάξη καθιστά ακατανόητη  τη γενικότερη πολιτική του Ισραήλ, γιατί εστιάζοντας μόνο στις διώξεις των Εβραίων μ΄ ένα περίσσευμα συναισθηματικότητας και ενοχής κάθε κριτική του θεωρείται αντισημιτισμός. Το Ολοκαύτωμα αποκομμένο από τα ιστορικά συμφραζόμενα χρησιμοποιείται ως το τελευταίο επιχείρημα υπέρ του σιωνισμού, για να μένει στο απυρόβλητο το κράτος του  Ισραήλ. Ο ιμπεριαλισμός  προσπαθεί να δικαιολογείται διαρκώς μέσω προσαρμοστικών στρατηγικών που αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου και δικαιολογούν ακόμη και πολιτικές απαρτχάϊντ όπως αυτές του Ισραήλ.  Κι αυτές τις μέρες, που ξανά το Ισραήλ δολοφονεί Παλαιστίνιους με σταθερό στόχο να τους εκδιώξει από την  Ιερουσαλήμ και άλλες περιοχές, η περίφημη διεθνής κοινότητα,  η δημοκρατική δύση, δεν έχει άλλο λόγο να αρθρώσει από  εκκλήσεις για συγκράτηση και των δυο πλευρών.   

           Και υποστηρίζεται ότι η αποδοχή του εφήμερου, του χαοτικού, του κατακερματισμένου,  που απορρίπτει την αντικειμενικότητα κι ένα σταθερό σημείο ερμηνείας πως ευνοεί την ανοχή, πολλαπλότητα και διαφορετικότητα της κοινωνίας.  Μόνο που  τελικά αποδεικνύεται, με την οικονομική και υγειονομική κρίση, πως η  ανάδειξη της πολλαπλότητας και ετερογένειας εξοικειώνει με τη διάβρωση κοινωνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων, την αβεβαιότητα που βιώνεται από τις ευέλικτες εργασιακές δομές που καταργούν τη μονιμότητα της εργασίας και την αποδοχή της διαφορετικότητας σε εθνικό, πολιτιστικό, ταξικό κλπ. επίπεδο με την προϋπόθεση της ενσωμάτωσης της στην καπιταλιστική οργάνωση της παραγωγής και στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς. Κι αν τα μεγάλα αφηγήματα, η αναζήτηση των αιτιών που μπορεί να ερμηνεύσουν τον κόσμο αμφισβητείται με τον ισχυρισμό της έλλειψης αξιοπιστίας τους, καταδικάζοντας τα ερμηνευτικά σχήματα, δηλ. το εξής ένα, τον μαρξισμό, πως οδηγούν στον  ολοκληρωτισμό, είναι γιατί έτσι απομένει μόνο κι ασυναγώνιστο το κυρίαρχο σύστημα του καπιταλισμού. Και η προσπάθεια  για να αποσυνδεθούν αποφάσεις και δράσεις από  μεγάλης κλίμακας περιβάλλοντα, η εμμονή πως αφορούν συγκεκριμένες συγχρονικές καταστάσεις απωθούν στο ημίφως τον καπιταλισμό να μην ευθύνεται για τίποτα, ενώ  είναι το υπόβαθρο σε όλα,  κάτι σαν τη φύση.