ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΩΝ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Η αναζήτηση της ταυτότητας των οικονομικών προβλημάτων καταποντίστηκε εν μέσω έμφυλων και εθνικών ταυτοτήτων, σπάζοντας τη ...μονοτονία του διαχωρισμού  των ανθρώπων στο ταξικό δίπολο αστοί-προλετάριοι.

Από  εβδομάδα εισάγεται στην Ολομέλεια προς συζήτηση και ψήφιση το νομοσχέδιο για την διόρθωση φύλου, ενώ στο νομοσχέδιο προστέθηκε νομοτεχνική αλλαγή ώστε και παιδιά 15 ετών να μπορούν να προβούν σε διόρθωση φύλου, με την σύμφωνη γνώμη των γονέων και γνωμοδότηση επιστημονικού συμβουλίου.

Στην Ισπανία, ο επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης της Καταλονίας Κάρλες Πουτζντεμόν δηλώνει ότι τάσσεται υπέρ της μεσολάβησης, ενώ η  ανακοίνωση του πρωθυπουργικού γραφείου του Μαριάνο Ραχόι τον καλεί να επιστρέψει στην νομιμότητα, με τις Βρυξέλλες να προτρέπουν σε διάλογο μετά την εκκωφαντική σιωπή τους για την αστυνομική βιαιότητα την ημέρα του δημοψηφίσματος.

Κι απορούμε πώς συμβαίνει να συνυπάρχουν η ενοποίηση των αγορών κεφαλαίων, η προσπάθεια ομογενοποίησης συμπεριφορών, η ανάδυση συνεχώς και νέων ταυτοτήτων με την αναγέννηση συλλογικών ταυτοτήτων που σχετίζονται με έθνη-κράτη, που χρεώνονται σαν κληρονομιά του παρελθόντος. Όλες αυτές οι ταυτότητες, παλιές και νέες, ποιες κοινωνικές ανάγκες εκπληρώνουν, σε ποιες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές μεταβολές αντιστοιχούν;

Κι αν η μαρξιστική θεωρία μας δίνει τα εργαλεία για να κατανοήσουμε την πραγματικότητα δεν παύει να είναι πάντα ζητούμενο πώς  κάποια προβλήματα θα λύνονται με δημιουργικό τρόπο, σύμφωνα με τις συγκεκριμένες μεταβολές που επήλθαν στην πραγματικότητα. Η εξέταση των φαινομένων  στη εξέλιξή τους, στις μεταβολές τους, στη γέννησή και την καταστροφή τους και η σύνδεση κάθε κοινωνικού φαινομένου με την ιστορική πραγματικότητα, τις ιστορικές συνθήκες που το δημιούργησαν κι αν δεν  έχει μια ανάγνωση ούτε μια απόλυτη αντικειμενικότητα, αφού ο παρατηρών είναι και παρατηρούμενος, ξεκινούν όμως από μια αντικειμενική βάση. Η πραγματικότητα υπάρχει έξω από τη συνείδηση, τις ιδέες ή επιθυμίες μας. Όσο απλοϊκές λοιπόν κι αν κατηγορούνται  κάποιες σκέψεις περί ταυτοτήτων που αναζητούν μια αντικειμενική βάση όπου εδράζονται, όσο κι αν το «δια ταύτα» φαίνεται  να μην είναι μονοσήμαντο, η κατάθεσή  τους μοιάζει  απαραίτητη για να μη νιώσει κανείς ότι η λογική του έχει μεταναστεύσει. Γιατί  ακόμα κι αν η θεμελίωση πολιτικών πάνω σε ασαφείς αντιλήψεις  περί ταυτότητας φαίνεται να σηματοδοτεί μια πολυδιάστατη έννοια πολιτικών στόχων και σχεδιασμών  καθόλου όμως δεν αποκλείεται στην πραγματικότητα  η απόκρυψη των  πραγματικών.

Το νομοσχέδιο για τη διόρθωση φύλου, μοιάζει έκφραση μιας πολιτικής βασισμένης στην αντίληψη, για  την  ταυτότητα του εαυτού μας, που εντάσσει το άτομο σε μια ομάδα ανθρώπων η οποία  διαφοροποιείται αποκλειστικά και μόνο με το φύλο. Νομιμοποιεί θεσμικά μια   σεξουαλική ταυτότητα που  θέλει να  ανατρέψει το ετεροφυλικό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο στη διαμόρφωση της σεξουαλικής μας ταυτότητας το  φύλο και η σεξουαλικότητα θεωρούνται ευθέως ανάλογα δηλ.  ότι είναι  το βιολογικό φύλο που ορίζει  και τη σεξουαλική μας  φύση.

Κι εφόσον  η  αντίληψη που έχουμε για την πραγματικότητα συγκροτείται σε μεγάλο βαθμό από εικόνες που είναι κατασκευασμένες και διαμεσολαβημένες και κάθε φορά εξαρτώνται από τις υλικές συνθήκες παραγωγής, και οι σύγχρονες διαφορετικές οπτικές στην έννοια φύλου που έχουν αφετηρία τις φεμινιστικές διεκδικήσεις δεν μπορούν να διαχωριστούν από τις συνθήκες οργάνωσης της παραγωγής στη συγκεκριμένη εποχή της καπιταλιστικής ανάπτυξης.  Και είναι στη δεκαετία του ’70 που εισάγεται η διάκριση βιολογικού και κοινωνικού φύλου ως θεωρητικού εργαλείου σε κοινωνικές αναλύσεις φεμινιστικής οπτικής, με τις οποίες επιδιώκεται  η μείωση της σημασίας και του ρόλου του βιολογικού και η έμφαση στο κοινωνικό φύλο.  

 Νομοσχέδια λοιπόν σαν αυτό δείχνουν να δικαιώνουν κοινωνικά κινήματα και διεκδικήσεις κοινωνικών ομάδων που είναι συνδεδεμένες με την κοινωνική καταπίεση και περιθωριοποίηση, αποσυνδέοντας  από τις αιτίες και την υλική βάση τους ιδεολογικούς μηχανισμούς που έχουν στιγματίσει αυτές τις  κοινωνικές ομάδες ως κατώτερες. ¨Όπως  λοιπόν εξαφανίζεται σχεδόν το βιολογικό φύλο έτσι εξαφανίζονται και οι υλικές συνθήκες, οι σχέσεις παραγωγής που διαμορφώνουν τα κοινωνικά φύλα και  τις ιδεολογίες για σεξουαλικές ταυτότητες.   Κι ενώ φαίνεται πως διαπνέεται από αντίληψη της μείωσης της σημασίας του βιολογικού δεδομένου, του φύλου, όμως είναι αυτό που θεωρείται ως το καθαυτό συστατικό του υποκειμένου, την υπέρβαση του οποίου έχει την ψευδαίσθηση το υποκείμενο πως πετυχαίνει, εφόσον το άτομο κατά κάποιο τρόπο επιλέγει το φύλο του, σαν η επιλογή να είναι αποσπασμένη από υπαρκτές κοινωνικές και πρακτικές σχέσεις και έτσι η σεξουαλική διαφορά εγκαθίσταται ως θεμελιώδης. Με τη διόρθωση του φύλου στην ουσία γίνονται αποδεκτά ως φυσικά δεδομένα οι τρόποι συμπεριφοράς και γενικότερα ζωής των ανθρώπων όπως ορίζονται κάθε φορά σύμφωνα με  το φύλο τους από την κοινωνία, αλλά  δίνεται η ελευθερία επιλογής αυτών των προτύπων ανεξαρτήτως φύλου. Κι αναρωτιέται κανείς ποιο υποκείμενο, με ποια ταυτότητα, πόσο ανεξάρτητα από κοινωνικά στερεότυπα είναι τόσο θεληματικό που να επιλέγει το κοινωνικό φύλο του και μάλιστα από την ηλικία των 15 ετών.

Σαν οι άνθρωποι να πρέπει να οικοδομούν αυτό που είναι και αυτό που αισθάνονται ξεκινώντας απλώς από την εμπειρία τους, θεωρώντας το βίωμα πέραν κάθε κριτικής και   τη δική τους κατάτμηση ως τη βασική ταυτότητα   Κι έτσι σ’ ένα κόσμο εν αταξία που η απορρύθμισή του οφείλεται γενικά σε λανθασμένες ανθρώπινες ενέργειες υπογραμμίζεται ο θετικός ρόλος της κυρίαρχης εξουσίας στην αποκατάστασή του σαν να μην έχει καμιά σχέση με την κατασκευή ταυτοτήτων και τη λειτουργία τους στις δομές καταπίεσης. Θα έμοιαζε για κατοχύρωση ελευθερίας αν δεν υπονομεύονταν από τη σύγχυση και μια αφελή πίστη για ισότητα δικαιωμάτων κατακερματίζοντας τη δυνατότητα συλλογικών διεκδικήσεων έξω από κοινωνικά πλαίσια.

Όχι πως δεν είναι θετική  η απελευθέρωση από μια καταπιεστική κατάσταση, εφόσον ο περιορισμός των διακρίσεων έστω και στο εποικοδόμημα αναδύουν πιο ξεκάθαρες τις διακρίσεις στην υλική βάση και τα άτομα παύουν να αισθάνονται αποσυνάγωγα. Ακόμα κι έτσι όμως ο σκεπτικισμός σχετικά με την κατασκευή κάποιων ταυτοτήτων δεν εκλείπει, όπως και για την προσφορά της πολιτικής των ταυτοτήτων, ακόμα και για τα υποκείμενα που υποτίθεται πως υποστηρίζουν. Και παραμένει η υποψία πως με τις συνεχείς κατατμήσεις, δικαιωμάτων και ταυτοτήτων,  μια νέα εξειδικευμένη αγορά δημιουργείται όπου όχι μόνο εμπορευματοποιούνται τα προβλήματα ή μάλλον οι προσφερόμενες λύσεις για τα προβλήματα, και συρρικνώνονται οι άνθρωποι σε αθροίσματα μερικοτήτων σε μεγάλο βαθμό και κατασκευασμένων,  αλλά  εξαργυρώνονται κοινωνικά κεφάλαια, τόνοι κοινωνικής ευαισθησίας, θεωρίες διανοουμένων και καριέρες και θέσεις σε ακαδημαϊκό και πολιτικό πεδίο και  απελευθερώνεται ένα άκρατος ναρκισσισμός της ατομικότητας.