ΠΑΝΤΟΥ Η ΤΑΞΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ

Ο Δημήτρης Στρατούλης, αναπληρωτής υπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, απέδωσε σε τεχνικό πρόβλημα με το σύστημα διατραπεζικών συναλλαγών την αιτία της καθυστέρησης στην καταβολή συντάξεων του μηνός Μαίου, ενώ η  αγωνία των συνταξιούχων έγινε φανερή από τις ουρές που δημιουργήθηκαν το πρωί έξω από τις τράπεζες για να ελέγξουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Και ήταν αυτό  ένα δείγμα για το πώς οι  οικονομικές συνθήκες της ζωής θέτουν τη σφραγίδα τους στην ψυχολογία και ιδεολογία μας, για το πώς ο στενός πολιτικός μας ορίζοντας μας κάνει να ενδίδουμε εύκολα στη δημαγωγία της αστικής τάξης. Και ο ΣΥΡΙΖΑ μέρα τη μέρα αποκαλύπτει πόσο καλά ξέρει να τη χειρίζεται.

Η σημερινή κρίση εκδηλώνεται σαν απογοήτευση στις ελπίδες και γι’ αυτό η  απελευθέρωση απ' τις αυταπάτες  θα έρθει μόνο αν αφήσουμε το πεδίο των απλών διαθέσεων και φτάσουμε στη γνώση. Η οικονομική κρίση που βιώνουμε δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της ταξικής σύγκρουσης ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία. Η παρουσίαση όμως της κατάστασης απλώς σαν μιας εξαιρετικά περιπλεγμένης οικονομικής δομής  αφαιρεί τη δυνατότητα από τις υποτελείς τάξεις να την κατανοήσουν περιορίζοντας την πολιτική τους ωριμότητα και μηδενίζοντας την ταξική τους συνείδηση. Για να καταλήξουμε να δεχτούμε τον «έντιμο συμβιβασμό» που προαναγγέλλει ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας, για να μπορούν να πληρώνονται οι μισθοί και οι συντάξεις –αλλιώς πώς θα επιβιώσουμε, αφού τίποτε δεν μπορούμε να ελέγξουμε και να αλλάξουμε;

Κι όμως τίποτε από όλα αυτά δεν είναι καινούργια.

«Τα ξεχωριστά  άτομα διαμορφώνουν μια τάξη μονάχα εφόσον έχουν  να διεξάγουν ένα κοινό αγώνα εναντίον μιας άλλης τάξης, αλλιώς βρίσκονται σε εχθρική κατάσταση ανάμεσά τους όντας ανταγωνιστές. Από την άλλη μεριά η τάξη με τη σειρά της αποκτάει μιαν ανεξάρτητη ύπαρξη και απέναντι στα άτομα, έτσι που  τα τελευταία βρίσκουν τους όρους της ύπαρξής τους προδιαγραμμένους, και επομένως η θέση τους στη ζωή και η προσωπική τους εξέλιξη έχουν προσδιοριστεί από την τάξη τους, έχουν υποταχθεί σ’  αυτήν. Πρόκειται για το ίδιο φαινόμενο όπως και στην υποταγή των ξεχωριστών ατόμων στον καταμερισμό της εργασίας και μπορεί να εξαλειφθεί μονάχα με την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας και της ίδιας της εργασίας. Εχουμε κιόλας δείξει πολλές φορές πως αυτή η υποταγή ατόμων στην τάξη τους φέρνει μαζί της την υποταγή τους σε κάθε είδους ιδέες κλπ (…)

 Η μετατροπή μέσω του καταμερισμού της εργασίας, των προσωπικών δυνάμεων (σχέσεων) σε αντικειμενικές, δε μπορεί να ματαιωθεί επειδή θα διώχναμε αυτή τη γενική ιδέα από το μυαλό μας, αλλά μονάχα αν τα άτομα υποτάξουν πάλι αυτές τις αντικειμενικές δυνάμεις και καταργήσουν τον καταμερισμό της εργασίας. Αυτό δεν είναι δυνατό χωρίς την κοινότητα. Μονάχα σε μια κοινότητα μαζί με άλλους έχει  κάθε άτομο τα μέσα να καλλιεργήσει τις ικανότητές του προς όλες τις κατευθύνσεις. Μόνο μέσα στην κοινότητα, επομένως, είναι δυνατή η προσωπική ελευθερία. Στα προηγούμενα υποκατάστατα της κοινότητας, στο κράτος κλπ. προσωπική  ελευθερία υπήρχε μονάχα για τα άτομα που αναπτύσσονταν μέσα στις σχέσεις της κυρίαρχης τάξης, και μονάχα στο βαθμό που ήταν άτομα αυτής της τάξης. Η απατηλή κοινότητα, που σ’  αυτήν έχουν ως τώρα συνενωθεί τα άτομα, έπαιρνε πάντοτε μιαν ανεξάρτητη ύπαρξη σε σχέση μ’  αυτά, και ταυτόχρονα, μια και ήταν η συνένωση μιας τάξης εναντίον μιας άλλης, ήταν όχι μόνο μια τελείως απατηλή κοινότητα, αλλά επίσης και ένα εμπόδιο. Στην πραγματική κοινότητα τα άτομα αποκτούν την ελευθερία τους στην ένωση τους και διαμέσου της ένωσής τους.  

Τα άτομα έχουν πάντοτε ξεκινήσει από τον εαυτό τους, αλλά φυσικά από τον εαυτό τους μέσα στις δεδομένες τους ιστορικές συνθήκες και σχέσεις και όχι από το «καθαρό» άτομο, όπως το  εννοούν οι ιδεολόγοι. Αλλά στην πορεία της ιστορικής εξέλιξης, και ειδικά με το αναπόφευκτο γεγονός ότι στον καταμερισμό της εργασίας οι κοινωνικές σχέσεις παίρνουν μιαν ανεξάρτητη ύπαρξη, εμφανίζεται μια διαφορά  στη ζωή  κάθε ατόμου, στο βαθμό που αυτή είναι προσωπική και στο βαθμό που υποτάσσεται σε κάποιο κλάδο εργασίας και στους όρους που ανήκουν σ’  αυτόν. (Δεν εννοούμε  μ’  αυτό ότι ο εισοδηματίας, ο καπιταλιστής λ.χ. παύουν να είναι πρόσωπα, αλλά ότι η προσωπικότητά τους προσδιορίζεται και καθορίζεται από εντελώς ορισμένες ταξικές σχέσεις και η διαφορά εμφανίζεται μονάχα στην αντιπαράθεσή τους με μιας άλλη τάξη και για τους εαυτούς τους, μονάχα όταν χρεωκοπούν). Μέσα στην κλειστή τάξη (κι ακόμα περισσότερο στη φυλή) αυτό είναι ακόμα κρυμμένο: λόγου χάρη ένας ευγενής παραμένει πάντοτε ένας ευγενής, ένας κοινός άνθρωπος πάντα ένας κοινός άνθρωπος, έξω από τις άλλες του σχέσεις, μια ιδιότητα αξεχώριστη από την ατομικότητά του. Η διαφορά ανάμεσα στο προσωπικό και το ταξικό άτομο, ο τυχαίος χαρακτήρας των όρων ζωής για το άτομο, παρουσιάζεται μονάχα με την εμφάνιση της τάξης, που είναι η ίδια ένα  προϊόν της αστικής τάξης. Αυτός το τυχαίος χαρακτήρας γεννιέται  και αναπτύσσεται μονάχα από τον συναγωνισμό και τον αγώνα  των ατόμων ανάμεσά τους. Ετσι μέσα στη φαντασία τους τα άτομα  μοιάζουν πιο ελεύθερα κάτω από την κυριαρχία της αστικής τάξης από ό,τι προηγούμενα, διότι οι όροι της ζωής τους μοιάζουν τυχαίοι. Στην πραγματικότητα βέβαια είναι λιγότερο ελεύθερα, διότι είναι περισσότερο υποταγμένα στη δύναμη των πραγμάτων. Η διαφορά από την κλειστή τάξη φαίνεται ιδιαίτερα στον ανταγωνισμό  ανάμεσα στην αστική τάξη και το προλεταριάτο. Όταν η κλειστή τάξη των αστών  των πόλεων, οι συντεχνίες κλπ.  ήρθαν σε αντίθεση με τους ευγενείς γαιοκτήμονες, οι όροι ύπαρξής τους –κινητή ιδιοκτησία και χειροτεχνική εργασία, που είχαν ήδη υπάρξει σε λανθάνουσα κατάσταση πριν από τον αποχωρισμό τους από τα φεουδαρχικά δεσμά- παρουσιάστηκαν σαν κάτι το θετικό που διεκδικούνταν εναντίον της φεουδαρχικής γαιοκτησίας, και έτσι, με το δικό τους τρόπο πήραν αρχικά μια φεουδαρχική μορφή. (…)

               Για τους προλετάριους από την άλλη μεριά ο όρος της ύπαρξης τους, η εργασία, και μαζί μ’  αυτήν όλοι οι όροι ύπαρξης της σύγχρονης κοινωνίας, έχουν γίνει γι’  αυτούς κάτι το τυχαίο, κάτι που αυτοί, σαν ξεχωριστοί προλετάριοι, δε μπορούν να το ελέγχουν, και που καμιά κοινωνική οργάνωση δεν μπορεί να  τους δώσει μια τέτοια δυνατότητα έλεγχου. Η αντίθεση ανάμεσα στην προσωπικότητα κάθε ξεχωριστού προλετάριου και στους όρους ζωής που  επιβάλλονται πάνω του, δηλ. στην εργασία, γίνεται φανερή σ’  αυτόν τον ίδιον, γιατί έχει θυσιαστεί από τα νεανικά του χρόνια και μέσα στα πλαίσια της τάξης, δε θα έχει ποτέ την πιθανότητα να φτάσει στους όρους που  θα του επέτρεπαν να περάσει στην άλλη τάξη.» (Κ. Μαρξ, “H  Γερμανική ιδεολογία”, εκδ. Gutenberg)