Με τους αγρότες στους δρόμους, η κυβέρνηση, υποκρινόμενη
ενδιαφέρον για τα προβλήματά τους, επιστρατεύει χωρίς επιτυχία τον κοινωνικό
αυτοματισμό, ενώ συνεχίζει τις μεγαλοστομίες για την επιτυχημένη πολιτική που
ασκεί σε όλους τους τομείς. Αφού
θριαμβολόγησε για την εκλογή του υπουργού Οικονομικών Κ. Πιερρακάκη επικεφαλής
του Γιούρογκρουπ προσπάθησε να μετριάσει τις αμφισβητήσεις με μέτρα για στήριξη
των αγροτών που δεν ανταποκρίθηκαν στα αιτήματά τους και μέτρα για τη στεγαστική κρίση που δεν
πείθουν για την αποτελεσματικότητά τους.
Εξίμιση χρόνια κυβέρνηση και τα επικοινωνιακά
τεχνάσματα της έχουν εξαντληθεί, όταν η πραγματικότητα αδυσώπητη τσακίζει μεγάλο
μέρος του πληθυσμού. Η πολιτική ηγεσία της χώρας τον μικρόκοσμο της Ελλάδας, θέλοντας να
αποσπάσει εύνοια των ισχυρών για κατοχύρωση της δικής της ισχύος, προσδένει στο
άρμα του πολέμου και των στρατιωτικών εξοπλισμών, αδιαφορώντας επί της ουσίας
για την ευημερία του πληθυσμού της.
Και ο
αντίλογος από τα κόμματα της ακροδεξιάς αντιπολίτευσης και της σοσιαλδημοκρατίας
σ’ αυτήν την πολιτική, που διαλύει τις ζωές
των εργαζομένων και τον κοινωνικό ιστό, αδυνατεί
να εντοπίσει την αιτία αυτών των προβλημάτων, που είναι ο τρόπος λειτουργίας
του καπιταλιστικού συστήματος, γιατί καθόλου δεν τον αμφισβητεί. Γι’ αυτό και δεν παράγει ούτε καν ένα
ερμηνευτικό πλαίσιο για κατανόηση της λειτουργίας του αστικού κράτος, της καπιταλιστικής οικονομίας, της αστικής δικαιοσύνης κλπ. αλλά περιορίζεται να παράγει
το πολύ λόγους ηθικής αγανάκτησης που η πειστικότητά τους εξαντλείται στο
μέγεθος της έντασής τους. Το αποτέλεσμα είναι να διαμορφώνεται ένα
συναισθηματικό περιβάλλον, όπου, επειδή δεν κατανοείται το πώς ασκείται η εξουσία και
ποιοι είναι οι μηχανισμοί της το θέαμα
και οι κραυγές επικρατούν για να
παρασύρουν. Κι έτσι να γίνεται πιστευτό ότι όλος αυτός ο θόρυβος και τα σώου
συνιστούν ρήξη με μια κυβερνητική εξουσία που βιώνεται σαν ανάλγητη και παρακμιακή
και να μην εντοπίζεται καν το πεδίο
σύγκρουσης, αλλά να παραμένει η όποια
αντίθεση καθαρά συναισθηματική, περιορισμένη να εξαντληθεί στην ηθική κραυγή. Και γι' αυτό κάθε φορά έρχονται στο προσκήνιο προσωπικότητες που προωθούνται ως σωτήρες ή τιμωροί που τελικά διαχειρίζονται την αγανάκτηση ή τις ελπίδες του κόσμου, περιορίζοντας τη δράση τους σε μια ηθική κριτική, αφήνοντας στο απυρόβλητο την πολύ υλική πραγματικότητα, τον τρόπο οργάνωσης της παραγωγής.
Γιατί, χειραγωγημένοι να πιστεύουμε ότι τα κοινωνικά προβλήματα είναι αποτέλεσμα ατομικών επιλογών και ότι ο κάθε άνθρωπος αντλεί από τον εγκέφαλό του μια έτοιμη ιδέα, π.χ της δικαιοσύνης, χρεώνουμε κοινωνικά προβλήματα σε συγκεκριμένα άτομα και αποσυνδέουμε επικρατούσες αντιλήψεις και πεποιθήσεις από την υλική πραγματικότητα. Για να μην γίνεται κριτική στην κυρίαρχη ιδεολογία που δικαιολογεί την καθεστηκυία τάξη. Μόνο που η ηθική, η ιδεολογία διαμορφώνεται από τον κοινωνικό ανταγωνισμό, την αντίθεση της καπιταλιστικής
τάξης στην προλεταριακή. Η ρίζα των
πολιτικών μορφών είναι οι ταξικοί αγώνες και οι υλικές συνθήκες της κοινωνίας.
Και είναι οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων για την παραγωγή των μέσων ύπαρξής
τους που καθορίζουν την έκφραση αυτών των σχέσεων σε ιδέες, νόμους και
πολιτειακά συντάγματα, και όχι το αντίστροφο.
Κι αν στις τελευταίες δεκαετίες φαίνεται
να επικρατεί η επιστροφή ιδεαλιστικών προσεγγίσεων στην ερμηνεία της πραγματικότητας,
ιδιαίτερα εκείνων που ενσωματώνουν ανάλυση των αντιλήψεων και πεποιθήσεων, είναι
γιατί τονίζουν τη σημασία υποκειμενικών παραγόντων για να παραμερίζεται η υλική πραγματικότητα. Μόνο που η εξέλιξη της ιστορίας γίνεται μέσα
από συγκεκριμένες υλικές συνθήκες που επηρεάζουν την ανθρώπινη ζωή και αυτά είναι
τα μέσα διαβίωσης και παραγωγής και η σχέση των ανθρώπων με την ιδιοκτησία
αυτών των μέσων. Για να κατανοηθεί λοιπόν η ανθρώπινη ιστορία πρέπει να
ξεκινήσει με την πρακτική δραστηριότητα
μέσω της οποίας οι άνθρωποι παράγουν τις υλικές τους συνθήκες ύπαρξης και έτσι
παράγουν την ίδια τους τη ζωή. Όταν ανάγεται η ιστορία σε απαρίθμηση πράξεων
μεγάλων προσωπικοτήτων δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια επιστημονική εκδοχή των
περιοδικών κουτσομπολιού για διασημότητες.
Η κατανόηση του πώς οι πράξεις των ατόμων
είναι συνυφασμένες με αυτές τις κοινωνικές και υλικές συνθήκες ύπαρξης, αυτό
είναι πραγματικά το νόημα της ιστορίας. Ακόμη και οι τρόποι του συναισθήματος
και της σκέψης καθορίζονται στον άνθρωπο από την ουσιαστική μορφή των
οικονομικών σχέσεων της κοινωνίας στην
οποία ζει. Ανάλογα με τον τρόπο που οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους μέσω
αυτής ή εκείνης της μορφής οικονομίας η κοινωνία έχει αυτόν ή εκείνο τον
χαρακτήρα ή αντίληψη ζωής ή ηθική. Οι άνθρωποι δηλ. δεν κινούνται σύμφωνα με μια αφηρημένη ιδέα π.χ. δικαιοσύνης ούτε κυριαρχεί στην κοινωνία
μια αφηρημένη ιδέα δικαίου, αλλά καθορίζεται από τις σχέσεις μεταξύ των
ανθρώπων για την παραγωγή των μέσων ύπαρξής τους.
Η κυρίαρχη λοιπόν τάξη της Δύσης
επιδιώκοντας τη συναίνεση των υποτελών τάξεων, επειδή τη συμφέρει περισσότερο
για την κερδοφορία της, χειραγωγεί τον
τρόπο που σκέφτονται, ελέγχοντας με τα
μέσα ενημέρωσης τις αφηγήσεις για την πραγματικότητα και συγχρόνως δίνει το δικό της νόημα σε έννοιες και υποβάλλει πρότυπα ζωής. Η επικρατούσα
έννοια του δικαίου π.χ. θα πρέπει να δικαιώνει επιλογές της άρχουσας τάξης.
Παράδειγμα
για το πώς η υλική πραγματικότητα των συμφερόντων της άρχουσας τάξης αντικατοπτρίζεται
στις έννοιες και τη σκέψη μας είναι η τρομοκρατική ενέργεια στην Αυστραλία. Όλα τα δυτικά μέσα ενημέρωσης επαναλάμβαναν το
συγκλονισμό τους από την επίθεση δυο
ενόπλων στον εορτασμό της εβραϊκής Χανουκά στην Αυστραλία σκοτώνοντας δεκαπέντε
ανθρώπους και τραυματίζοντας δεκάδες άλλους. Την ίδια στιγμή ελάχιστοι φαίνεται
να συγκλονίζονται από τις επιθέσεις του Ισραήλ στη Γάζα παρά την εκεχειρία και
τη συνεχιζόμενη δολοφονία αμάχων, και κυρίως παιδιών. Από τις πρώτες στιγμές
μετά από αυτήν την επίθεση, οι απολογητές του Ισραήλ, που βρίσκονται στην
κυρίαρχη τάξη της Δύσης, θεώρησαν
δεδομένο ότι επρόκειτο για τρομοκρατική ενέργεια σε απάντηση στις γενοκτονικές
θηριωδίες του Ισραήλ στη Γάζα, και στη συνέχεια παρουσίασαν ως πρόβλημα τους
ανθρώπους που διαμαρτύρονταν ειρηνικά για αυτές τις θηριωδίες. Κατηγορούν
λοιπόν για τη βία αυτούς που κρατούν πλακάτα και λένε ότι δεν πρέπει να
συμβαίνουν βίαιες σφαγές. Και όλοι αυτοί που διέπραξαν και υποστήριξαν τη
γενοκτονία προσπαθούν τώρα να
ισχυριστούν ότι επειδή συνέβη το χτύπημα στην Αυστραλία όλοι πρέπει να
σταματήσουν να διαμαρτύρονται για τις θηριωδίες του Ισραήλ. Και είναι αυτό μια
κυνική χειραγώγηση που έχει σχεδιαστεί για να προστατεύσει ένα γενοκτονικό
κράτος απαρτχάιντ από την κριτική.
Όλα όμως
είναι σε κίνηση, τίποτε δεν είναι οριστικό, αιώνιο ή ιερό. Η παρούσα κατάσταση
είναι αυτή που είναι, περιέχει τα απομεινάρια του παρελθόντος που εξαφανίζονται
αλλά και τις πρώτες εξελίξεις που υπάρχουν ήδη σε σχέση με αυτό που εμφανίζεται.
Γι’ αυτό δεν πρέπει να κρίνουμε τα πράγματα μεμονωμένα, αλλά να τα τοποθετούμε
σε μια διαδικασία, κατά την οποία αλλάζουμε τα πράγματα κι αλλάζουμε και οι
ίδιοι. Κι έτσι δεν θα περιμένουμε ούτε
σωτήρες, αλλά θα συνειδητοποιούμε γιατί κανένας αγώνας δεν πάει χαμένος.
